Araştırma: 2 Nisan'daki boykot ne kadar etkili oldu?

Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınmasıyla başlayan ve tutuklanmasıyla devam eden süreçte yaşananların medyanın genelinde tarafsız şekilde ele alınmaması ve yüzlerce gencin tutuklanması üzerine 2 Nisan'da boykot yapıldı.

2 Nisan'daki boykot halkın tüketimden gelen gücünü göstermek ve tüm piyasaya mesaj vermek amacıyla, bir günlüğüne genel bir eyleme dönüştü. Milyonlarca yurttaşın yanı sıra çok sayıda ünlü isim de boykot çağrılarına destek verdi.

BOYKOT 3 ANA BÖLÜMDE İNCELENDİ

Toplum Çalışmaları Enstitüsü, 2 Nisan'daki genel boykot çağrısının toplum üzerindeki etkileri üzerine bir araştırma yaptı. Hazırlanan "Boykot Etki Analizi" raporunda, boykotun ekonomik ve sosyal yansımaları incelendi.

Araştırma kapsamında İstanbul ve Ankara’da seçilmiş alışveriş merkezleri (AVM), esnaf ve tüketici davranışları analiz edildi. Google Haritalar'ın (Google Maps) sağladığı "yoğunluk saatleri" (popular times) verileri ile boykotun AVM'lerdeki etkisi incelenirken, 3 Nisan'da da Ankara’da toplam 384 esnaf ve işletme çalışanıyla yüz yüze anketler gerçekleştirildi. Ayrıca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) ödeme sistemleri istatistikleri üzerinden tüketici davranışlarındaki değişimler analiz edildi.

GOOGLE MAPS VERİLERİNDEN YARARLANILDI

AVM'lerdeki verilere göre, muhalefet partisi CHP’nin güçlü olduğu bölgelerde bulunan AVM’lerde boykot günü olan 2 Nisan'da belirgin yoğunluk düşüşleri gözlemlendi. Araştırmaya göre; boykot günü olan 2 Nisan’a kıyasla, 3 Nisan’da AVM’lerdeki yoğunlukta çok daha yüksek oranlı artışlar meydana gelmiştir. Örneğin Şişli City’s Nişantaşı'nda boykottan sonraki gün yoğunluk oranı 29 puan artış gösterirken, Sarıyer İstinye Park'ta bu oran 14,55 puan ve Beşiktaş Akmerkez'de ise 13,77 puan olarak ölçüldü. Buna karşın iktidar partisinin güçlü olduğu ilçelerde bulunan AVM’lerde bu artışlar çok daha sınırlı kaldı.

BENZER DURUM ANKARA'DA DA GÖZLENDİ

Ankara Çankaya'da bulunan AVM’lerde (Panora, Kentpark, Armada) yoğunluk düşüşleri oldukça dikkat çekiciydi ve boykot sonrasında yoğunluklar sırasıyla 23, 17,77 ve 16,77 puan yükseldi. AKP’nin güçlü olduğu Keçiören ve Yenimahalle ilçelerindeki AVM’lerde ise artış çok daha sınırlıydı.

ANKARA'DA ESNAF ANKETİ

Çalışma kapsamında Ankara’nın Çankaya, Gölbaşı, Mamak ve Sincan ilçelerinde 384 esnaf ve işletme çalışanıyla yüz
yüze görüşüldü.

Gerçekleştirilen esnaf anketlerine göre, katılımcıların %48’i boykot günü satışlarında düşüş yaşadıklarını belirtti.

İşletme büyüklüğüne göre yapılan değerlendirmede ise, daha büyük işletmelerde (%56) satış düşüşü daha belirgindi.

ESNAF, BOYKOTU NASIL DEĞERLENDİRDİ?

Ankete katılan işletmelere veya çalışanlarına “Boykot eylemini doğru buluyor musunuz?” sorusu yöneltildi. Esnafın %43,3’ü boykotu doğru bulmazken, %47’si ise desteklediğini ifade etti.

MERKEZ BANKASI VERİLERİ: “YÜZDE 26’LIK DÜŞÜŞ VAR”

Araştırmanın üçüncü bölümde ise Merkez Bankası’nın sunduğu ödeme sistemleri istatistiklerini mercek altına aldı. Bu istatistiklerde, maaş ödemelerini dışarıda bırakılarak “geri kalan ödemeler” baz alındı. İstatistikleri detaylı tablolarla açıklayan Enstitü, “Bu çerçevede bayram ve bayramın hemen öncesinde yapılan maaş ödemelerinin tüketimi arttırıcı etkisine rağmen bu raporda yer verilen analizler de dikkate alındığında, 2 Nisan boykotunun tüketimde dikkate değer bir düşüşe neden olduğu söylenebilir” bulgusuna ulaştı.

Ancak maaş ödemeleri ve bayram gibi dönemsel etkilerin talep dinamiklerini doğrudan ve güçlü biçimde şekillendirdiğine dikkat çeken Toplum Çalışmaları Enstitüsü, “Dolayısıyla, 2 Nisan tarihinde gerçekleşen boykotun ekonomik etkilerini anlamak ve ölçmek için bu bölümde detaylandırılan yapısal ve dönemsel faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir” ifadelerine yer vererek 2025 senesinde çalışan ödemeleri hariç tutulduğunda tüketim talebinde bayram öncesine göre yüzde 26’lık bir düşüş saptandığını belirtti.