ASM’ler aşılama için yetersiz, destek ve eğitim şart

Berkay SAĞOL

Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınına karşı birçok ülke aşılamaya başlamışken virüs mutasyona uğradı. Virüsün mutasyona uğramasının ardından birçok ülkede vakalarda tekrar patlama yaşanırken önlemler yeniden artırıldı.

Birçok ülkede aşılamaların başlamasına rağmen Türkiye'ye gelen 3 milyon Sinovac aşısının test süreci yeni sona erdi. Brezilya ise Sinovac aşısının etkinlik oranını yüzde 50,38 olarak açıkladı. TTB Aile Hekimliği Kol Sekreteri Dr. Sibel Uyan, pandemi sürecinde şimdiye kar odaklı bir anlayışla bugüne kadar gelindiğini belirtti.

Şimdiye kadar şeffaf olarak yönetilmeyen sürecin, aşı sürecinde de şeffaf olmadığını söyleyen Dr. Uyan, “Bu süreçte gelinen noktada aşı sayısı neden bu kadar az? Bu kadar zaman geçmesine rağmen biz hala aşılamaya neden başlayamadık? sorularını herkes soruyor. Bu konuda Sağlık Bakanlığı şeffaf ve net değil. Sağlık çalışanları olarak bizler bilgileri medyadan, birbirimize sorarak öğrenmeye çalışıyoruz. Pandemi sürecini nasıl yönetemedilerse, bilgiler nasıl sağlık çalışanlarıyla paylaşılmadıysa, aşı sürecini de aynı bu şekilde yaşıyoruz maalesef” dedi.

GÜNLÜK SAYIYA ULAŞMAMIZ TEORİDE İMKÂNSIZ

Toplumsal bağışıklık için gerekli olan aşılamaya çok hızlı bir şekilde ulaşmamız gerektiğini vurgulayan Dr. Uyan, “Bir sürü hastalığı dünya aşı sayesinde yendi. Bu yüzden aşılama bir an önce ve hızlı bir şekilde başlamalı. Türkiye’de aşılamaların yüzde 90’ından fazla ASM’lerde yapılıyor. Türkiye’deki ASM’lerin yüzde 91’inde aile hekimi var kalanında yok, yüzde 21’inde ise aile sağlığı çalışanı yok. Aile hekimi başına yaklaşık 3 bin 200 kişi düşüyor. Bu aşıları sadece ASM’lerde yapmaya kalkarsak, bakanlığın bahsettiği günlük sayıya ulaşmamız teoride imkânsız” diye konuştu.

Aşılamalar için ASM’lerde herhangi bir hazırlık olmadığını dile getiren Dr. Uyan, “ASM’lerde ayrı bir aşı odası olmadığı için aşıyı acil müdahale odasında yapmak zorundayız. Aşı olan kişiyi de 30 dakika gözetim altında tutmamız gerekecek. Her aşılamadan sonra bu uygulamayı yapacağımız için bir ASM’de bir günde en fazla 16 ile 20 kişi aşılanabilecek. ASM’lerin hali hazırda bir iş yükü zaten var. Bizim aşılama yapmamız için desteğe ihtiyacımız var. Mevcut sağlık personelleriyle bu iş götürülemez. Dışarıda bir sürü işsiz sağlık çalışanı var. Pandeminin başından beri yeni sağlık personeli almadan süreci yönettiler ancak bu noktadan sonra sağlık personeli istihdam edilmeli. ASM’lerde bulunan ekipmanlarımız ve dolaplarımız sadece hali hazırda bulunan aşıları muhafaza edebiliyor. Bu aşıları koyacak bizim ekstra bir yerimiz yok. Bakanlığın her ASM’ye haftada en az 100 aşı göndereceğini düşünürsek, bizlere mutlaka ekstra bir buzdolabı sağlaması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

BİLİMSEL VE ŞEFFAF BİLGİ İSTİYORUZ

Sağlık çalışanlarına aşıyla ilgili eğitim verilmesi gerektiğini dile getiren Dr. Uyan, “Biz yan etkilerini bilmediğimiz bir aşıyı insanlara yapacağız. Yurttaşlar aile hekimlerine güveniyor, aşıyı hastanede bile yaptırsa gelip yine bana sorularını soracak. Olası bir yan etki konusunda bakanlık sorumluluk alacak mı? Bunların hiçbirine cevap verilmiyor. Ayrıca her şeyi bırakıp sadece aşı yapamayız. Rutin işlerimizin ve izlemlerimizin devam etmesi gerekiyor. Bu yüzden takviye olarak personel gelmesi gerekiyor. Sağlık personeli zaten bitti ve tükendi. Şimdi tekrar yoğun bir döneme giriyoruz ve süreci önemsiyoruz. Aşı çok önemlidir ve hayat kurtarır. Bu süreç çok hızlı, şeffaf ve hakkaniyetli yönetilmeli. Pandemi sürecinde sosyal eşitsizlik gündeme geldi. Bu süreçte daha da ön plana çıktı. En azından aşıda bu eşitsizliği ortadan kaldırmamız gerekiyor. Anadolu’nun en ücra köyünden, İzmir’in en merkezi mahallesine kadar herkes bu aşıya eşit koşullarda, çok fazla emek harcamadan ve talebi doğrultusunda hemen ulaşması gerekiyor. Ancak 3 milyon aşı oldukça komik bir rakam. İlk partide gelen bu aşıya çok yüksek ihtimalle yurttaşlar ulaşamayacak. Sağlık Bakanı çıkıp net olarak kaç tane aşının geleceğini açıklayıp, bu aşıların 1 ay içinde nasıl yapılacağını TTB ile planlamalı. Sürecin sonunda aşı karşıtlığı gibi bir tehlikeyle de karşı karşıya kalma riskimiz çok yüksek” dedi.