Anlaşma sonrası büyükelçi hamlesi

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Orta Amerika ülkesi Nikaragua’da 7 Kasım’da yapılan devlet başkanlığı seçimlerini dördüncü kez kazanmasının ardından ABD yaptırımlarının hedefi olan ve Çin’le ilişkileri geliştirme kararı alan Daniel Ortega yönetimi ülkede 30 yıl sonra ilk kez Çin Büyükelçiliği’nin açılmasını sağladı.

10 Aralık’ta Çin’le mutabakat metni imzalayan, Tayvan’la diplomatik ilişkileri keserek büyükelçilik binasına el koyan ve diplomatları ülkeden apar topar kovan Ortega yönetimi, Çin’le Nikaragua kanalı ve Kuşak Yol Projesi kapsamında da işbirliğini artırma hedeflerini açıklarken ABD ise tüm bu gelişmelere şimdilik tepkisiz kaldı. Çin hükümeti ve Çinli şirketler aynı zamanda diğer Latin Amerika ülkeleriyle de başta ticari ilişkiler olmak üzere bir dizi anlaşmalara hazırlanarak bu yıl kıtadaki politik ve ekonomik ağırlığını daha da artırmayı hedefliyor.

‘LATİN AMERİKA-ÇİN İLİŞKİLERİ ARTACAK’

Nikaragua’daki Çin Büyükelçiliği başkent Managua’da yılın son gününde iki ülkeden heyetlerin katıldığı resmi bir törenle açıldı. Çin Dışişleri Bakanlığı temsilcisi Yu Bo ve Nikaragua Dışişleri Bakanı Denis Moncada’nın resmi açılışı gerçekleştirdiği törende iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmeye devam edeceği yönünde mesajlar verildi. Çin Dışişleri temsilcisi Yu Bo, törende yaptığı konuşmada Nikaragua hükümetiyle "Ortak geleceğe ve çıkarlara sahip bir Çin-Latin Amerika birliğinin inşasını ilerletme hedefi" taşıdıklarını ifade etti. Törende konuşan Nikaragua Dışişleri Bakanı Moncada ise "Çin ve Nikaragua halklarının ulusal kurtuluşları için azimle savaştığını ve tüm halkların uyumlu bir şekilde bir arada yaşaması için ilerici zaferler elde ettiğini" söyledi. Moncada, Çin’den Covid-19’a karşı 1 milyon doz Sinopharm aşısı gönderildiği için teşekkür etti. Devlet Başkanı Ortega ise törene katılmazken büyükelçilik açılışını sosyal medya hesabından "İşbirliği ve kardeşliğin parlak bir geleceğini inşa edeceğiz" mesajıyla kutladı.

Büyükelçiliğin başkent Managua’daki binasının açılışı tamamlanırken Tayvan’ın eski büyükelçilik binasının akıbeti ise belirsizliğini koruyor. Geçen ay Tayvan’la ilişkileri kesme kararı sonrası diplomatları ülkeden kovan ve büyükelçilik binasına "Çin’e ait olduğu" gerekçesiyle el koyan Ortega yönetimi, binanın başka bir kuruma bağışlanması yönündeki adımları da engelliyor. Tayvan yönetiminin binayı Roma Katolik başpiskoposluğuna bağışlama teklifi yönetimce reddedilirken Çin hükümeti ise söz konusu binayla ilgili herhangi bir niyet beyan etmedi. Tayvan Dışişleri Bakanlığı geçen hafta yaptığı açıklamada, büyükelçilik binasına el konulmasını "Sembolik bir satışın dahi keyfi olarak engellenmesi Ortega rejiminin ağır yasadışı eylemlerini gösteriyor" açıklaması yapmıştı.

DOKUZ YILLIK PROJE TAMAMLANAMAMIŞTI

Nikaragua’nın ve Devlet Başkanı Ortega’nın Çin ve Tayvan’la ilişkileri ise uzun bir sürece dayanıyor. Ortega’nın iktidarda olduğu 1985 yılında Çin’le resmi ilişkiler kuran Nikaragua, 1990’da yaşanan iktidar değişikliğiyle birlikte Tayvan’ı resmi olarak tanımaya başlamıştı. Ortega’nın yeniden iktidara geldiği 2007’ye dek gerileyen Çin’le ilişkiler 2010’da yeniden hız kazanmış ancak Tayvan’ın ülke olarak tanınması kararından geri adım atılmamıştı. 2013’te ise Panama Kanalı’na alternatif olarak sunulan Nikaragua Kanalı projesine imza atılmış, Çinli şirketlerden oluşan HKDN Grubu’nun üstlendiği projede kanalın inşasına 2014’te başlanmıştı. Ancak 2020’de bitirilmesi planlanan kanal inşası halen tamamlanmadı. 10 Aralık’ta imzalanan ikili mutabakatla, Nikaragua "Çin Halk Cumhuriyeti hükümeti, Çin topraklarının tamamının tek meşru temsilcisidir. Tayvan ise Çin topraklarının devredilemez bir parçasıdır" hükmünü kabul etmişti.

***

Pekin, kıta ülkeleriyle ticari ilişkileri artırıyor

Çin’in Latin Amerika ve Karayipler ülkeleriyle ilişkileri kayda değer bir şekilde artıyor. Tayvan’ı tanıyan 13 ülke arasında yer alan Honduras’ın yeni hükümeti de bu yıl Çin’le işbirliğine gitmeyi hedefliyor. Ülkede kasım ayında yapılan devlet başkanlığı seçimlerini kazanan sol aday Xiomara Castro, seçim sürecinde yaptığı açıklamalarda Çin’le ilişkilerin geliştirileceği mesajı vermiş, "Çin’le ilişkilerde yapılacak herhangi bir iyileştirmenin Covid-19 aşıları ve düşük maliyetli ilaçlar gibi olanaklar sağlayacağını, finansal alternatifleri güçlendireceğini" ifade etmişti. Küba ise 2018 yılında Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne dönük aldığı kararı geçen yıl ekim ayında resmi hale getirmiş ve 25 Aralık’ta da iki ülke arasında ilk işbirliği planı imzalanmıştı. Çin’in Küba Büyükelçiliği, "İşbirliği planının ikili ekonomik ilişkilerde bir dönüm noktası olduğunu" açıklamış, Küba Enerji ve Maden Bakanı Liván Arronte ise yenilenebilir kaynakların geliştirilmesi için planın önemli olduğunu ifade etmişti. Pekin yönetimi kıta ülkeleriyle 2000’de 100 milyar, 2017’de ise 270 milyar dolara yükselen ticaret hacmini 2025’e kadar 500 milyar dolara çıkarma hedefini geçen yıl duyurmuştu. 2017’de Panama ve El Salvador, 2018’de Dominik Cumhuriyeti ve 2019’da Solomon Adaları ve Kiribati, Tayvan yerine Çin’i diplomatik olarak tanıdığını açıklamıştı.