Batı, İran’dan taviz istiyor
İran’ın yolcu uçağını düşürdüğünü itiraf etmesi sonrası Batı ülkeleri, Tahran’dan nükleer anlaşmayla ilgili taviz istiyor. İngiltere, İran’a ‘Trump’ın ikna olacağı’ bir anlaşma önerirken Almanya ve Fransa ‘İhtilaf Çözüm Mekanizması’ dayatıyor
Dış Haberler Servisi
İran’da haftalar önce petrol zamlarıyla birlikte yükselen protesto dalgası bu kez düşürülen uçakla ilgili yetkililerin yargılanması için yapılan eylemlerle büyüdü. Başkent Tahran olmak üzere birçok kentte üniversite öğrencilerinin geniş katılım gösterdiği protestolar sürerken Batı ülkelerinden de İran’dan taviz isteyen sesler yükselmeye başladı.
‘TRUMP ANLAŞMASI’ TEKLİFİ
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, İran’a, nükleer anlaşmayla ilgili, ABD Başkanı Donald Trump’ın isteklerini karşılayacak bir anlaşmayla değiştirme çağrısı yaptı. Anlaşmanın, ABD Başkanı Donald Trump’ın gözünde kusurlu olduğunu belirten Johnson, “Gelin anlaşmayı değiştirmek için birlikte çalışalım ve yerine bir Trump anlaşması koyalım” teklifinde bulundu.
Muhafazakar Parti lideri Johnson’ın bu açıklamayı yaparken anlaşmadan çekilen tarafın ABD olduğunu dile getirmemesi dikkat çekti. Bilindiği üzere, İran ile ABD, Çin, Fransa, Almanya, Rusya, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) arasında 2015’te Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
Ancak Trump’ın göreve gelmesinin ardından Washington, anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran’a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı. İran’dan yaptırımlar sona ermeden müzakere masasına dönülmeyeceği yönünde defaatle açıklamalar yapılmıştı.
‘İHTİLAF’ DAYATMASI
İngiltere, Almanya ve Fransa ise İran’ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediğini iddia ederek İhtilaf Çözüm Mekanizması’nı işletme kararı aldı. “E3” olarak bilinen üç ülkenin dışişleri bakanları tarafından yapılan ortak açıklamada “İran’ın eylemleri göz önüne alındığında, İran’ın taahhütlerini yerine getirmediği yönündeki endişelerimizi kayda geçirmek ve bu konuyu İhtilaf Çözüm Mekanizması altındaki Ortak Komisyon’a taşımaktan başka seçeneğimiz kalmadı” denildi.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de “İhtilaf Çözüm Mekanizması, tüm tarafların samimi bir şekilde yoğun çabasını gerektiriyor. Koordinatör olarak, İran nükleer anlaşmasının taraflarına sürece bu şekilde yaklaşmalarını bekliyorum” dedi.
RUSYA: KABUL EDİLEMEZ
Rusya Dışişleri Bakanlığı, İngiltere, Almanya ve Fransa’nın İhtilaf Çözüm Mekanizması’nı işletme kararının İran nükleer anlaşmasına karşı ve kabul edilemez olduğunu açıkladı.
TRUDEAU’DAN TEMİNAT ISRARI
Düşen uçakta 63 yolcusunu yitiren Kanada bölgede yaşanan gerilime işaret etti. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, “Son dönemde bölgede gerilim artmasaydı o Kanadalılar şu anda evlerinde aileleriyle olurlardı. Çatışma ve savaştaysanız bu olan bir şey. Yükünü masumlar çekiyor” açıklaması yaptı. ABD’nin bölgedeki gerilimi yönetmek zorunda kaldığını söyleyen Kanadalı Başbakan, Iran’dan faciaya neden olacak herhangi bir olayın bir daha yaşanmaması için teminat istediklerini söyledi. Trudeau, “İran’dan açık yanıtlar bekliyoruz. Buna çok dikkatlice kulak verilmesi gerekiyor” dedi. Trudeau’nun ABD’den bölgede gerilimi tırmandırmayacağına dair teminat istememesi dikkat çekti.