Bağımlılık artıyor ateşkesin karşılığı yok

Mehmet Emin Kurnaz

Uluslararası güç savaşlarının merkezindeki Libya’da çatışmalar sürerken, bölgeye asker gönderme hazırlıkları yapan AKP hükümetinden çelişkili hamleler geliyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in TürkAkım Projesi’nin açılışı için geldiği İstanbul’da AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmeden Libya için sürpriz bir ateşkes çağrısı geldi. Ankara-Moskova hattı, Libya’da çatışan farklı tarafları desteklerken, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bölgeye asker gönderilmesindeki ısrarına karşın, söz konusu çağrının bölgede ciddi bir karşılık bulması mümkün görünmüyor. Öte yandan dış politikada gelgitler yaşayan hükümet, Libya’da olduğu üzere kimi meselelerde Rusya’dan farklı tutum alsa da, başta enerji ve savunma olmak üzere pek çok stratejik alanda ülkenin Moskova’ya bağımlılığını giderek artrııyor.

Uluslararası ilişkiler uzmanları, Ankara-Moskova arasındaki bağımlılık ilişkilerini ve 12 Ocak'ta ilan edilecek ateşkes kararını BirGün’e değerlendirdi.

Rusya'ya stratejik bağımlılık var

Prof. Dr. İlhan Uzgel: “Rusya ve Türkiye’nin enerji konusunda birbirine bağlılığı var. Ancak Türkiye’nin Rusya’ya enerjiden de ziyade daha çok stratejik bir bağımlılığı oluştu. Suriye’de özellikle İdlib bölgesinde Rusya’ya bağımlı hale gelindi. Bu da stratejik bir kırılganlık yaratıyor. Libya konusu ise biraz daha farklılaştı. Libya’da farklı cephelerde yer alıyorlar, somut bir karşı karşıya gelme var. Anlamlı bir ateşkes yok. Çünkü sorunun birden fazla tarafı var. Mesela Hafter ne kadar Rusya’ya bağlı? Bir de buradaki çatışmanın tek muhatabı Türkiye ve Rusya, gibi bir hava oluştu. Bu da diğer aktörleri rahatsız etmiştir. Türkiye ve Rusya Libya’da birbirinin bazı hamlelerini görmezden geliyorlar. Ama Türkiye, Suriye’de Rusya’ya stratejik olarak bağımlı, bu yüzden ödün vermek zorunda kalıyor.”

Çağrıyı kimin adına yapıyorlar?

Rusya uzmanı Mühdan Sağlam: “Türkiye’nin bir taraftan bölgeye asker yollarken, diğer taraftan ateşkes çağrısı yapması dış politikada tutarsızlığa işaret ediyor. Ben iki aktörün de özellikle TürkAkım’ının gerçekleştiği günde böyle bir çağrıyı ortaya atmalarının orta yollu bir politika izlediklerini ve görünürde ‘yan yanayız’ mesajı verdiklerini düşünüyorum. Ateşkes çağrısı, biraz da Türkiye’nin enerji açısından Rusya’ya bağlı olması ve bu duruma S-400 konusunda savunmanın da yavaş yavaş eklenmesinin getirdiği çelişki. Bu çağrıyı kimin adına yaptılar, bölgedeki farklı aktörlerin sesine kulak veriyorlar mı? Örneğin bu ateşkes çağrısının sürdürücülerinden biri olarak Katar’a sorulacak mı, Suudiler ya da Mısır ne diyor? Bunu bölgede hiç aktif olmamış bir aktör, örneğin Almanya söylese bölge için ateşkes çağrısının anlamlı olduğunu söyleyebiliriz. Ancak Moskova ve Ankara’nın farklı taraflarla bölgede çatışmaya girdiği noktada bu çağrıyı yapmaları çelişkili. Sanki Libya, Suriye gibi davranılıyor.”

***

Bakanlık’tan Libya toplantısına tepki

Dışişleri Bakanlığı, Mısır'ın başkenti Kahire'de İtalya, Fransa, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Dışişleri Bakanlarının katılımıyla düzenlenen Libya toplantısına ilişkin açıklama yaptı. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, "8 Ocak'ta Yunanistan, Fransa, GKRY, Mısır ve İtalya dışişleri bakanlarının katılımıyla Kahire'de düzenlenen toplantının ardından Doğu Akdeniz'deki gelişmelere yönelik yapılan açıklama bütünüyle gerçek dışı tezlere dayanmaktadır" ifadesi yer aldı.