Baz etkisi de işe yaramadı: Enflasyon yakıyor
Ağustosta resmi enflasyon yıllık bazda yüzde 52 oldu. Aylık enflasyon baz etkisine rağmen yüzde 2,47 olarak açıklandı. Ağustosta en fazla yükselen grup eğitim olurken üniversite ücretleri bu ayın zam şampiyonu oldu.
Ekonomi Servisi
Resmi enflasyon ağustosta hız keserken yüksek seviyelerini sürdürdü. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “dezenformasyon” yaratacağını iddia ettiği ekonomi programı, enflasyonu beklentiler seviyesine yaklaştıramazken baz etkisi de düşüşe yetmiyor. Ağustosta aylık enflasyon, 2023’ten sonra son yirmi yılın en yüksek ağustos enflasyonu oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ağustos ayı enflasyon verilerini açıkladı. TÜİK’e göre enflasyon ağustos ayında aylık bazda yüzde 2,47 oldu. Ağustosta yıllık enflasyon ise yüzde 51,97 olarak gerçekleşti. Temmuzda yüzde 61,78 olan yıllık enflasyon, baz etkisine rağmen 9,8 puan düşmüş oldu. Enflasyonda on iki ayın ortalaması ise 64,91 olarak hesaplandı.
TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranları, bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu ENAG’ın hesaplamalarının ise gerisinde kaldı. ENAG'a göre ağustos ayı enflasyonu yüzde 3,47 olarak hesaplandı. Ağustosta yıllık enflasyon ise yüzde 90,35 olarak gerçekleşti. Enflasyonda öncü gösterge olarak kabul edilen İstanbul Ticaret Odası (İTO) ağustos ayı İstanbul enflasyonu da TÜİK enflasyonundan yüksek tespit edilmişti. İstanbul enflasyonu, ağustosta aylık bazda yüzde 1,73, yıllık bazda yüzde 61,57 oldu. TÜİK’e göre bir önceki yılın ağustos ayına göre en az artış gösteren ana grup ulaştırma oldu. Ulaştırma, artış listesinin en altında yer almasına rağmen yıllık artış yüzde 28,96 olarak hesaplandı. TÜİK, ağustosta gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarının temmuz ayına göre yüzde 1,10 oranında kısıtlı olarak azaldığını söyledi.
Ekonomistler, açıklanan enflasyon oranını yorumlayarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın yüzde 38'lik yılsonu enflasyon tahminini değerlendirdi. TCMB eski başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, yılsonuna kadar yüzde 38 hedefine ulaşmak için kalan 4 ayda enflasyonun ortalama yüzde 1,3 olması gerektiğini söyledi. Ekonomist Murat Sağman, enflasyonda baz etkisiyle düşüşün bittiğini belirterek eylülde yeni bir dönemin başlayacağı tespitinde bulundu. Ekonomist Prof. Dr. Yalçın Karatepe ise aylık enflasyona vurgu yaparak "Mevsimsel olarak ağustosta aylık enflasyon düşük çıkar. Bu ağustosta aylık enflasyon yüzde 2,47 ile geçen yılın verisinin ardından son yirmi yılın en yüksek ağustos verisi" dedi.
ŞAMPİYONLUK EĞİTİM HARCAMALARININ OLDU
Ağustosta en yüksek artış, eğitim harcamalarında görüldü. Eğitim harcamalarında zirveye, üniversite eğitim ücretlerindeki artış yerleşti. Kimi üniversitelerde eğitim ücretlerine yapılan yüzde 230’lara varan zamlara rağmen TÜİK, ağustosta eğitim ücretlerinde enflasyonu yüzde 43,2 olarak hesapladı. Üniversite eğitim ücretleri bu oranla da zam şampiyonları listesinde birinci oldu.
Eğitim harcamaları, harcama ana grupları içinde de artış oranıyla öne çıktı. 2023 yılının ağustos ayına göre harcamalarda en yüksek artış, yüzde 120,81 ile eğitim harcamalarında gerçekleşti. Eğitim harcamalarındaki yükseliş, aylık bazda da zirveyi gördü. Ağustosta bir önceki aya göre en çok yükselen ana grup, yüzde 11,34’lük enflasyon oranı ile eğitim harcamaları oldu.
DEV ZAMLAR ARTIŞ LİSTESİNDE YER ALMADI
Ağustos ayında doğalgaza yüzde 38 oranında zam yapılmasına rağmen, TÜİK ağustosta doğalgaz enflasyonunun yüzde 27,64 olduğunu açıkladı.
Geçtiğimiz ay yüksek hızlı tren biletlerine gelen yüzde 25,6’lık zamma rağmen TÜİK, şehir içi demiryolu taşımacılığında yüzde 17,9, şehirlerarası demiryolu taşımacılığında ise 11,9 ücret artışı hesapladı. TÜİK’in çay fiyatlarındaki artış hesaplaması da dikkat çekti. Ağustos ayı başında ÇAYKUR, kuru çaya yüzde 24 oranında zam yapmıştı. Ancak TÜİK’e göre çay fiyatları, ağustos ayında yüzde 11,43 arttı. TÜİK’in dikkat çekici hesaplamasına rağmen çay fiyatları da bu ayın zam şampiyonları listesinde yer aldı.
MIZRAK ÇUVALA SIĞMIYOR: GAZDA YÜZDE 7,8 MİLYON!
TÜİK’in enflasyon sepetini açıklamaması bir kez daha tepkilere neden oldu. DİSK Araştırma Merkezi DİSK-AR konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Enflasyonda mızrak çuvala sığmıyor. TÜİK verileri üzerindeki şaibe sürüyor. TÜİK yargı kararına rağmen madde fiyat listesini yine açıklamadı" dedi. DİSK-AR tarafından yapılan açıklamada, son bir yılda kira masraflarının yüzde 121, eğitim masraflarının yüzde 121, konut masraflarının da yüzde 100 arttığına dikkat çekildi. Resmi gıda enflasyonunun yüzde 44,8 olmasına karşın dar gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 80’e ulaştı. DİSK-AR, AKP’nin seçim çalışması için sıfırladığı doğalgaz faturalarının ardından yıllık en yüksek artışın doğalgazda yaşandığının altını çizdi. Doğalgazda sıfırlanan faturaların ardından yıllık artış yüzde 7,8 milyon oldu. Kira fiyatlarındaki yıllık artış da yüzde 121,3’e ulaştı.
