Başrolde kadrosuz perde açacaklar
Devlet Opera ve Balesi’ndeki 100’ün üzerinde “figüran sanatçı” kadro düzenlemesinde kapsam dışı bırakıldı. Opera Derneği Başkanı Kayhan, “Bu sanatçılar da başrollerde oynuyorlar. Tek fark sözleşmelerinin adı” dedi.
Işıl ÇALIŞKAN
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “kamuda personel reformu” olarak adlandırdığı kadro düzenlemesinde Devlet Opera ve Balesi’nde çalışan "figüran sanatçıların" dâhil edilmemesi tepkilere neden oldu. Kadro kapsamına alınmayan sanatçılar “Bizlere bir dönem acil eylem planı gibi ‘figüran sözleşmesi’ vermişlerdi. Yıllarca kadrosuzluk nedeniyle bale ve orkestra gibi alanlarda da başrollerde çalıştık, çalışmaya devam ediyoruz. Bizler de kadro kapsamına alınmalıyız” dedi.
HAYAL KIRIKLIĞI
Bir yıldan az sözleşmelerle, esnek mesailere mecbur bırakılan sanat emekçileri, uzun süredir güvenceli çalışma talep ediyordu. Bakanlık, kadro bekleyen ve sözleşmeli çalışan personelin tepkisi üzerine kadro bekleyen sanatçıları kapsama dâhil ettiklerini açıkladı. Ancak “figüran sanatçılar” bunların arasında yer almadı. Emekçilerin kadro kapsamına alınmaması ise hem sanatçılar için hayal kırıklığı yarattı. Devlet Opera ve Balesi’nde 100’ün üzerindeki konservatuvar mezunu “figüran sanatçı” adı altında başrollerde seyirci karşısına çıkıyor. Kadrolu sanatçılar ile eşit çalışma koşullarında çalışan emekçiler de diğerleri gibi kadro talep ediyor.
BirGün’e konuşan Devlet Opera ve Balesi’nde çalışan bir figüran sanatçı, “Bizlere bir dönem acil eylem planı gibi ‘figüran sözleşmesi’ vermişlerdi. Figüran sözleşmesiyle çalışan konservatuvar mezunları olarak Devlet Opera Balesi’nde istihdam edildik. Figüran sözleşmesi kelimeden anlaşılacağı gibi sadece figüranlık için kullanılır. Ama Devlet Opera Balesi’nde kadrosuzluktan dolayı koro, solo, bale ve orkestrada çalıştırılmak üzere bu sözleşme kullanıldı yıllardır. Devlet Tiyatroları’ndaki figüran sözleşmeliler gerçek anlamda figüran olarak çalıştıkları için Kültür Bakanlığı’nda iki kurumun aynı sözleşmeyi farklı şekilde kullanılması Çalışma Bakanlığı’nda bir ikilem yarattı” siteminde bulundu.
Opera Koro Sanatçıları Derneği Başkanı Fatih Kayhan ise "Genel Müdürlük sanatçı alımı ya da Maliye Bakanlığı’ndan sözleşme talebini tam karşılayamadığı durumlarda figüran sözleşmelerini sanatçılar üzerinde de kullanmaya başladı. İlk etapta bu eserleri kotarmak açısından doğru bir hamle olarak görülebilirdi fakat şu anda yaşadığımız sıkıntının temelini oluşturuyor” dedi. Şu anda Devlet Opera ve Balesi’nde iki tip sözleşme ile sanatçı çalıştırıldığını ifade eden Kayhan, şöyle devam etti: “Birincisi tüm kamu kurumlarında da şu anda devam eden 4 B diye geçen sözleşme tipi. Bir de figüran sanatçı adı altında geçen sözleşme tipi. Biz bu sözleşme tipinde şu anda gerçekten figürasyon yapan sanatçı da kullanıyoruz, bu sanatçılar başrollerde oynayıp perde açıyorlar, ya da balede baş dansçı olarak sahneye çıkartılıyorlar.”
TEK FARK SÖZLEŞME ADI
Bu iki sözleşmede de çalışma koşullarının eşit olduğuna vurgu yapan Kayhan, tek farkın sözleşmenin adı olduğuna dikkat çekti. Kayhan, “Figüran sanatçılar normalde kuruma eser bazlı alınır. Eser bittiğinde sözleşmeler feshedilir. Balede dans eden, orkestrada enstrümanını icra eden ya da sahne üzerinde hem solo hem koro rollerde kadrolularla birlikte aynı görevi yapıp sanatını icra eden arkadaşlarımız 6 aylık sözleşmeye imza atarlar. Yıllık sözleşmedir, 6 ayda bir yenilenir ve bütün eserlerde görev alırlar. Zaten onların sözleşmelerinde bulunan maddede, istenildiği takdirde bu sanatçılar, solo bale, orkestra, koro gibi sanatsal anlamda kullanılabilecekleri de yazar” dedi.
Figüran sanatçıların kadro kapsamına alınamamasının ciddi bir mağduriyet doğurduğuna dikkat çeken Kayhan, özetle şunları söyledi: “Son kadro yasasında kurumlarda 4 B üzerinden çalışan sanatçılar için bir kadroya geçiş söz konusu. Fakat 4B’nin dışında kalan figüran sanatçılar aynı görevleri yerine getirmesine rağmen bu kapsamın içine alınamıyorlar. Genel Müdürümüz Murat Karahan’ın da kurumlarımızda çalışan figüran sanatçı sözleşmelerinin sanatsal faaliyetlerin içinde yer aldıklarını belirtmesine rağmen Maliye Bakanlığı’nın insiyatifinde olarak arkadaşlarımız bu kapsama dâhil edilmedi ve şuan ciddi bir mağduriyet yaşanıyor. Ben de derneğimiz adına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na mağduriyetimizi ifade eden yazılı bir açıklama yaptım.”
***
MECLİS GÜNDEMİNE TAŞINDI
Sözleşmeli personele kadro yasasının TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerinde figüranların kapsam dışında bırakılması konusu gündeme geldi. CHP milletvekili Ömer Fethi Gürer ile HDP milletvekili Garo Paylan, figüranların neden yasaya dâhil edilmediğini Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sordu.