Arkeolojik alana ray döşeyecekler
Eskişehir’de trenler için test yolu yapılması planlanan arazinin ‘arkeolojik SİT alanı’ olduğu ortaya çıktı. Fay hatlarının yakınında olacak yollar için afetlere ilişkin risk raporlarının da hazırlanmadığı belirlendi.
Mustafa BİLDİRCİN
Eskişehir Alpu’da Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Anadolu Üniversitesi ortaklığıyla yapımına başlanan Ulusal Raylı Sistemler Araştırma ve Test Merkezi Projesi (URAYSİM) test yollarının yapımı için 6 milyon metrekare alanın kamulaştırılması yönünde karar alındı.
504 milyon TL tahmini bütçe ile yapılması planlanan proje için Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin, kamulaştırma kararına yönelik İdare Mahkemesi’ne açtığı dava kapsamında oluşturulan bilirkişi heyeti, raporunu tamamladı. Üniversitelerden beş akademisyen ile bir jeoloji mühendisi ve bir harita kadastro mühendisinden oluşan yedi kişilik uzman heyet 77 sayfalık raporda URAYSİM projesinin mevcut haliyle “Kamu yararına uygun olmadığı” sonucuna vardı. Raporda, proje kapsamında kamulaştırılması öngörülen arazinin, birinci sınıf tarım arazilerine, mera alanına, doğalgaz boru hattına ve Porsuk Nehri taşkın alan sınırı ile “Büyük Kervan Yolu rotası üzerindeki arkeolojik SİT alanına” isabet ettiği vurgulandı.
Projedeki plansızlığa tepki gösteren CHP Milletvekili Utku Çakırözer, “Proje, verimli tarım ve hayvancılık arazileri yerine daha kıraç bölgeye kaydırılmalı” dedi.
GERİ DÖNÜLEMEZ ZARARA YOL AÇAR
Bilirkişi heyetinin raporunda özetle tespitler yer aldı:
“Proje alanının büyük çoğunluğu Bakanlar Kurulu Kararı ile 2017’de ‘Büyük Ova’ ilan edilmiş Alpu Ovası’ndaki aktif tarım üretimi yapılan birinci sınıf tarım arazileridir. Orada arazi toplulaştırılması yapılarak üreticilere teslim edilmiş, sulama altyapı projeleri de tamamlanmıştır. Proje ile bölgenin en verimli tarım arazilerinin bütünlüğü bozulacak. Tarım arazisinin vasfı değiştirilerek başka amaçlarla kullanımı geri döndürülemez zararlara yol açacaktır. Tarım dışında başka bir amaçla kullanılması yasaya uygun değildir.
DEPREM RAPORU BİLE ALINMAMIŞ
Test yollarının sel ve taşkın koruma kuşağı içinde yer alıp almadığı konusunda DSİ görüşü alınmamış. Proje sahasının yakınında aktif faylar var ama bu konuda AFAD’dan da kurum görüşü alınmamış olduğu saptandı. İleride zemin ve afet yönünden karşılaşılması olası riskler göz ardı edilmiş. Proje çerçevesinde vatandaşın tarlalarından elips şeklinde geçecek raylar nedeniyle diğer taraflara nasıl geçileceği planlanmamış. İki altgeçit dışında kadastral yollar tamamen kesintiye uğratılmakta.
Projenin yapılacağı ovada çok fazla höyük, düz yerleşim ve nekropol gibi taşınmaz kültür varlıkları olduğu için proje telafisi imkansız tahribata neden olabilir. Proje, yoğun yerleşime sahne olması ve olası ‘Büyük Kervan Yolu’ kültür rotası üzerinde yer alması nedeniyle, üstün kamu yararı gölgelenmektedir. Kamulaştırılması kültür varlıkları açısından kamu yararına olmaz.”
BİLİRKİŞİ RAPORU ‘BİLİME KULAK VERİN’ DİYOR
CHP’li Çakırözer bilirkişi raporunu şöyle değerlendirdi:
“Demiryolu şehri Eskişehir’de kimse URAYSİM ve benzeri projelere karşı değil. Bilirkişi raporu sayesinde şehir ilk defa projeyi enine boyuna tartışma fırsatı buldu. Bilim ne diyor? ‘O proje tarım arazisinde olmaz’ diyor. O zaman bilirkişi raporuna hepimiz kulak vermeliyiz. Türkiye tarımda kendi kendine yeter halde değil. Önce pandemi, arkasından kuzeyimizdeki savaş, kendi buğdayını, pancarını, mısırını üretmenin önemini gösterdi. O yüzden ülkemizin en verimli tarım arazilerinin üzerine ray döşemek kimseye fayda sağlamaz. Proje oradaki köylünün de istediği gibi daha kıraç alanlara kaydırılmalıdır.”