Aynı yaşlarda farklı 'sınıfta'

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan önceki gün Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli tanıtım toplantısında müfredatı eleştirenleri hedef aldı.

Erdoğan müfredata tepki gösterenleri “Sınıfsal değişikliğin gerçekleşmemesi için her şeyi yaptılar” sözleriyle eleştirdi. Oysaki bu durum tamamen AKP’nin iktidarda olduğu yıllarda yaşandı.

Okullardaki eğitim, gericileştirilerek imkanı olan veliler özellere yönlendirildi. Yoksullar eğitim masraflarını karşılayamaz hale getirildi. Mesleki eğitim merkezleri açılarak öğrenciler işçileştirildi. İhtiyaçtan fazla mezunlar oluşturuldu ve ataması yapılmayan öğretmenler özel okullarda asgari ücret ve civarında çalışmaya mecbur bırakıldı. Dün başlayan YKS’ye hazırlıkta bile bu durum yaşanıyor. Özel okullar sınav odaklı çalışırken devlet okullarında bu durum geçerli değil.

TAM HIZLA GERİCİLEŞME 

AKP’nin eğitimde yaptığı en köklü değişikliklerden biri 4+4+4 sistemi oldu. Bu sistemle birlikte eğitim gerici ve piyasacı hale getirildi. Özel okulların ve imam hatiplerin sayısı da oranı da artmaya başladı. Yapılan müfredat değişiklikleriyle okullarda laiklik karşıtı içerikler okutulmaya başlandı. Gerici vakıflar protokollerle okullarda eşik atmaya başladı. Diyanet ikinci bir eğitim bakanlığı gibi çalışmaya başladı. Son olarak ÇEDES protokolüyle imamlar derslere bile girmeye başladı. Tüm bunlar nedeniyle geliri belli bir düzeyin üstünde olan insanlar özel okullara kaçmak zorunda bırakıldı.

4+4+4’ün ilk başladığı sene toplam 16 bin 987 ortaokulun 1099’u, 10 bin 418 lisenin 708’i imam hatipti. İmam hatip oranı ortaokulda 15,4’te 1, lisede 14,7’de birdi. Bugüne geldiğimizde ise 18 bin 907 ortaokulun 3 bin 432’si, 12 bin 686 lisenin 1715’i imam hatip. Ortaokulda 5,5 okuldan biri, lisede ise 7,3 okuldan biri imam hatip haline geldi. Yine 2013’te 75 bin 324 okulun sadece 5 bin 942’si özelken bugün 75 bin 19 okulun 14 bin 281’i özel haline geldi. 12,6 okuldan 1’i özelken bugün 5,2 okuldan biri özel oldu. Üstelik kamu okullarının sayısı azalırken özel okulların sayısı ise arttı. Eğitimi gericileştiren AKP velileri özel okullara mecbur bıraktı.

YOKSULLAR EĞİTİMDEN KESTİ 

AKP bu dönemde imam hatiplerin ve özel okulların sayısını artırırken en alt gelir grubu da eğitimden kesmek zorunda kaldı. 4+4+4 sistemine geçilen 2012’de her 100 liralık eğitim harcamasının 2,3 TL’si en yoksul yüzde 20’lik kesim tarafından yapılıyordu. 2022’de bu rakam 1,5TL’ye geriledi. Harcama oranındaki düşüş yaklaşık iki katı buldu. Benzer bir şekilde en zengin yüzde 20’lik kesimde cüzi azalma olurken orta gelir gruplarında ise artış yaşandı.

Yine TÜİK’in istatistiklerine göre 2012 yılında öğrenci başına yapılan eğitim harcaması 2 bin 508 dolarken 2022’de bu rakam 1515 dolara düştü.

ÇOCUKLAR İŞÇİLEŞTİRİLDİ 

AKP’nin özellikle son 2 yıldaki eğitimdeki en önemli hamlelerinden biri mesleki eğitim merkezleri (MESEM) oldu. Çocuklar bu uygulamayla 4 gün işyerine giderken sadece 1 gün okula gidiyor. 9, 10 ve 11’inci sınıf öğrencilerine asgari ücretin yüzde 30'u, 12’nci sınıftakilere ise asgari ücretin yarısı kadar maaş veriliyor.

Çocuklarını okutamayan veliler MESEM’lerde maaş da verilmesi nedeniyle buraları tercih etmeye başladı. MESEM’lere kayıtlı öğrenci sayısı 1 milyonu aştı. Bunun önemli bir bölümünü örgün eğitim çağındaki çocuklar oluşturdu. Çıraklık eğitimi olarak pazarlanan MESEM’ler tamamen devlet eliyle çocukları işçileştiren bir duruma dönüştü. Hatta son aylarda yaşanan iş kazalarında yaklaşık 10 çocuk MESEM’lerde hayatını kaybetti. Onlarcası yaralandı.

ÜNİVERSİTE POLİTİKASI 

Öğrenciler için uygulanan durumun bir benzeri öğretmenler için de uygulandı. Özel okulların sayısını artıran iktidar her yıl on binlerce kişinin eğitim fakültelerinden mezun olmasına neden olarak öğretmenlerin ucuz işgücü olmasını sağladı. YÖK verilerine göre geçen yıl eğitim fakültelerinden 40 bini aşkın öğrenci mezun oldu. Geçen yıl üniversiteye girişte açılan kontenjan ise 50 bine yakın. Buna karşın MEB’in bu yıl yaptığı öğretmen ataması ise sadece 20 bin. Hali hazırda 700 bine yakın da ataması yapılmayan öğretmen var. Elbette özel okul patronları da bu durumdan memnun. Özel okul patronlarının derneklerinden geçen günlerde yapılan ortak açıklamada 5-6 yıl öncesine kadar özel okul öğretmen maaşlarının devlet okullarında çalışan öğretmenlerin maaşlarından daha fazla olduğu itiraf edilmişti.

***

İmam hatipler her yeri sardı 

• 2012-2013: 16 bin 987 ortaokulun 1099’u, 10 bin 418 lisenin 708’i imam hatip

• 2024: 18 bin 907 ortaokulun 3 bin 432’si, 12 bin 686 lisenin 1715’i imam hatip

Özel okul sayısı patladı 

• 2013: 75 bin 324 okulun 5 bin 942’si özel

• 2024: 75 bin 19 okulun 14 bin 281’i özel