Moskova’da yapılan Putin-Erdoğan zirvesi ardından İdlib’de ateşkes dün gece yarısından itibaren başladı. Kentte ateşkes ihlali yaşanmadığı bildiriliyor. Ancak hem sahada hem de uzmanlarda söz konusu mutabakatın uzun ömürlü olmayacağı görüşü hakim

Ateşkesin yürürlüğe girdiği İdlib’de son durum ne?

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dün Moskova’da yaptığı zirve ardından gece (6 mart) 00.01’de İdlib’te ateşkes yürürlüğe girdi.

Sahadan gelen bilgiler, ateşkesin şu ana kadar ihlal edilmediğini gösteriyor.

Ateşkesin ardından Rusya cephesinden yapılan ilk açıklama da bugün geldi. Reuters’ın RIA’dan aktardığı habere göre Rus askeri kaynakları ateşkesin yakından gözlemlendiğini ve bölgede durumun sakin olduğunu duyurdu.

Ancak Suriyeli aktivistler ucu açık bırakılan (gri alanlar) kent dışındaki bazı noktalardaki karşılıklı temasın yer yer devam ettiğini belirtiyor.

Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de, Suriye ve Rusya’nın İdlib’de herhangi bir hava saldırısı gerçekleştirmediğini, buna karşın Suriye güçlerinin Halep ve Hama'da muhalifleri topçu atışlarıyla hedef aldığını belirtti.

ATEŞKES ÖNCESİ ÇATIŞMA

Ateşkesin yürürlüğe girmesinden bir kaç saat önce ise, Türkiye Milli Savunma Bakanlığı, Suriye’nin açtığı ateş sonucu iki askerin öldüğünü, üç askerin de yaralandığını, bunun üzerine Suriye ordusu hedeflerinin ‘ateş altına alındığını’ bildirmişti. Gece saatlerinde Bakanlık tarafından yapılan ikinci açıklamada, iki askerin öldürülmesi üzerine SİHA ile yapılan atışlarda “21 rejim askerinin etkisiz hale getirildiği” söylendi.

KİM, NE DEDİ?

Birleşmiş Milletler (BM)Genel Sekreteri Antonio Guterres, Moskova zirvesi ardından İdlib'de Türkiye ile Rusya'nın uzlaşması sonucunda sağlanan ateşkesin kalıcı olmasını umut ettiğini açıkladı.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de, İdlib konusunda Türkiye ile Rusya arasında imzalanan anlaşmayı olumlu bulduğunu belirterek bu yeni durumun İdlib'e insani yardım sağlanması açısından bir önkoşul olduğunu söyledi.

Anadolu Ajansı’nın haberine göre de, anlaşma hakkında ABD Savunma Bakanlığı, “İdlib'de çok tehlikeli bir durumun bertaraf edilmesine ve Esad rejimi, Rusya, İran ve Hizbullah güçleri tarafından sivil bölgelere yapılan saldırılar sonucu ortaya çıkan korkunç insani krizi hafifleteceğini umut ettiğimiz Türk-Rus ateşkesini destekliyoruz" ifadelerini kullandı.

ÖSO: ATEŞKES ÇOK KIRILGAN

Özgür Suriye Ordusu (ÖSO)sözcülerinden İbrahim El İdlibi ise "savaşa taraf olanlarda gergin bir sükunet gözlemliyoruz” diyerek ateşkese büyük ölçüde uyulduğunu söyledi. "Herkes bir ihlalin sonuçları olacağının bilincinde" diyen El İdlibi, ateşkesin "çok kırılgan” olduğunu da belirtti.

ANALİSTLER UMUTLU DEĞİL

Moskova’dan çıkan anlaşma, uzmanlar açısından ise pek sağlam temellere dayanmıyor. Uzmanlara göre, Moskova’da imzalanan ateşkes metni, Suriye hükümetinin sahadaki kazanımlarını sağlamlaştırdı ve bunu Türkiye tarafına da teyit ettirdi.

DW Türkçe’ye konuşan Rusya analisti Doç. Dr. Kerim Has, Suriye ordusunun bir buçuk yıl önceki sınırlarına dönmeyeceğini belirterek, "Erdoğan’ın istediği geri çekilme olmadı. Ateşkes ilanı bekleniyordu ama şahsi kanaatim bu ateşkes kalıcı olmaz. Mevcut saha koşullarının dikkate alındığı güncellenmiş bir Soçi mutabakatı çıktı” yorumunu yaptı.

Ateşkesin uzun ömürlü olmayacağını öngören Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Serhat Güvenç de, Moskova'da imzalanan metnin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yola çıkarken önüne koyduğu hedefleri karşılamadığını vurguladı.

NE OLMUŞTU?

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından Rusya'nın başkenti Moskova'da sağlanan mutabakat çerçevesinde, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'nde ateşkes sağlanması kararı alndı.

Moskova'da varılan anlaşmanın detaylarında, "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'ndeki temas hattı boyunca tüm askeri faaliyetler, 6 Mart 2020 saat 00.01’den itibaren (bu gece) durdurulacak", "M4 kara yolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilecek. Güvenli koridorun işleyişine dair ayrıntılı esaslar, Türkiye ve Rusya savunma bakanlıkları arasında 7 gün içinde kararlaştırılacak" ve "Türk ve Rus devriyeleri, 15 Martta M4 kara yolunun Trumba'dan (Serakib'in 2 kilometre batısı) Ain Al Havr'a kadar olan kesimi boyunca başlatılacak." maddeleri yer almıştı.

Kaynak: Euronews, DW Türkçe, Sputnik, SOHR, AA