AYM’nin kararına uyulmak zorunda

HÜSEYİN ŞİMŞEK

‘Bu suça ortak olmayacağız’ başlıklı bildiriye imza attıkları için yargılanan ve çeşitli hapis cezalarına çarptırılan akademisyenler hakkında “hak ihlali” kararı veren Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) kararına iktidar kanadından itirazlar sürüyor. AYM’yi hedef alan yandaşlar “Yerel mahkemelerin kararı uymayacağına yönelik duyum aldıklarını" yazarken, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli önceki gün “yerel mahkemelere karara uymayın” çağrısı yaptı.

Bahçeli’nin çağrısını ve kararınyerel mahkemeler tarafından uygulanmayabileceği görüşüne karşı çıkan Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Serap Yazıcı, “Böyle bir durum Anayasa’ya aykırı olur” dedi.

KARAR BAĞLAYICI NİTELİKTE

Yerel mahkemelerin AYM kararlarına uymamak gibi bir lüksünün olmadığını ifade eden Prof. Dr. Yazıcı, şu değerlendirmeleri yaptı:

“Anayasa’nın 153’üncü maddesinin ilk fıkrası, ‘Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir’ hükmüne, aynı maddenin son fıkrası ise ‘Anayasa Mahkemesi kararları yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar’ hükmüne yer vermektedir. Bu hükümler karşısında bir yerel mahkemenin, AYM’nin Barış Akademisyenleri hakkında verdiği bir kararın gereğini yerine getirmemek gibi bir yetkisi olamaz. Üstelik 153’üncü madde hükmü, AYM kararları bakımından hiçbir ayrım yapmamıştır. Diğer bir deyişle AYM’nin, bireysel başvurular hakkında verdiği kararlar ve diğer tüm kararları kesin ve bağlayıcı niteliktedir. Öte yandan Anayasa’nın 138’inci maddesi, ‘Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar, Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler” düzenlemesine yer vermektedir. Bu düzenleme karşısında, AYM kararlarının gereğini yerine getirmeyen bir yerel mahkeme, Anayasa’ya ve hukuka aykırı bir karar
vermiş olur.”

ADALETİN TECELLİSİNİ GECİKTİRİR

“Yerel mahkemelerin AYM kararlarının gereğini yerine getirmemesi, Anayasa’nın 141’inci maddesinin son fıkrasına da aykırıdır. Bu fıkraya göre, ‘Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir.’ Böylece Anayasa’ya aykırı olarak AYM kararlarının gereğini yerine getirmeyen bir mahkeme, başvuru sahiplerini son çare olarak AİHM’ye müracaat etme seçeneğine yönlendirmiş olacaktır. Bu ise adaletin tecellisini açıkça geciktirmek anlamını taşıyacaktır. Siyasi aktörlerin veya basın camiasının yerel mahkemelerin AYM kararlarının gereğini yerine getirmeme seçeneği olduğu yolundaki beyanları ise gene Anayasa’nın 138’inci maddesinin ihlali anlamına gelmektedir. 138’nci maddenin 2’nci fıkrası, ‘Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz’ hükmüne yer vermiştir.”