Asgari ücretteki artışın detayları

Günlerdir ülke gündemini meşgul eden ve tüm kesimlerce merakla beklenen 2022 yılı asgari ücreti önceki gün bizzat Cumhurbaşkanı tarafından açıklandı. Asgari ücretin bizzat Cumhurbaşkanı tarafından açıklanması teamüllere her ne kadar uygun olmasa da artık ülkemizde Cumhurbaşkanının bu tür açıklamaları kimselere bırakmadığını hepimiz biliyoruz. Diğer taraftan her yıl Asgari ücret görüşmeleri aralık ayına yayılarak ayın son günlerinde açıklanırdı ama bu yıl bir telaşla ayın ortasında açıklandı. Bu ayrıntılara çok takılmayıp konunun teknik yönlerine bakalım dilerseniz.

asgari-ucretteki-artisin-detaylari-956913-1.

ASGARİ ÜCRET VERGİ DIŞI BIRAKILDI

Bu yıl en önemli ayrıntı şüphesiz ki asgari ücretin vergi dışı bırakılmasıdır. Bu tüm kesimlerin üzerinde mutabık olduğu ve yıllardan beri dillendirilen bir konu olmasına karşın, sürekli görmezden gelinen bir konuydu. Daha önce Meclis'te muhalefet partileri tarafından sürekli gündeme getirilen asgari ücretin vergi dışı bırakılması konusu mevcut hükumet ve küçük ortağı tarafından hep reddedilmişti. Şimdi ise yaşamakta olduğumuz ekonomik çöküşün baskısı Hükümeti böyle bir karar almaya zorladı. Mevcut ekonomik koşullar olmasa AKP ve küçük ortağının böyle bir karar vermeyeceğini hepimiz biliyoruz. Bu arada konuyla ilgili yıllardır mücadele veren emek kesiminin ve muhalif tüm güçlerin bu kazanımdaki katkılarını da göz ardı edemeyiz. Evet, bu emek kesimi ve asgari ücretle geçinmeye çalışan halkımız bakımından bir kazanımdır ve bu kazanımda katkısı olan herkesi kutlamak gerekiyor.

asgari-ucretteki-artisin-detaylari-956914-1.

ASGARİ ÜCRETLİYE ARTIK AGİ YOK

Önümüzdeki yıldan itibaren Asgari ücrete gelir vergisi ve damga vergisi uygulanmayacağı için asgari ücretliler için asgari geçim indirimi de (AGİ) artık olmayacak. Ancak ücreti asgari ücretin üzerinde olanlar bakımından Gelir vergisi ve damga vergisi kesintisine devam edileceğinden bu durumda olanlar yine geçmiş yıllarda olduğu gibi AGİ indiriminden yararlanmaya devam edecekler.

ASGARİ ÜCRETİN İŞVERENE MALİYETİ

Brüt asgari ücret olan 5,004 TL’nin işverene maliyeti ise 2022 yılında 5.879,70 TL olacak.

asgari-ucretteki-artisin-detaylari-956915-1.

2021 yılının işverene asgari ücret maliyeti 4.203,56 TL iken bu tutar 2022 yılında 1.675,44 TL artışla 5.879,70 TL olacaktır. Bu işveren maliyetinde yüzde 39,8 artışa tekabül etmektedir.

Asgari ücretin üzerindeki ücretliler için vergi kâbusu devam edecek.

►Ülkemizde ücretin üzerindeki yasal kesintiler toplam 4 kalemdir. Bunlar;

►Sosyal Güvenlik primi, (%14)

►İşsizlik sigortası primi, (%1)

►Gelir vergisi, ( %15-40 arasında değişir)

►Damga vergisi (binde 7,59)

2022 yılı için alınan kararla asgari ücretliler için bu 4 kalem kesinti 2’ye indi bu sayede asgari ücretli 676 TL daha fazla ücret alacak. Ayrıca yıl içerisindeki vergi tarifesinden kaynaklanan artıştan da etkilenmeyecek. Buna karşın ücreti asgari ücretin bir tık üzerinde olan bir çalışan yıl boyunca vergi çilesi yaşamaya devam edecek buna somut bir örnek verecek olursak;

