Arka kapıdan yüksek giriş
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) verilerine göre; Türkiye'nin cari işlemler hesabı temmuzda 4 milyar 10 milyon dolar açık verirken 12 aylık cari açık 36 milyar 585 milyon dolar oldu.
Açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre; cari işlemler açığı, temmuzda geçen yılın aynı dönemine kıyasla 3 milyar 700 milyon dolar artarak 4 milyar 10 milyon dolar oldu. Bunun sonucunda 12 aylık cari işlemler açığı, 36 milyar 585 milyon dolara yükseldi.
Bu gelişmede, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre 6 milyar 162 milyon dolar artarak 9 milyar 308 milyon dolara yükselmesi etkili oldu.
Bu dönemde, hizmetler dengesi kaynaklı girişler 2 milyar 268 milyon dolar artarak 5 milyar 778 milyon dolara yükselirken birincil gelir dengesi kaynaklı çıkışlar 181 milyon dolar azalarak 559 milyon dolara geriledi.
KAYNAĞI BELİRSİZ
Temmuzda 5.5 milyar dolar kaynağı belirsiz para girişi yaşandı. Net hata ve noksan kaleminde Ocak-Temmuz döneminde ise 24,35 milyar dolar fazla var.
Bu arada haziran ayına ilişkin cari işlemler açığı 3 milyar 458 milyon dolardan 3 milyar 492 milyon dolara revize edildi.
Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, bir önceki yılın aynı ayında 3 milyar 124 milyon dolar fazla verirken, Temmuz 2022'de 3 milyar 737 milyon dolar fazla verdi.
Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 1 milyar 578 milyon dolar artarak 4 milyar 90 milyon dolara yükseldi.
Bir önceki yılın aynı ayında 66 milyon dolar net giriş kaydeden ikincil gelir dengesi kalemi, bu ayda 79 milyon dolar net giriş kaydetti.
Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, bankalar 801 milyon dolar net geri ödeme ve diğer sektörler 3 milyar 525 milyon dolar net kullanım gerçekleştirdi.
Resmi rezervler de temmuzda 4 milyar 423 milyon dolar net artış gösterdi. Merkez Bankası’nın dövizi baskılamak için arka kapı yöntemiyle piyasaya müdahale ettiği çokça konuşuldu. Şimdi de bir başka arka kapı ekonomisi uygulanıyor. Bu sefer döviz çıkışı yerine döviz girişi yaşanıyor. Uzmanlar bu durumun sağlıksızlığına işaret ederek şu değerlendirmelerde bulundu:
Mustafa Sönmez: Temmuz ayında 5,5 milyar dolara yakın kaynağı belirsiz döviz girişi oldu. Bu, bir rekor. En son rekor 2020 Kasım ayında 4,6 milyar dolar giriş ile gerçekleşmişti. Temmuz 2022 girişi, 4 milyar dolarlık cari açığın yüzde 136'sı. Dışarıdaki dövizin dibi kazınıyor.
Alaattin Aktaş: Merkez Bankası temmuzda 5.5 milyar dolar, yedi ayda 24.3 milyar dolar olan net hata noksan konusunda "Bu bir ölçüm hatasıdır ve muhtemelen şunlardan kaynaklanıyordur" diye bir açıklama yapmayı düşünür mü acaba?
Uğur Gürses: Türkiye'de mali piyasada, 'arka kapıdan' el atılmadan doğru düzgün biçimde arz-talep dengesinde oluşan bir fiyatlama kaldı mı? Döviz kuru, faiz, borsa? Hangisi?
Ozan Gündoğdu: Son 72 ayın 55'inde Türkiye'ye gelen paranın kaynağı sorulmadı. Çünkü birbiri ardına Varlık Barışı adı verilen 5 kanun çıkarıldı. Parası gelen mafyaların mermileri, fedaileri gelmeyecek mi sanıyorduk? Türkiye'nin ekonomisi bu nedenle bir milli güvenlik krizine dönüşmüş durumda. Ekonomi Servisi