AP seçimleri: Aşırı sağ sıçrama yaptı; Fransa erken seçime gidiyor
Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde merkez sağ çoğunluğu korusa da aşırı sağın yükselişi dikkat çekti. Almanya’da AfD ikinci sıraya yerleşti, İtalya’da Meloni’nin partisi birinciliği elde etti. Fransa'da aşırı sağcı RN yüzde 31,50'lik oranla ve açık ara farkla ilk sırayı alırken, Cumhurbaşkanı Macron Meclis’i feshederek ülkeyi erken seçime götürmeye karar verdi. Sonuçların ardından Paris'te sokağa çıkan solcular, tüm sol partileri erken seçimde birleşmeye çağırdı. Belçika’da da Başbakan De Croo istifa ettiğini duyurdu.
Avrupa Parlamentosu seçimleri pazar gecesi tamamladı. Avrupa Birliği’nin (AB) 27 üye ülkesinde, AP’nin 720 üyesini seçmek için halk sandığa gitti.
Avrupa'daki en büyük uluslararası siyasi parti olan merkez sağcı Avrupa Halk Partisi (EPP), kazandığı 184 sandalye ile liderlikte kaldı. Avrupa Komisyonu Başkanlığına aday göstermesi beklenen Alman siyasetçi Ursula von der Leyen, sonuçları, “Bugün EPP için güzel bir gün” sözleriyle karşıladı.
Merkez sol çizgideki Sosyalistler ve Demokratlar İttifakı (S&D) ikinciliği korurken, aşırı sağcı partilerin yükselişi dikkat çekti.
Aşırı sağda yer alan iki grup, Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi (ID) ciddi şekilde ivme ve güç kazandı.
Yeşiller ve Liberaller ise en fazla kan kaybeden gruplar oldu.
NÜFUSA GÖRE VEKİL ÇIKARILACAK
Bu seçimde ilk kez AP seçimlerinde 705 yerine 720 milletvekili seçiliyor. Nüfuslarına göre en çok milletvekilini çıkaran ilk 5 ülke sırasıyla 96 ile Almanya, 81 ile Fransa, 76 ile İtalya, 61 ile İspanya, 53 ile Polonya'dan oluşuyor.
Romanya 33, Hollanda 31, Belçika 22, Portekiz, Yunanistan, Macaristan, İsveç ve Çekya 21'er, Avusturya 20, Bulgaristan 17, Slovakya, Danimarka ve Finlandiya 15'er, İrlanda 14, Hırvatistan 12, Litvanya 11, Letonya ve Slovenya 9'ar, Estonya 7, Malta, Lüksemburg ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi 6'şar milletvekili çıkaracak.
SONUÇLAR DEV EKRANDAN DUYURULDU
6-9 Haziran'’da 27 AB üyesinde düzenlenen AP seçimlerinin ilk sonuçları, Brüksel'deki AP Genel Kurul salonuna kurulan dev ekrandan duyuruldu.
Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, burada yaptığı açıklamada, oylamanın üye ülkelerin çoğunda sona erdiğini söyledi. Metsola'nın “AP'nin 10'uncu yasama döneminin ilk gerçekçi resmi” olarak nitelediği sonuçlar, ekranda paylaşıldı.
Üye ülkelerden merkez sağcı partileri bir araya getiren, Hristiyan Demokratlar olarak bilinen Avrupa Halk Partisi (EPP) 189,
Merkez sol eğilimli partileri bir araya getiren Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) 135,
Liberal çizgideki Avrupa'yı Yenile (RE) 80,
İklim, çevre ve göçmen hakları gibi konuları önceleyen Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı 52,
Aşırı sağ eğilimli muhafazakar partilerin oluşturduğu Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR) 72,
Aşırı sağcı partileri buluşturan Kimlik ve Demokrasi (ID) 58,
Sol partileri içeren Avrupa Solu 36 sandalye kazandı.
METSOLA'DAN SEÇİM YORUMU
AP Başkanı Metsola, yeni AP'nin 11 Haziran'dan itibaren çalışmaya başlayacağını, siyasi grup liderlerinin yeni AB Komisyonu başkanının seçilmesi amacıyla bir araya geleceğini söyledi.
