‘Arka bahçeler’de karşılıklı oyunlar
ABD ve Tayvan hükümeti, Çin’le ilişkileri geliştirme hedefi olan Honduras’ın yeni Devlet Başkanı Castro’nun yemin törenine katılarak mesaj verdi. Buna karşılık Çin ve Rusya da Latin Amerika’da nüfuz alanını artırıyor.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Honduras’ta ABD destekli Juan Orlando Hernández’in sekiz yıllık iktidarını sona erdiren ve ülkede ilk kadın devlet başkanı seçilen Xiomara Castro dün yemin ederek görevine başladı. Ülkede 2009 yılında ABD güdümünde bir askeri darbeyle devrilen eski Devlet Başkanı Manuel Zelaya’nın eşi olan Özgürlük ve Yeniden Kuruluş Partisi (Libre) lideri Castro, ABD’yle mesafeli ilişkileri ve Çin’le yakınlaşma girişimleri nedeniyle ABD’nin yakın takibinde.
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris dün yemin törenine katılarak Castro’yu tebrik ederken, törene katılan bir diğer kritik isim Tayvan Devlet Başkanı Yardımcısı Lai Ching-te oldu. Castro’nun seçim sürecinde "Çin’le ilişkileri geliştirmek ve Tayvan’ı tanımayı reddetmek" yönündeki açıklamalarını endişeyle karşılayan ABD ve Tayvan, Çin’in geçen ay Nikaragua’yla imzaladığı işbirliği anlaşmasının bir benzerini Honduras’la da sağlama olasılığını engelleme niyetinde. Çin’in Tayvan İşleri Devlet Konseyi Ofisi sözcüsü Zhu Fenglian ise ABD ve Tayvan’ın Honduras ile ilgili hamlelerine yönelik "Hangi hileyi kullanırlarsa kullansınlar, dünyada tek Çin olduğu ve Tayvan’ın Çin’in bir parçası olduğu gerçeğini değiştirmeyecek" açıklaması yaptı.
TAYVAN TIBBİ EKİPMAN VE BAĞIŞLAR SAĞLADI
Washington merkezli yayın Voice of America’nın (VOA) haberine göre, Honduras ziyareti öncesi Los Angeles’ta ABD’li bazı kongre üyeleriyle bir araya gelen Tayvan Devlet Başkanı Yardımcısı Lai Ching-te "Honduras, Tayvan’ın Orta Amerika’daki önemli bir müttefiki" diyerek ülkeye Covid-19 yardımları yapıldığını söyledi. Lai Ching-te, "Bu gezide, Tayvan-Honduras ittifakına ve yeni Honduras yönetimine güçlü desteğimizi göstermek için somut adımlar atarak, Honduras halkına vermek üzere Tayvan yapımı çeşitli hastalık önleme ekipmanları götürüyoruz" dedi. Lai Ching-te, ayrıca Tayvan’ın 2006’dan beri Honduras’a 205 milyon dolar civarında borç verdiğini ve 27 milyon dolar daha bağışta bulunduğunu da hatırlattı.
YENİ YÖNETİM: ÇİN’İ GÖZ ARDI EDEMEYİZ
Tayvan’la resmi diplomatik ilişkileri sürdüren 14 ülkeden biri olan Honduras’ın yeni yönetimi ise Çin’le ilişkileri geliştirme konusunda temkinli. Xiomara Castro’nun dış politika danışmanı Rodolfo Pastor, Çin-Latin Amerika ilişkilerine yönelik içeriklere yer veren Diálogo Chino haber sitesine yaptığı açıklamada, "İyi ilişkilerimiz olan Tayvan’a karşı bir sorumluluğumuz olduğuna inanıyorum. Ancak, gerçekçi ve pragmatik olmak, bugün Çin anakarasının belirleyici bir rol oynadığını gözardı etmemek ve bu konuda halkımıza karşı bir sorumluluğumuz olduğuna inanıyorum" açıklaması yaptı.
Çin Komünist Partisi’nin vyayını Global Times da konuya ilişkin dün yayımladığı haberde, "Honduras-Tayvan ilişkileri, Honduras’ın yeni Devlet Başkanı Castro’nun göreve başladıktan sonra Tayvan’la bağları kesme ve Çin hükümetiyle ilişkiler kurma hedefi nedeniyle çökme eşiğinde" yorumuna yer verdi.
ABD’YLE İLİŞKİLERİ SONA ERDİRMEK KOLAY DEĞİL
Honduras’ın Çin’le ilişkiler kurmak adına Tayvan’ı tanımayı reddetme olasılığı ise ülkenin ABD’yle mevcut ortaklıklarının akıbetini de tartışma konusu haline getirdi. Tayvan basınında, Honduras’ın en büyük ticaret ortağının ABD olduğuna dikkat çeken haberlerin dün yer alması dikkat çekti. Taiwan News sitesine konuşan Chihlee Teknoloji Üniversitesi’ndeki doçent Chang Kuang-Chiu, ABD ordusunun Orta Amerika ülkesindeki Soto Cano Hava Üssü’nde konuşlu olduğunu hatırlattı. Chang, "Honduras muhtemelen ABD ile ilişkilerini bir öncelik haline getirecektir. Biden yönetimi şu anda yurtiçinde Covid-19 ve yurtdışında Ukrayna kriziyle uğraşıyor. Tayvan şu anda ABD için gerçekten bir öncelik değil" görüşlerine yer verdi.
MOSKOVA’DAN ABD’YE KARŞI HAMLE GELDİ
Ancak Biden yönetimi, Rusya’yla sınırı olan Baltık ülkeleri ve Ukrayna sınırlarını askeri yardımlarla kuşatırken Rusya da yanıt olarak ABD’yle ters düşen "arka bahçe" ülkelerle ilişkileri geliştiriyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, önceki gün yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Küba, Venezuela ve Nikaragua liderleriyle askeri işbirliğini hızlandırmak da dahil olmak üzere çeşitli alanlarda ortaklıklar geliştirme konusunda anlaştığını duyurdu. Rusya’nın bu ülkelerle birçok alanda yakın ilişkilere sahip olduğunu belirten Lavrov, "Başkan Putin, son derece yakın ve dostane olduğumuz bu üç hükümetten meslektaşlarıyla yakın zamanda telefon görüşmeleri yaptı ve istisnasız tüm alanlarda stratejik ortaklığımızı derinleştirmenin başka yollarını aramaya karar verdiler" açıklaması yaptı.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise ay başında yaptığı açıklamada, Rusya’nın Latin Amerika’daki faaliyetlerini yakından takip ettiklerini belirtmiş ve "bu ülkelerde tehdit oluşturacak şekilde bir silahlandırma yapılması halinde Beyaz Saray’ın kararlı bir şekilde hareket edeceğini" ifade etmişti.