AVM'ler açıldı: Alınması gereken önlemler için önemli uyarılar

BİRGÜN İZMİR

TMMOB Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, AVM’lerin açılması dolayısıyla daha önce kamuoyu ile paylaştığı, 'Corona Virüs Vakasından Hareketle Hastaneler ve Toplu Bulunulan Mekânlarda Yapılması Gereken Bazı Acil Düzenlemelere Dair Önerilerimiz' başlıklı açıklamasını genişleterek bir kez daha kamuoyunun bilgisine sundu.

AVM girişlerinde hava perdeleri çalışıyorsa kapatılması gerektiği ifade edilen açıklamada, "Asansörler ortak kullanım araçları olduklarından virüs bulaşma riski fazladır. Asansörler uygun kimyasallar ile sık sık dezenfekte edilmelidir" denildi.

Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'nin alınması gereken tedbirleri sıraladığı açıklaması şöyle:

1. Covid-19 virüsü parçacık büyüklükleri ≥ 80-160 μm çapında (μm=1 nanometre=0,001 mikron, 1 mm 1000 mikron) olup virüsün geçiş yolları, bulaşması ve yayılması aşağıda belirtilmiştir.

Havadaki damlacıklar ile direkt temas (konuşma, hapşırma veya öksürme ile oluşan büyük damlacıkların doğrudan solunması),

Direkt temas (konuşma, öksürük ve hapşırma ile oluşan büyük damlacıkların düşerek yüzeylere yapışması, bu yüzeylere elle temas ve ellerin yüze (ağız, burun, göz) sürülmesi veya hasta kişilerle el teması),

Damlacıkların dolaylı olarak solunması (havada asılı kalan damlacıkların solunması, konuşma, öksürük ve hapşırma ile oluşan damlacık ve kalıntılarının hava hareketleri ve akımlarıyla uzaklara taşınması ve bu havanın solunması),

Enfekte kişiden kaynaklanan faktörler (idrarı, dışkısı, vücut dokuları ve sıvıları),

Diğer (Tuvaletlerden, yer süzgeçlerinden ve pis su tesisatından kaynaklanan parçacıkların havayla taşınarak solunumu veya temasla yüze taşınması) yoluyla olmaktadır.

"PANDEMİ SIRASINDA İÇ HAVANIN KULLANILMAMASI GEREKİR"

2. Pandemi sırasında iç havanın herhangi bir şekilde kullanılmaması gerekir. Bu yüzen gerekli tadilatlar yapılıp sistemlerin yüzde 100 taze hava ile çalıştırılır hale getirilmesi gerekmektedir. Klima santralleri yüzde 100 hava ile çalıştırılsa bile by-pass-resirkülasyon kanalları sadece damperlerle kapatılmamalı, tam sızdırmaz hale getirilmelidir. Mayıs ayında olunması nedeniyle klima cihazlarının Free Cooling (serbest soğutma) şeklinde çalıştırılması ancak hava şartlarının uygun olması halinde mümkündür. Klima santrallerinin, AVM’ler açılmadan en az iki saat önce veya mahallin ihtiyacı olan hava debisini iki defa sirküle ettirecek şekilde çalıştırılması gerekmektedir. Ayrıca sistem 24 saat boyunca dış taze hava ile düşük debi ve hızda çalıştırılmalıdır.

3. Hepa/Ulpa Filitreleri ve tavanı yüksek olmayan mağaza vb. mekânlarda iç havayla çalışan bütün klima cihazları (Rooftop-Fancoil-VRF, Heat Pump, vb.) çalıştırılmamalıdır.

4. AVM’ler açılmadan ve fanlarını çalıştırmadan önce Fan-coiller iki saat boyunca 60°C’de ısıtılmalıdır.

5. Klima santrallerindeki nemlendirme sistemleri buharlı nemlendirici sistemleri ile değiştirilmelidir.

"AVM GİRİŞLERİNDEKİ HAVA PERDELERİ KAPATILMALI"

6. AVM girişlerinde hava perdeleri çalışıyorsa kapatılmalıdır.

7. Tuvaletlerin egzoz fanlarının 24 saat çalıştırılmasına ve kapılarının açık bırakılmamasına dikkat edilmeli, varsa yer süzgeçlerinin susuz kalmaması sağlanmalı, lavabo, klozet armatürleri sensörlü değilse değiştirilmeli, havalı el kurulama cihazları sökülerek kullan-at kâğıt peçete kullanımına geçilmeli ve deterjan ihtiyacı sürekli olarak karşılanmalıdır.

