Ay’a sert iniş’te üç yıllık rötar
İktidar vaat ediyor ama yerine getiremiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Cumhuriyetin 100’üncü yılında milli roketimizle Ay’a sert iniş gerçekleştireceğiz” sözlerine karşın proje 2026’nın sonunda tamamlanacak.
Mustafa Bildircin
mustafamertbildircin@birgun.netTürkiye Uzay Ajansı (TUA) 13 Aralık 2018 tarihinde, “Bir rüya gerçek oluyor” denilerek AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla kuruldu. Kuruluşundan 2021 yılına kadar hiçbir faaliyette bulunmayan TUA’ya Şubat 2021’de, “Önemli görevler” verildi.
TUA’YA KAŞIKLA BÜTÇE
Erdoğan, 9 Şubat 2021 tarihinde düzenlenen Milli Uzay Programı’nda yaptığı konuşmada, “Türkiye’nin uzay yolculuğundaki 10 hedefini” paylaştı. TUA’ya verilen görevler arasında, “2023 yılında Ay’a sert iniş” de yer aldı. TUA’nın 2025 Yılı Bütçe Teklifi ise Ay’a sert iniş takviminin planlanandan tarihten üç yıl sonraya sarktığını ortaya koydu. Bütçe teklifinde yer verilen hedeflerin gerçekleşme oranları, Ay’a yönelik hedeflerin çok uzağında kalındığını bir kez daha gözler önüne serdi.
2024 yılında 1 milyar 702 milyon 764 bin TL bütçesi olan kurumun 2025 yılı bütçesinde yalnızca yüzde 37’lik artırım yapıldı. İddialı görevler verilen TUA’ya 2025 yılı için 2 milyar 344 milyon 764 bin TL bütçe öngörüldü. Bütçe teklifinde, TUA’nın hedeflerinin gerçekleşme oranları da paylaşıldı. Buna göre, 2023 yılı içinde gerçekleşmesi planlanan Ay’a sert iniş hedefinde ilerleme oranı 2023 yılı tamamlandığında yüzde 36’da kaldı. TUA, Ay’a sert iniş hedefinin ilerleme oranının 2024 yılının sonunda ancak yüzde 50’ye ulaşacağını bildirdi. Hedefin 2025 ve 2026 yıllarındaki ilerleme oranları ise sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 100 olarak kaydedildi.
Ay’a sert iniş hedefi hedeflenen sürede gerçekleştirilemezken Ay’a yumuşak iniş hedefinin de gerçekleşme ihtimalinin çok uzak olduğu öğrenildi. Buna göre, 2024 yılında yüzde 3 olarak gerçekleşmesi beklenen Ay’a yumuşak iniş hedefinin gerçekleşme oranı 2025 ve 2026 yıllarında yüzde 5 olarak tahmin edildi.
HEDEFLER ÇOK UZAKTA
TUA bünyesinde, “Uzay havasındaki değişimlerin etkilerini izlemek ve modellemek” amacıyla kurulacak Uzay Havası Uygulama Merkezi’ne yönelik hedef de büyük ölçüde saptı. 2024 yılında yüzde 60 olarak belirlenen projenin ilerleme hedefine karşın gerçekleşme oranının yalnızca yüzde 3’te kaldığı bildirildi.
