Batı bizi bu yüzden mi kıskanıyor: Türkiye, OECD’nin dibinde!
20 yıldır iktidarda olan AKP, her seçim döneminde işsizliğin düşürülmesi ve istihdamın artırılması propagandasını yaptı ancak sorun çözülmediği gibi işsizlik daha da arttı. Türkiye son 16 yıldır OECD ülkeleri arasında en düşük istihdam oranına sahip ülke konumunda. Sadece işsizlikte değil birçok veride Türkiye OECD’de son sıralarda. AKP’nin ülkeyi getirdiği hali özetleyen verilere göre eğitimden sağlığa, ekonomiden çalışma yaşamına kadar Türkiye OECD ülkeleri arasında ya son sırada ya da sondan ikinci üçüncü sıradan birini alıyor.
Havva GÜMÜŞKAYA
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından geçen yılın son çeyreğine ilişkin işgücü ve istihdam raporu yayımlandı. Rapora göre istihdam oranı yüzde 53,7 olan Türkiye OECD ülkeleri içerisinde son sırada yer aldı.
20 yıldır iktidarda olan AKP’nin seçim beyannamesinde önceki seçimlerde olduğu gibi işsizliğin kalıcı olarak düşürülmesi ve istihdamın artırılması vaadi de yer alıyor. Seçim beyannamesinde Türkiye’de Nisan 2020’den Aralık 2022’ye kadar 6,2 milyon kişinin üzerinde ilave istihdam artışı sağlandığı ve ülkenin salgın öncesi döneme göre istihdam artışında OECD ülkeleri arasında ilk sırada yer aldığı da iddia ediliyor. AKP’nin referans verdiği OECD rakamları ise bu iddiaları doğrulamıyor. Türkiye, 16 yıldır üye ülkeler arasında en düşük istihdam oranına sahip ülke konumundan kurtulamıyor.
Ülkede uzun yıllardır ne işsizlik sorununa çözüm üretildi ne de istihdamda gelişmekte ve gelişmiş olan ülkelerin ortalamasına yaklaşılabildi. İktidar büyüme rakamlarıyla övünürken bu büyümenin istihdam oranının istikrarla artmasına neden olmadığı ekonomik verilerde de açığa çıktı.
OECD tarafından 2022 yılının son çeyreğine ilişkin işgücü ve istihdam raporu da Türkiye’nin dip noktasında yer ettiğini gösterdi. 2022’nin son çeyreğinde Türkiye’deki istihdam oranı yüzde 53,7 oranında kaldı. OECD ortalaması ise bu oranın 16,8 puan üzerinde, yüzde 69,6 olarak hesaplandı. Böylece Türkiye, 39 ülke arasında son sırada yer almaya devam etti. 2006 yılında yüzde 44,58 olan istihdam oranı 16 yılda sadece 8,2 puan arttı. Türkiye’nin ardından en düşük istihdam oranına sahip olan ülkeler yüzde 60,7 ile İtalya ve Kosta Rika oldu.
KADIN İSTİHDAMI ÇOK GERİDE
Kadın istihdamında da Türkiye, OECD ülkeleri arasında en düşük orana sahip ülke oldu. 2022’nin son çeyreğinde Türkiye’de kadın istihdamı yüzde 35,5 olarak gerçekleşti. Türkiye’den sonra en düşük kadın istihdamı yüzde 47,5 ile Kosta Rika’da ortaya çıktı. İzlanda yüzde 82,4 ile kadın istihdamında ilk sırada yer aldı.
OECD istihdam ortalaması 2022’nin son çeyreğinde kadınlarda yüzde 62,5 ile rekor bir seviyeye çıkarken erkeklerde yüzde 76,7 oldu. Aynı şekilde işgücüne katılım oranı da kadınlar için en yüksek seviyesi olan yüzde 66’ya ulaştı.
OECD verilerine göre kadın istihdam oranının, genel istihdam oranının çok altında kalması Türkiye’de kadın istihdamı sorununun diğer ülkelere kıyasla olağanüstü boyutlarda olduğunu bir kez daha gösterdi.
***
HER VERİDE SONUNCU
OECD’de Türkiye’nin son sıralarda yer aldığı tek veri işsizlik değil. Ekonomiden sağlığa, eğitimden çalışma yaşamına Türkiye OECD’nin son sıralarında geziniyor.
Öğrenci başına harcama: OECD’nin Ekim 2022’de hazırladığı rapora göre Türkiye, ilkokuldan yükseköğretim düzeyine kadar öğrenci başına yıllık ortalama 5 bin 743 dolarlık harcamayla 36 ülke içinde 34’üncü sırada. OECD’de ortalama ise 11 bin 990 dolar.