İŞÇİNİN ÜCRETİ 5005 TL OLSUN

Bu durumda işçinin ücreti asgari ücretin 1 TL üzerinde dahi olsa 700,70 SGK primi 50,05 İşsizlik primi, 638,14 TL. Gelir vergisi, 37,99, damga vergisi olmak üzere devlete toplam 1.426.88 TL fon ve vergi ödeyecek. Üstelik ücretlilere dayatılan adaletsiz vergi tarifesi yüzünden yılın yarısını geçtikten sonra vergi dilimi atlayarak ödeyeceği vergi tutarı artacak ve net ücreti azalacak.

İŞYERLERİNDE ÜCRET DENGESİ BOZULABİLİR

Asgari ücretle ilgili olarak işyerlerinde yaşanılacak olası problemlerden biri de şüphesiz ki işyerlerinde yaşanılacak ücret dengesi problemleridir. Çünkü bilindiği üzere ülkemizde asgari ücret bir süredir artık ortalama ücret halini aldı. 2021 yılı için ortalama ücret 3 bin TL civarında iken önümüzdeki yıl bu tutar 4bin 250 TL olacak. İşverenler kıdemli ve nitelikli personele aşağı yukarı bu ücretleri verirken şimdi işe yeni başlayan yeni mezun ya da vasıfsız işgücünü de bu ücretten aşağı bir tutarda işe başlatamayacaklar. Diğer taraftan nitelikli ve kıdemli çalışanlarda bu ücret seviyesinde çalışmayı doğal olarak istemeyeceklerdir. Bu durumda işyerlerinde ücrete dayalı nedenlerle huzursuzluklar ve işten kopmalar yaşanılacaktır.

KAYIT DIŞILIK SORUNUNA DİKKAT

Ülkemizde kayıt dışılığın yanı sıra işçileri gerçek ücretlerinden göstermemek eğilimi çalışma hayatımızın önemli sorunlarından biridir. 5.879,70 TL asgari ücret maliyetine katlanmak istemeyen kimi işverenler yine olacaktır. Bunlar işçileri kayıt dışı çalıştırmaya ya da son dönemde yaygın hale gelen asgari ücreti önce bankaya işçinin hesabına yatırıp, daha sonra işçiden bir kısmını geri alarak yine asgari ücretin altında ücret ödemeye devam etmek eğilimlerini sürdürecekler. İşini kaybetme kaygısı ile pek çok işçi de bu olumsuzluğa razı olacaktır. Burada devletin Çalışma Bakanlığı'na denetim ve işçi şikâyetlerinin etkin biçimde değerlendirilmesi konusunda önemli görev düşmektedir.

ARTIŞ TATMİN EDİCİ OLMAKTAN UZAK

Netice itibarı ile asgari ücretin brüt tutarına yapılan artış matematik olarak göze ve kulağa hoş gelse de ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik kriz ortamında yapılan artışın işçilerin uğradığı kayıpları karşılamaktan dahi uzak olduğu çok açıktır. Ülkemizdeki 12 aylık Tüketici Fiyat endeksi artışının reel olarak %58,65 olarak gerçekleştiği gerçeğini (*) ve Kasım ayı itibarı ile açlık sınırın 3.048 TL, yoksulluk sınırın ise 10.669 TL olduğu (*) gerçeklerini göz önüne aldığımızda yapılan artışın yetersizliği net biçimde ortadır. Bu arada Devrimci işçi Sendikaları'nın dün yaptığı açıklama ile asgari ücrete ilişkin bazı konulardaki belirsizliklerin (örn. vergi muafiyet ve istisnalarına ilişkin ayrıntılar, agi, vb.) bir an önce açıklığa kavuşturulmasını hepimiz bekliyoruz.

(*) ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Kasım 2021:

(*) DİSK-AR Kasım 2021 Açlık ve Yoksulluk sınırı arştırması