Basın meslek örgütleri: Cumhuriyet tarihinin en ağır sansür ve otosansür mekanizmalarından biri hazırlanıyor

Basın meslek örgütleri, AKP ile MHP’nin Meclis’e sunduğu “Basın Kanunu ve Bazı Konularda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” hakkında tepkilerini dile getiren ortak bir açıklama yaptı. “Cumhuriyet tarihinin en ağır sansür ve otosansür mekanizmalarından birinin hazırlandığına” dikkat çekilen açıklamada, “Dezenformasyonu değil özgürlüklerimizi yok etmek üzere tasarlanan bu teklif acilen geri çekilmelidir. Haber alma ve haber verme hakkımız engellenemez!” denildi.

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Türkiye Ulusal Komitesi, Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), Basın Konseyi, Haber-Sen, İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC) tarafından yapılan ortak açıklama şöyle:

“Adalet ve Kalkınma Partisi ile Milliyetçi Hareket Partisi’nin TBMM’ye sunduğu “Basın Kanunu ve Bazı Konularda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” başlıklı teklif, Türk Ceza Kanunu’na “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” diye yeni bir suç eklemekte, bu suçu işleyenlere hapis cezası öngörmektedir. Medyaya yönelik olarak öngörülen idari tedbirler arasında para cezası, reklam yasakları ve sosyal medya ağlarına bant daraltma yaptırımı da vardır.

Mesleğimizi doğrudan ilgilendiren bu önemli kanun teklifi, gazetecilik örgütlerinin görüşü alınmadan, bir grup siyasetçi ve bürokrat tarafından kapalı kapılar ardında hazırlanmıştır.

Cumhuriyet tarihinin en ağır sansür ve otosansür mekanizmalarından birine yol açabileceği endişesiyle, “dezenformasyonla mücadeleyi” değil gazeteciliğe baskıyı artırmak üzere tasarlandığı anlaşılan bu kanun teklifinin acilen geri çekilmesi çağrısında bulunuyoruz.

Kınıyoruz: ABD merkezli teknoloji şirketlerinden bile bu süreçte görüş alan siyasi iktidar, kanunun doğrudan muhatabı olan Türkiye’deki gazetecilik örgütlerinin fikrini sorma gereği duymamıştır. Hangi partiden olursa olsun siyasetçilerin, toplumun bilgi edinme ve haber alma hakkını doğrudan ilgilendiren bu tür yasal düzenlemeleri hazırlarken ilgili alanın önde gelen meslek örgütleri ve sivil toplum temsilcileriyle diyalog kurması demokrasinin gereğidir. Bu demokratik ilkenin çiğnenmesini kınıyoruz.

Reddediyoruz: Teklifte “dezenformasyon,” “yalan haber,” “asılsız bilgi” ve “tahrif edilmiş bilgi” gibi kavramlar hukuki bir tanım yapılmaksızın kullanılmaktadır. “Güvenlik,” “kamu düzeni” ve “kamu barışı” gibi, gazetecilere karşı adli taciz davalarında sıkça başvurulan muğlak kavramlara dayanılarak mahkemelere yeni bir suç işaret edilmektedir. Böyle bir yaklaşım, yasaları, bağımsızlığını yitirmiş olan yargı sistemi tarafından suistimale açık hâle getirmektedir. Bu girişimi reddediyoruz.

Davet ediyoruz: Dezenformasyon, tüm dünyanın sorunudur. Türkiye’de gazeteciliğin kalitesini düşüren, halkın haber alma hakkını zedeleyen daha birçok sorun da vardır. Tüm bu sorunları çözebilecek çoğulcu yasaların, demokratik kurumların ve meslek içi özdenetimin oluşturulması veya güçlendirilmesi için, bu kanun teklifinin askıya alınmasının ardından, tüm siyasi aktörleri, gazetecilik örgütleriyle kapsamlı ve şeffaf bir diyalog süreci başlatmaya davet ediyoruz.

Binlerce gazeteciyi temsilen ve kamuoyunun haber alma hakkına saygılarımızla bu çağrıyı tarihi bir sorumluluğun gereği olarak yapıyoruz.

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS)

Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Türkiye Ulusal Komitesi

Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD)

Basın Konseyi

Haber-Sen

İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC)”

TGC: AŞIRI SANSÜR DOĞURUR

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) tarafından yapılan açıklamada da, tasarının öngördüğü yöntemlerin, aşırı sansür sonucunu doğuracağı belirtilerek şu açıklama yapıldı:

“Adalet ve Kalkınma Partisi ile Milliyetçi Hareket Partisi’nin uzun süredir üzerinde çalıştığı ‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ 26 Mayıs 2022 Perşembe günü TBMM Başkanlığı’na sunulmuştur. Kanun teklifi genel olarak bakıldığında seçim arifesinde haberi halktan saklamak için hazırlanmıştır. Halkın haber alma ve bilgilenme hakkını engelleyecektir. Yasalaştığı takdirde yeni suçlar oluşturacak, basın ve düşünceyi ifade özgürlüğü üzerinde var olan sansürü artıracak, birçok eşitsizliğe neden olacaktır. Tasarı gereklilik, ölçülülük ve amaca uygunluk gibi yönlerden ifade özgürlüğüne aykırıdır. Tasarının öngördüğü yöntemlerin, aşırı sansür sonucunu doğuracağı, bundan dolayı da ifade özgürlüğüne yönelik bir tehlike oluşturacağı ortadadır. İktidarı demokrasinin yeşermesi için haberi halktan saklamak amacını taşıyan bu yasa tasarısını geri çekmeye çağırıyoruz.”