Kamunun eğitim içindeki payı: OECD raporuna göre Türkiye ilk ve orta dereceli okullarda kamunun payında son sırada. Özel sektörün payında ise bunun tam tersine Türkiye zirvede.
Çalışma saatleri: Haziran 2022’de hazırlanan bir rapora göre ise Türkiye’de istihdamda olanların yüzde 15’i haftada 60 saatten daha fazla çalışıyor. Bu verilerle Türkiye, OECD ülkeleri içinde, en üstte yer alıyor. Haftalık ortalama çalışma saatinde ise 45,6 saat ile OECD ülkeleri içinde Kolombiya’dan sonra ikinci sırada.
Gelir adaletsizliği: Oxfam ve Development Finance International’ın hazırladığı 2022 Eşitsizliği Azaltma Taahhütleri Endeksi’ne göre Türkiye, OECD ülkeleri içinde gelir adaletsizliğinde lider konumda.
Asgari ücret: Aralık ayında asgari ücretin duyurulmasının ardından Türkiye asgari ücret sıralamasında birkaç sıra yükseldi. Ancak avro kurunun yükselmeye devam etmesi nedeniyle artış öncesi yerine döndü. Şu an 398 avro olan asgari ücret OECD ülkeleri içerisinde sadece Arnavutluk’un önünde. Artış yapılmadan önce Bulgaristan’ın da önünde olan Türkiye böylece artışa rağmen bir sıra geriye düştü.
Sağlık harcamaları: Kamunun yaptığı kişi başına düşen sağlık harcamalarına göre Türkiye 908 avro ile sondan ikinci sırada. Türkiye sadece Arnavutluk’u geçiyor. Türkiye, sağlık harcamalarının gayri safi yurtiçi hasılaya oranında yüzde 4,6 ile 38 ülke arasında son sırada yer alıyor.
Sağlığa erişim: Sağlığa erişimde de Türkiye sonuncu. OECD verilerine göre Türkiye bin kişiye 2 doktor düşüyor. OECD ortalaması ise 3,6. Yine sonuncu olmasa da sonlarda yer alınan kişi başı hemşire sayısı ise Türkiye’de 2,4. Bu verinin OECD ortalaması ise 8,8. Doktor başına düşen yıllık başvuru sıralamasında ise Türkiye ikinci sırada yer alıyor.
Bebek ölümleri: Türkiye bebek ölümlerinde OECD’de zirvede. Türkiye’de ortalama yeni doğan bin bebekten 9’u yaşamını yitirirken OECD ortalaması sadece 4,2.
Enflasyon: OECD’nin 7 Mart’ta yayımladığı verilere göre Türkiye, 37 üye ülke arasında enflasyonu en yüksek ikinci ülke konumunda. Türkiye aynı zamanda gıda enflasyonunda da Arjantin’in ardından en yüksek değere sahip ülke.
Mutsuz çocuklar: OECD’nin “Sosyal ve Duygusal Beceriler” araştırmasının sonuçları Türkiye’deki çocukların içinde bulunduğu olumsuz durumu gözler önüne serdi. 15 yaş grubundaki öğrencilerin yaşam doyumu ortalaması 6,30 puanla OECD ülkeleri arasında son sırada yer aldı.
Yolsuzluk: Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algı Endeksi’ne göre Türkiye OECD ülkeleri içinde sondan ikinci sırada.
***
RÜŞVETLE SAVAŞILMIYOR
OECD rüşvetle çalışma grubu da Türkiye ile ilgili çok sert eleştiriler içeren bir bildiri yayımlamıştı. Bildiride Türkiye’nin 2014’teki 3. aşama değerlendirmesinden bu yana yurt dışı merkezli kişi ve kuruluşlardan gelen rüşvetle mücadele için kilit alanlarda göze çarpan eksiklikleri giderememesinden ciddi şekilde endişe duyduğunu açıklanmıştı.
Açıklamada “Türkiye’nin, tüzel kişilerin yabancı rüşvet, ihbarcıların korunması ve kovuşturma bağımsızlığına ilişkin sorumluluklarına ilişkin uzun süredir devam eden tavsiyelere ilişkin olarak devam eden eylemsizliği ve Türkiye’nin yabancı rüşvet yasalarını uygulamaması, OECD Rüşvet Çalışma Grubu’nun yüksek düzeyli bir heyet göndermesine yol açtı” denilmişti. Çalışma Grubu son açıklamasında Türkiye’yi rüşvete karşı acil harekete geçmeye çağırmıştı.
OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) açıklamasında Türkiye’nin rüşvetle savaş için gerekli adımları atması konusunda sert ifadeler kullanmıştı. Örgüt, 2014 yılındaki 3. Faz aşamasından beri özellikle yurt dışından Türkiye’ye rüşvet akışı konusunda gerekli adımların atılmadığının altını çiziyor.