Parlamentonun ilk genel kurul oturumunun 16 Temmuz’da Strazburg'da yapılacağını belirten Metsola, aşırı sağın elde ettiği güçlü konum ile ilgili görüşünün sorulması üzerine şunları söyledi:
" Sonucun etkisi ile grupların bir araya gelip çoğunluğu oluşturması sorumluluğu arasında bir denge olacağını düşünüyorum. Bu parlamento bir hükümet ve bir muhalefetle çalışmıyor. Çoğunlukla çalışıyor. Avrupa yanlısı yapıcı merkezin hakim kaldığını ve birlikte çalışmamız gereken Avrupa projelerinin üzerine inşa edileceği merkezin de bu merkez olduğunu görüyoruz."
Metsola, "Sağ ve aşırı sağ partilerin kazanımlarının AP'deki yolsuzluk skandalıyla ilgili olup olmadığı"na yönelik bir soruyu cevaplarken bu skandalların bir daha yaşanmayacağını, yeni parlamentonun reformlarla donatıldığını savundu.
FRANSA’DA LE PEN BİRİNCİ ÇIKTI
Fransa’da aşırı sağcı Marine Le Pen Ulusal Birlik (RN) Partisi, oyların yüzde 31'ini alarak Cumhurbaşkanı Macron’u erken seçime gitmeye zorladı. Macron'un partisi Rönesans, yüzde 15,2'lik oranla ikinci oldu.
Macron meclisi feshettiğini ve erken seçime gidileceğini açıkladı. Le Pen seçim kararını "İktidarı devralmaya hazırız" sözleriyle değerlendirdi.
Partisinin açık farkla yenilgiye uğramasının ardından açıklamalarda bulunan Macron, sonuçların "Avrupa'yı savunan partiler için iyi olmadığını" kabul etti ve 30 Haziran - 7 Temmuz tarihlerinde erken seçime gidileceğini duyurdu.
Fransa'da aşırı sağcı ID 30, Re 14, S&D 13, Sol 8, EPP 6, Yeşiller 5 milletvekili çıkardı.
PARİS’TE SOL PARTİLERE BİRLEŞME ÇAĞRISI
Fransa'nın başkenti Paris'te vatandaşlar, Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde ülkede aşırı sağın açık farkla ilk sırada çıkması üzerine sokağa indi.
Yüzlerce aşırı sağ karşıtı eylemci, Paris'in tarihi Cumhuriyet Meydanı'nda toplandı.
Eylemciler, elleriyle ritim tutarak "Gençlik ayağa kalk" sloganları atarken, AP seçiminde sandıktan aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi'nin (RN) birinci çıkmasına tepki gösterdi.
Meclisin feshedildiği ülkede göstericiler, gelecek yerel seçimler kapsamında solcu partilerin birleşmesini istedi.
İTALYA’DA SAĞCILAR YÜZDE 30 ALDI
İtalya’da da sağcılar seçimi kazandı. Başbakan Giorgia Meloni ve İtalya’nın Kardeşleri (FdI) Partisi, Yüzde 27’yi aşan oy oranıyla birinciliği elde etti.
lly Schlein liderliğindeki ana muhalefet Demokratik Parti (PD) ise yüzde 23,7 oy oranıyla AP seçimlerinde ikinci sıranın sahibi oldu. PD’nin 2022’deki genel seçimlere göre oylarını daha artırdığı kaydedildi.
Muhalefetteki 5 Yıldız Hareketi’nin (M5S) oy oranı yüzde 11,1 olarak ölçüldü ve oy oranının 2022'ye göre gerilediği görüldü.
Sağ koalisyon iktidarının küçük ortaklarından ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani'nin partisi Forza Italia'nın (FI) oy oranı yüzde 10,5, diğer iktidar ortağı aşırı sağcı Matteo Salvini'nin partisi Lig ise yüzde 8 ölçüldü.
ALMANYA’DA SOSYAL DEMOKRATLAR’IN TARİHİ HEZİMETİ
Almanya'da ise Başbakan Olaf Scholz'un partisi sosyal demokrat SPD, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) ile ikinci sırayı paylaştı. SPD, yüzde 13,9 ile tarihinin en kötü sonucunu aldı. Parti Genel Sekreteri Kevin Kühnert, "Bu bizim için çok acı bir sonuç" dedi.