8. Klimaların taze hava ve egzoz sistemleri ile WC aspiratörlerinin atış ve emiş mesafeleri bakım personeli tarafından kontrol edilmeli, yakın olanlar düzeltilmelidir.

9. Nisan ve Mayıs aylarının yaz sezonu için klima sistemlerinin bakım dönemi olması nedeniyle filtrelerin değiştirilmesi ve cihaz bakımlarının yapılması gerekir. VRV, VRF vb. gibi sistemlerle ilgili bu işlemler yapılırken standartlara uygun kişisel koruyucu donanım (elbise, maske, eldiven, gözlük vb.) kullanılmalıdır. Mevcut filtrelerin koronavirüsü engellemesinin mümkün olmadığı ve virüsü tutabilecek Hepa veya Ulpa filtrelerin sistem sonuna takılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün olmayacağı göz önüne alınarak EN779/2002 ve 2012 Standartları yerine geçen ISO16890/2016 Filtre Standartına uygun filtre sistemiyle değiştirilmesi, virüsü yüzde 100 önlemese de faydalı olacaktır.

10. HVAC bakım personeli, filtreleri standart güvenlik prosedürlerine uygun olarak değiştirdiğinde, özellikle de egzoz hava filtrelerini değiştirdiğinde risk altında olabilir. Filtreler, sistem kapalıyken standartlara uygun kişisel koruyucu donanım kullanılarak değiştirilmeli ve sökülen filtreler için biyolojik atık kuralı uygulanmalıdır.

11. Bu tadilat ve bakımların yapılıp yapılmadığının acilen denetlenmesi ve eğer yapılmadıysa AVM’ler açılmadan önce ivedilikle yapılmasının sağlanması gerekmektedir.

AVM YÖNETİCİLERİNİN AVM AÇILMADAN ALMALARI GEREKEN TEDBİRLER

• Havalandırma ve klima sistemlerini projelerine, standartlara ve özellikle koronavirüse uygun tedbir alınmış halde çalıştırılmasını sağlamak,
• Bakımlarını yaptırmak,
• Sistemle ilgili test ve periyodik kontrolleri yaptırmak da olmalıdır.

BAKIM MÜHENDİSİ VE FİRMALARIN AVM AÇILMADAN ALMASI GEREKEN TEDBİRLER

• Havalandırma ve klima sistemlerinin projelerine, standartlara ve özellikle koronavirüse uygun tedbir alınmış halde çalıştırılmasını sağlamak,
• Bunların bakımlarını yapmak/yaptırmak,
• Sorun çıktığında arızaları gidermek,
• Sistemle ilgili test ve periyodik kontrolleri yapmak/yaptırmak.

14. Mutlaka yapılması gereken bu işlemlerin, klima sistemlerini tasarlayan, uygulayan ve işletenlerin mesleki ve vicdani sorumluluklarına bırakılması asla yeterli değildir. Bakım ve kontrollerin teknik standartlara uygun olarak yapılmaması virüsün yayılmasına neden olacaktır.

"ASANSÖRLER SIK SIK DEZENFEKTE EDİLMELİ"

15. AVM’lerde bulunan asansörlerin, engelli bireylerin kullanımı dışında kullanılmaması önerilir. Ancak kullanılması durumunda, insanlar arası 1 metre mesafe olmalı ve her bir kişi, asansörün bir köşesinde ve yüzü duvara dönük biçimde bulunmalıdır.

15. Asansörler ortak kullanım araçları olduklarından virüs bulaşma riski fazladır. Asansörler uygun kimyasallar ile sık sık dezenfekte edilmelidir.

16. Asansörlerde otomatik park katına gitme sistemi varsa asansör kapısının park katında sürekli açık halde kalması sağlanmalıdır. Asansör kabininde havalandırma (fan) sistemi varsa sürekli çalışmadır. (Not: Fan, havayı kabin içerisinden alıp dışarıya doğru vermelidir.)

"İNSAN YAŞAMI PİYASANIN İNSAFINA BIRAKILMAMALI"

"AVM’ler nezdinde belirttiğimiz önlemlerin, büyük iş yerleri ve bütün toplu bulunulan mekânlar için geçerli olması gerektiğini özellikle vurgulamak isteriz" denilen açıklama, şöyle sonlandırıldı:

"İnsan yaşamı, piyasanın insafına bırakılmamalı ve gündelik siyasete alet edilmemelidir. Mutlaka alınması gereken bu önlemleri ilgililerin ve kamuoyunun dikkatine sunuyor, tüm halkımıza sağlıklı günler diliyoruz."