Anlaşma anlaşmazlığı

Ukrayna savaşıyla birlikte Avrupa için alternatif seçenek olarak ortaya atılan Doğu Akdeniz’deki enerji üzerindeki paylaşım rekabeti yeni hamlelerle sürüyor. Türkiye ile Libya arasında 3 Ekim’de Trablus’ta hidrokarbon anlaşması imzalanmasına Yunanistan, AB ve bölge ülkeleri tepki gösterirken İsrail ile Lübnan arasındaki deniz sınırı müzakerelerinde de anlaşma sağlanmış değil.

Uzun bir süredir ABD’nin arabuluculuğunda Lübnan ile İsrail arasında devam eden görüşmelerde aşama kaydedilse de anlaşmazlık devam ediyor. Lübnan, İsrail ile tartışmalı deniz sınırı meselesine ilişkin arabulucu konumdaki ABD'den 2 Ekim'de gelen yazılı teklife "bazı değişikliklerin talep edildiğini" içeren bir yanıt verildiğini duyurdu. Lübnan Meclis Başkan Yardımcı İlyas Ebu Saab, ABD'nin İsrail ile deniz sınırı çizimine ilişkin Lübnan'a gönderdiği ve yanıt beklediği yazılı teklif hakkında açıklamalarda bulundu.

İSRAİL'İN KANA'DA HAKKI YOK

ABD'nin teklifine, içerisinde Lübnan'ın bazı değişiklikler talep ettiği listeler halinde yanıt verildiğini aktaran Ebu Saab, henüz nihai bir anlaşmaya varılmadığını ifade etti. İsrail'in hak iddiasının aksine Lübnan'ın Kana Gaz Sahası'ndan Tel Aviv'e herhangi bir pay ödemeyeceğinin altını çizen Ebu Saab, bu prensibin anlaşmanın esasını oluşturduğunu ve İsrail'in Kana'da herhangi bir hakkının bulunmadığını belirtti.

DENİZ SINIRI ANLAŞMAZLIĞI

Lübnan ve İsrail, münhasır ekonomik bölgelerini ayıran sınır konusunda anlaşmazlık yaşıyor. İki ülke arasında yaklaşık 860 kilometrekarelik deniz sahası anlaşmazlığı bulunuyor. Beyrut’a göre tartışmalı bölge 2 bin 290 kilometre genişliğinde.

İsrail, Lübnan hükümetinin lisanslama sürecine başladığı beş bloktan üçünün İsrail kıta sahanlığı sınır bölgesinde yer aldığını iddia ediyor. Tel Aviv, sınırın Lübnan'ın kabul ettiğinden daha kuzeyde olduğunu, Lübnan ise İsrail'in kabul ettiğinden daha güneyde olduğunu savunuyor. İki ülkenin de hak iddia ettiği alanda 2009'dan beri bir dizi büyük deniz altı gaz sahaları keşfedildi. İsrail halihazırda gaz üretiyor ve ihraç ediyor.

DOĞU AKDENİZ’DEKİ HİDROKARBON SAVAŞI

Doğu Akdeniz’de 2009’dan itibaren keşfedilen zengin hidrokarbon yatakları sadece bölge ülkelerinin değil, enerji tekellerinin de iştahını kabartıyor. Doğu Akdeniz’e sınırdaş yedi ülke; Güney/Kuzey Kıbrıs, İsrail, Mısır, Türkiye, Lübnan, Suriye, Filistin ve hatta Libya paylaşım kavgasının içinde. Son dönemlerde yapılan ikili anlaşmalar ise krize çözüm olmadığı gibi gerilimi de tırmandırıyor. Hemen her ülkenin bir diğeriyle sınır anlaşmazlığı var. En şiddetli anlaşmazlık Türkiye ile Güney Kıbrıs arasında yaşanıyor.İsrail, Mısır ve Güney Kıbrıs, enerji yataklarını işletme konusunda diğer ülkelere kıyasla oldukça ilerlemiş durumdalar. İsrail ve Güney Kıbrıs enerji bakanları, iki ülkenin doğalgaz yatakları üzerindeki anlaşmazlığın çözüm bulunması için 20 Eylül’de anlaştıklarını duyurdu. Tel Aviv, küresel enerji krizi ve Avrupa’nın artan gaz ihtiyacı nedeniyle hızlı, şeffaf ve adil bir çözüme kavuşulması için çalışmaların hızlandırılmasının her iki tarafın da yararına olduğunu belirtti. Türkiye ile Libya’daki Trablus yönetimi arasında ise pazartesi günü enerji mutabakat protokolü imzalandı. Yunanistan bu anlaşmayı, “yasadışı” ve “geçersiz” olarak değerlendirdi.