Atanmışlar iktidarı

NURCAN GÖKDEMİR nurcangokdemir@birgun.net @nurcangokdemir

Recep Tayyip Erdoğan’ın tek adamlığı çerçevesinde şekillendirilen yeni yönetim modeli ile ilgili yürütülen çalışmalarda metinlere son şeklin verilmesi aşamasına geldi. En az 521 kanun ve kanun hükmünde kararnamede yer alan 2 bin 483 madde yürürlükten kaldırılacak, 2 bin 470 madde ise değiştirilecek.

Eski İçişleri Bakanı Efkan Ala, AKP Genel Başkan Yardımcıları Erol Kaya, Ahmet Sorgun, Cevdet Yılmaz ile AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş başkanlığında oluşturulan farklı alanlara dair komisyonlar çalışmalarını tamamladı.

Komisyonlardan gelen taslak metinlere Cevdet Yılmaz ve Efkan Ala başkanlığında oluşturulan Cumhurbaşkanlığı danışmanları, bürokratlar, akademisyenler ile eski ve yeni ve siyasilerin yer aldığı geniş bir sonuç komisyonunda son şekli veriliyor. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Başbakan Binali Yıldırım’ın da zaman zaman katıldığı çalışmalarda sona gelindiği öğrenildi. Yetki Kanunu ile yeni cumhurbaşkanının göreve başlayacağı güne kadar kararname yayımlama yetkisi alan hükümetin, yeni yönetim sistemine ilişkin düzenlemeleri birbiri ardına yürürlüğe girecek.

Kararnamelerle rejim inşası
Bakanlar Kurulu, temsil sistemine dayanan parlamenter rejimin yerine geçecek ve ülke yönetimini ‘tek adam’ın iki dudağı arasına bırakarak yeni rejimi hayata geçirecek şu konularda KHK çıkartabilecek:

»Kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş, teşkilat, görev ve yetkilerinin düzenlenmesi,

»Kanunlar ve KHK’lerde yer alan tüzük, Bakanlar Kurulu, İcra Vekilleri Heyeti, İcra Vekilleri Heyeti Kararı, Bakanlar Kurulu Kararı, Bakanlar Kurulu Yönetmeliği, Hükümet, Başbakan, Başvekil, Başbakanlık, Başvekalet, sıkıyönetim, nizamname, kanun tasarısı gibi bazı ibarelerin değiştirilmesi, yürürlükten kaldırılması veya bu çerçevede kanunlar ve KHK’lerde yer alan ilgili hükümlerin yeniden düzenlenmesi,

»Mevcut bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların bağlılık ve ilgilerinin yeniden belirlenmesi,

»Uygulama imkanı kalmayan kanun ve KHK’lerin yürürlükten kaldırılması,

»Kanun ve KHK’lerde yer alan bakanlıkların, kamu kurum ve kuruluşlarının kurulması, kaldırılması, görevleri, yetkileri, personeli ve teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması, üst kademe kamu yöneticilerinin atanmaları ile görevlerine son verilmesine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesinin sağlanması, cumhurbaşkanının yürütme yetkisine ilişkin hususlara dair hükümlerin düzenlenmesi ile bu bent kapsamındaki ilgili hükümlerin değiştirilmesi veya yürürlükten kaldırılması.

‘Başkanın adamları’
Seçilmesi durumunda Erdoğan’ın tek adamlığını kurumsallaştıracak, parlamenter rejimin en önemli göstergesi olan seçilmişlerin yönetimi yerine atanmışların yöneteceği yeni model köklü değişiklikler içeriyor. Başkanın atayacağı milletvekili olmayan isimlerden oluşan kabinenin ülkeyi yöneteceği ve tüm üst yönetim kadrolarının da atama ile oluşacağı rejim modelinde öne çıkan yeni düzenlemelerden bazıları şöyle:

500 üst düzey bürokrat: Cumhurbaşkanı’nın seçilmesiyle göreve başlayıp beş yılsonunda görev süresi Cumhurbaşkanı ile birlikte sona erecek en az 500 ‘üst düzey kamu yöneticisi’ atanacak. Valiler, büyükelçiler, bakan yardımcıları veya müsteşarlardan oluşacak bu kadroya kamu dışından da atama yapılabilecek. ‘Özel ücret ve haklar’a sahip olacak bu kadro doğrudan Cumhurbaşkanı’na bağlı çalışacak.

5 yardımcı, bir müsteşar: Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği kaldırılacak yerine Cumhurbaşkanlığı Müsteşarlığı oluşturulacak. Cumhurbaşkanı, kendisine beş yardımcı atayacak.

7 bakanlık lağvedilecek: 4 başbakan yardımcısı ile birlikte 25 olan bakanlık 14’e düşecek, başbakan yardımcılıklarının yanı sıra yedi bakanlık lağvedilecek. Avrupa Birliği Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı kaldırılacak. Ekonomi, Kalkınma ve Maliye Bakanlıkları Maliye, Ekonomi ve Kalkınma Bakanlığı adı altında tek bakanlık olacak. 7 bakanlığın ismi değişecek, bazı bakanlıkların görevleri de diğerlerine dağıtılacak. Yeni yapıda sadece Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı eski yapısını koruyacak.