Almanya'da seçimlerin net kazananı ise eski Başbakan Angela Merkel'in partisi CDU/CSU ittifakı oldu. Yakın zamanda yeni bir program açıklayan parti, oyların yüzde 30'unu aldı.
Alman ARD televizyonunun verdiği sandık çıkış anketine göre AfD yüzde 15,9, Sosyal Demokrat Parti (SPD) yüzde 13,9, Yeşiller 11,9, Hristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) yüzde 6,4, Sahra Wagenknecht İttifakı-Anlayış ve Adalet İçin (BSW) ise yüzde 6, Hür Demokrat Parti (FDP) yüzde 5,1 oy aldı.
AP seçimlerinde aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi (AfD) geçen döneme göre oyunu 4,9 puan artırdı.
Buna göre Almanya'da koalisyon hükümetinde bulunan Yeşiller partisi geçen seçime göre 8,6 puan kaybı ile büyük hezimet yaşadı.
Filistin asıllı Rima Hassan AP üyesi oldu
Filistin asıllı Rima Hassan LFI partisinden AP üyeliğine seçildi.
Fransa’da solcu Boyun Eğmeyen Fransa’nın (LFI) 7. sıradan AP seçimlerine aday gösterdiği Rima Hassan, seçim kampanyası sürecinde İsrail'in saldırıları altındaki Gazze’ye desteğini her fırsatta dile getirdi.
Hassan, Fransız üniversitelerindekiler dahil ülkedeki Filistin'e destek gösterilerine aktif katılım gösterdi.
Seçim sürecinde, halka açık noktalarda ve bazı üniversitelerde Filistin temalı konuşmaları engellenen Hassan "terör propagandası" yaptığı gerekçesiyle ifadeye çağrıldı.
Suriye'de Neyrab Mülteci Kampı'nda doğan Hassan, 2000'li yılların başında Fransa'ya geldi.
İSPANYA’DA MERKEZ SAĞ ÖNDE
AP'ye Almanya, Fransa ve İtalya'dan sonra 61 ile en fazla parlamenter gönderen İspanya'da açıklanan resmi sonuçlara göre merkez sağcı Halk Partisi (PP) birinci parti çıktı.
İçişleri Bakanlığının duyurduğu resmi seçim sonuçlarında İspanya'nın AP'de sahip olduğu 61 sandalyenin 22'si PP'nin, 20'si mevcut durumda koalisyon hükümetinin büyük ortağı Sosyalist İşçi Partisinin (PSOE), 6'sı aşırı sağcı Vox'un, 3'ü koalisyon hükümetinin küçük ortağı Sumar ittifakının, geri kalan 10'u da 5 siyasi parti arasında dağıtıldı.
İspanya'da Temmuz 2023'te yapılan son genel seçimlerde alınan oy oranlarına göre kıyaslama yapıldığında birinci parti olmaya devam eden PP'nin yüzde 33,06 olan oy oranını yüzde 34,18'e çıkardığı, ikinci büyük parti PSOE'nin oy oranının ise yüzde 31,68'den yüzde 30,19'a düştüğü görüldü.
İspanya'da üçüncü büyük parti konumundaki aşırı sağcı Vox 6 parlamenterini AP'ye gönderse de partinin Temmuz 2023'teki seçimlerde yüzde 12,38 olan oy oranı bu seçimlerde yüzde 9,62'ye geriledi.
Vox ile benzer ideolojiye sahip olan ve Luis Perez tarafından "Kutlama sona erdi" adıyla kurulan yeni parti de yüzde 4,59 oy ile 3 parlamenterini Brüksel'e göndererek AP seçimlerinin İspanya'daki sürprizini yaptı.
Sol içinde yeni kurulan ve ilk kez AP seçimlerine katılan Sumar ittifakı 3 parlamentere sahip olurken, bu ittifaktan ayrılan Podemos 2 parlamenter çıkardı.
