Arama çalışmasının kendisi de bir facia!

Sultan TEMİZ

VAN'ın Bahçesaray ilçesinde Çarşamba günü çığ altında kalan 2 kişiyi arayan ekiplerin üzerine çığ düşmesi sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 41'e çıktı. Önceki gün akşam saatlerinde ara verilen kurtarma çalışmalarına sabah saatlerinde yeniden başlandı. Çığ felaketinin yaşandığı bölgeye giden Jandarma Arama Kurtarma (JAK) ve AFAD ekipleri, alan taraması yaptı. Yurttaşların çığ bölgesine gitmesine izin vermeyen ekipler, daha sonra dedektör köpeklerle bölgede arama çalışması yürüttü. Çevre illerden Bahçesaray'a gönderilen çok sayıda yardım ekibi de hazır bekletildi. Çalışmaların sonucunda üç kişinin daha cansız bedenine ulaşılmasıyla hayatını kaybedenlerin sayısı 41'e yükseldi. AFAD, 84 kişinin yaralandığını duyurdu.

FACİANIN NEDENİ MÜDAHALE TARZI

Çığ felaketinin neden kaynaklandığına ilişkin tartışmalar da devam ediyor. BirGün’e konuşan AKUT Niğde ekip lideri, Öğr. Gör. Nedim Urcan, ikinci çığ öncesi başlatılan arama faaliyetlerinin faciaya neden olduğu görüşünde. Aynı zamanda dağ kurtarma uzmanı olan Urcan, “Çığı faciaya dönüştüren şey kesinlikle ertesi gün yapılan müdahale tarzı” dedi ve ekledi: “Görüntülere bakıyorum, görüntülerde ters çevrilmiş araçlar var. Velev ki çığ falan düşmedi. Araç bir şekilde yolda kaydı, şoför hakimiyetini kaybetti. Yine oradaki insanların üstüne düşecek. Düşünün yukarıda sizin üzerinize düşebilecek hâlâ bir şeyler var. AFAD müdürümüze geçmiş olsun, oradaki herkesi uzaklaştırdığını söylüyor ama tabloya baktığımız zaman durum öyle değil. Ertesi gün yapılan çalışmalara baktığınız zaman, oraya yüzlerce insanı göndermek başlı başına bir hata. Orada iki kişi için yüzlerce insan değil, 2-3 kişi arama yapabilirdi,”

Urcan, şöyle devam etti: “Çığa neden olabilen etkenler var. İnsanların neden olabildiği gibi doğal nedenlerle de çığ düşebiliyor. İnsanlar nasıl neden olabiliyor? Çığ bölgesindeki tutunmakta zorlanan karın yapısını bozabiliyorsunuz. Üzerinde hareket etmek, ağırlık bindirmek gibi nedenler gibi doğal etkenler de vardır. Rüzgârın etkisi vardır. Yağışın aşırı olması, lodosun karı ıslatması ve ağırlaştırması gibi nedenler vardır. Bir de iş makineleri, araçlar ve helikopterin o bölgedeki hareketleri var. Bunlar çığa neden oluyor. Burada ya iş makines neden oldu ya da iş makinesinin orada olması bir tesadüftü. İş makinesinin yol açması ya da gürültüsü çığa neden olmuş olabilir.”

“Hataların olduğu açık” diyen Urcan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir şeye daha dikkat edilmesi gerekiyor: Bizler kurtarma personeli olarak çığa müdahale ederken üzerimizde çığ sinyal verici cihazlar taşıyoruz. Bunlar sürekli sinyal gönderir. Onun bir frekansı var ve o frekansla sinyal gönderir. Siz çığın altında kaldığınız zaman, cihazınız sinyal göndermeye devam eder. Çığa yakalanmamış olan personel, hemen üzerindeki cihazı sinyal alıcı moduna getirir. Cihaz artık size mesafe ve yön göstermeye başlar. Alanı hızlıca tarayarak çok kısa sürede çığın altında kalmış olan personelinizintam üzerine gelirsiniz. Üzerindeki alet farklı bir sinyal vermeye başlar, mesafesini söyler ve siz hızla orayı kazmaya başlarsınız. Böyle bir çalışma yapılsaydı ikinci çığa maruz kalan ekibin kaç kişi olduğu belli olurdu.”

PERSONEL SEÇİMİNDE YANLIŞLIK VAR

Nedim Urcan, sözlerini şöyle noktaladı: “Benim gördüğüm hata şu: Personel alıyorlar ve yetiştirmeye çalışıyorlar. Bu bütün işler için aynı yürüyor. AFAD’ın içerisinde daha önceden çığ konusunda tecrübe sahibi olmuş, eğitim almış, seminerlerine katılmış kişileri görevlendirmek yerine kendi yöntemlerince personel seçimi yapılıyor. Bunlar yetiştirilmeye çalışıyor. Çığ oldukça, enkaz oldukça, sel oldukça ve deprem oldukça bu personel yetiştiriliyor. Gittikçe de deneyimi artırılmaya çalışıyor. Ancak biz henüz çığ konusunda o kadar tecrübeli değiliz. AFAD için söylüyorum, personel eğitimi veriyorsunuz ama olaya baktığınız zaman demek ki orada bulunan personel bu konuda çok yeterli seviyede değildi. Daha büyük bir çığ olduğu zaman, daha büyük bir enkaz felaketi olduğu zaman neler olabilecek, onu bilemiyorum.”

***

İŞ MAKİNELERİ ÇIĞA SEBEP OLDU

BirGün/ANKARA

Van’daki çığ felaketinin nedenleri üzerine tartışmalar sürerken CHP Milletvekili Ali Şeker, bölgede yaptıkları ziyaretin ardından BirGün’e konuştu. Şeker, 2’nci çığ felaketinin bölgede faaliyet gösteren HES’lerde kullanılan iş makineleri nedeniyle yaşandığına yönelik duyumlar aldıklarını söyledi: “İlk çığın yaşanmasının ardından jandarmaya gelen bir talimat doğrultusunda bölgede çalışan tüm iş makinelerinin buralara getirildiği söylendi. Her biri 30 tondan fazla iş makinelerinin ve vatandaşların arabalarının kontrolsüz bir biçimde afet bölgesine gelmesi sonucunda ikinci çığın düştüğü bildirildi. HES’lerde faaliyet gösteren iş makinelerinin gürültülerinin önemli bir etken olduğu da belirtiliyor.”