Avrasya Tüneli’ne Katarlı ortak
Fotoğraf: AA

Ekonomi Servisi

Katar Yatırım Fonu (Qatar Investment Authority-QIA), Avrasya Tüneli’nin yüzde 50 ortağı olan Güney Koreli SK HoldCo Pte. Ltd.’nin bir kısım hissesini alıp Avrasya Tüneli’ne ortak oldu

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu 2 hafta önce Avrasya Tüneli ile ilgili son verileri paylaşmıştı. Açılıştan bu yana Avrasya Tüneli'ni kullanan araç sayısının 89 milyon 858 bini aştığı bildiren Bakan Karaismailoğlu, ağustos ayının günlük araç ortalamasının ise 56 bin olduğunu kaydetti.

Karaismailoğlu tünelin yapım maliyetinin 1,2 milyar dolar olduğunu, geçen ay itibarıyla ise ekonomiye katkısının 6,9 milyar dolar olduğunu ifade etmişti.

2017'de günlük 68 bin araç geçiş garantisi verilen tünel için araç geçiş sayısı her yıl belirli bir oranda artırılıyor. Şu anda yıllık garanti edilen geçiş sayısı 26 milyon civarında bulunuyor. 2017-2020 yılları arasında verilen garanti yüzde 65 oranında tutturuldu. Sayıştay raporlarına göre bu dönemde işletmeci firmaya yaklaşık 150 milyon dolarlık ödeme yapıldı.

Avrasya Tüneli'nden otomobiller gündüz 53, gece ise 26,5 liraya geçiş yapabiliyor. Minibüsler için geçiş fiyatları 79,5 ile 39,75, motosikletler için ise 20,7 ile 10,35 lira olarak belirlenmiş durumda.

SAĞLIKTAN FİNANSA HER YERDE KATAR SERMAYESİ

Son 10 yılda Katarlılar Türkiye'nin sağlık, gıda, finans, perakende, turizm ve savunma alanlarında faaliyet gösteren pek çok önemli firmasına ortak oldu.

Habertürk’te yer alan haberde Merkez Bankası verilerine göre Katarlıların yatırımlarının 2008 yılında başladığı, 2015'ten sonra da hızla arttığına dikkat çekildi.

Katarlıların Türkiye'deki doğrudan yatırım stoku 2016'da 4,9 milyar dolar, 2017'de 5,6 milyar dolar, 2018'de 6,2 milyar dolar, 2019'da ise 22 milyar doları buldu. 2020'de 33 milyar dolara yaklaşarak rekor kırarken geçen yıl 10,4 milyar dolara geriledi.

Katar sermayesinin önemli yatırımları arasında ilklerden birisi Memorial Sağlık Grubu'ndaki ortaklık olmuştu. 2010 yılında Qatar First Investment Bank Grubun yüzde 20'sine ortak oldu. 2018'de ise bu ortaklıktan ayrıldı.

2013 yılında Katar'ın ilk özel bankası The Commercial Bank, Alternatif Bank'ın yüzde 75'ini satın aldı. 3 yıl sonra sahiplik oranı yüzde 100'e çıktı.

Katar Kraliyet Ailesi mensubu Şeyh Nasser Ahmed Ali Al-Sani 2010 yılında Marmaris'teki 180 odalı Munamar Hotel'i 15 milyon dolara satın aldı. Al-Sani, 2015'te de aynı bölgedeki Kontes Beach Hotel'i 7 milyon avro bedelle satın aldı.

Haziran 2014'te BMC'nin sahibi olan ES Mali Yatırım ve Danışmanlık sermayesinin yüzde 191 artırılarak 300 milyon liraya çıkardı. Katar Silahlı Kuvvetleri Endüstri Komitesi yaklaşık 150 milyon lira ile bu sermaye artırımına katıldı. Böylece Katarlıların BMC'deki payı yüzde 49 oldu.

2015'te Qatar National Bank (QNB), National Bank Of Greece'in Finansbank'taki yüzde 99,8'lik payını 2,7 milyar avroya satın aldı. Türkiye'de finans alanında yatırım yapan bir başka Katarlı firma ise QInvest olmuştu. 2016'da QInvest, portföy yönetim şirketi ErgoPortföy'ü satın aldı.

2015 yılında ayrıca yatırım fonu Mayhoola Boyner Grubu'nun yüzde 30,7'sine 885 milyon liralık bedelle ortak oldu. 2 yıl sonra Mayhoola 173 milyon dolara şirketin yüzde 12'lik payını daha satın aldı. 2019'da taraflar firmanın portföylerini ayırarak ortaklıklarını sonlandırma kararı aldı. Yapılan anlaşma neticesinde Beymen ile Network'ün çatı şirketi AY Marka'nın yüzde 97'si Mayhoola'da kaldı.

2016'da ise Katarlı BeIN Sports, Digiturk'ü satın aldı. O dönem medyada satış bedelinin 1 milyar dolar olduğu iddia edilse de rakamla ilgili herhangi bir resmi açıklama yapılmadı. Digiturk 2013'te Çukurova Holding'den TMSF yönetimine geçmişti.

2017 yılında ise en önemli Katar yatırımlarından birisi gıda alanında geldi. Katar Holding'in yüzde 40 ortağı olduğu TBQ Foods Banvit'in yüzde 79,5'ini aldı.

2018'de Al Sraiya ve Venture Capital, tatlı zinciri MADO'yu Lüksemburg'da kurulu Turkish Cafe Company S.A.R.L adlı firma üzerinden aldı.

2019'da Seba İnşaat, Karaköy ve Dolapdere'deki iki otelinin toplam 93 milyon avroya satışı konusunda Katarlı Al Rayyan Tourism Investment Company (Artic) ile anlaştı.

2020 yılında Qatar Holding LLC, İstinye Park'a ortak oldu. Söz konusu ortaklığın detayları kamuoyuyla paylaşılmadı. 2020'de ayrıca Ortadoğu Antalya Liman İşletmeleri AŞ'nin tek kontrolü Katarlı QTerminals'A geçti.

2020 sonunda ise Türkiye Varlık Fonu (TVF) Borsa İstanbul'un yüzde 10'unun Katar Yatırım Otoritesi'ne (QIA) 200 milyon dolara satıldığını duyurdu. 26 Kasım'da TVF ve QIA arasında mutabakat anlaşması imzalanmıştı. İşlem bedeli, Borsa İstanbul’un 2 milyar dolarlık toplam sermaye değeri üzerinden belirlendi

QIA'in gıda yatırımlarından sorumlu şirketi Hassad Food Company de aynı yıl Tiryaki Agro'nun, organik gıda ve yem üretiminin yanı sıra satışı alanında da faaliyet gösteren iştiraki Sunrise Foods'ta azınlık ortağı oldu.

Bu yıl mayıs ayında Anadolu Grubu Holding, bünyesindeki McDonald's Türkiye'yi Katarlı Boheme Investment şirketine 54,5 milyon dolara sattı.

Katarlıların Türkiye'de bunun yanında önemli gayrimenkul yatırımları da bulunuyor. 2015 yılında Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani'nin kayınpederi Mana Ash Al-Hajri, Erbilgin Yalısı'nı 2015'te 100 milyon avroya satın aldı. Yalı o dönem dünyanın en pahalı 4’üncü evi olmuştu.