Diğer yandan seçimlere katılım, 2019'da yapılan son AP seçimlerine nazaran yaklaşık 11 puan düşerek yüzde 50'nin altında kaldı.
BELÇİKA’DA BAŞBAKAN İSTİFA ETTİ
Belçika'da da Başbakan Alexander De Croo istifasını açıkladı. Mensubu olduğu merkez sağ çizgideki "Open VLD"nin oy oranı yüzde 5,5'da kalan De Croo, "Bizim için çok zor bir akşamdı, kaybettik" diye konuştu.
Hollanda'da RE 7, aşırı sağcı Kimlik ve Demokrasi (ID) 7, EPP 6, Yeşiller 4, S&D 4, Sol 1, diğerleri 1 milletvekilliği aldı.
AVUSTURYA’DA DA BİRİNCİ AŞIRI SAĞ
Avusturya'da da aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) 6 milletvekilliği kazanarak ilk sıraya yerleşirken onu 5'er milletvekilliği ile EPP ve S&D izledi, Yeşiller ve RE ise 2'şer sandalye sahibi oldu.
Buna göre 2019’da yüzde 17,2 olan oy oranını yüzde 25,5’e yükselten aşırı sağcılar, AP’deki sandalye sayısını 3’ten 6’ya çıkarttı.
YUNANİSTAN’DA İKTİDAR PARTİSİ KAZANDI
Yunanistan'dan EPP 8, Sol 4, S&D 3, Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR) 2, bağımsızlar 2 milletvekilliği kazandı.
AP'ye 21 parlamenter gönderme hakkı bulunan Yunanistan'da İçişleri Bakanlığının açıkladığı resmi olmayan verilere göre, İktidardaki Yeni Demokrasi AP'de 7, ana muhalefetteki Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) 4, Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) 3, Yunan Çözümü 2, Yunanistan Komünist Partisi (KKE) 2, Zafer Partisi, Özgürlük Rotası ve Mantığın Sesi Partisi birer sandalye elde etti.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, basına yaptığı açıklamada, pazar günü gerçekleştirilen Avrupa Parlamentosu seçimlerinde hedeflerine ulaşamadıklarını söyledi.
GKRY'de toplam 6 sandalyeden EPP 2, Sol 1, S&D 1 ve bağımsızlar 2 tanesini elde etti.
BULGARİSTAN, HIRVATİSTAN, MALTA, DANİMARKA
Bulgaristan'da EPP 6, RE 5, S&D 2, diğerleri 4 milletvekili çıkarırken, Hırvatistan'da EPP 6, S&D 4, Yeşiller 1 ve diğerleri 1 sandalye kazandı.
Malta'dan EPP ve S&D 3'er milletvekilliği aldı.
Danimarka'da seçim, RE'ye 4, Yeşiller ve S&D'ye 3'er, Sol 1, ID 1 ve diğerlerine 1 sandalye kazandırdı.
POLONYA, PORTEKİZ, ROMANYA
Polonya'da EPP 20, ECR 10, RE 3, S&D 2, diğerleri 9 sandalye kazandı.
Portekiz'den EPP ve S&D yedişer, RE, Sol ve ID 2, Yeşiller 1 milletvekili gönderirken, İsveç'te EPP ile S&D beşer, Yeşiller, RE ve ECR üçer ve Sol ise 2 milletvekili çıkardı.
Romanya S&D 13, EPP 12, RE 2, ECR 1, diğerleri 5 sandalye elde etti.
SLOVAKYA’DA LİBERAL SOL İTTİFAK BİRİNCİ
Slovakya Seçim Komisyonu tarafından açılanan resmi sonuçlara göre AP seçimlerini muhalefetteki liberal sol ittifak PS kazandı.
PS, 15 Mayıs’ta silahlı saldırıya uğrayan Başbakan Robert Fico’nun Sosyal Demokrat Partisi'ni (SMER) geride bırakarak, AP’ye 6 milletvekili göndermeyi başardı.
Başbakan Fico’ya düzenlenen suikastın gölgesinde gerçekleşen seçimde SMER oyların yüzde 24,7’sini alarak ikinci parti oldu. SMER, AP’ye 5 temsilci çıkartabildi.