Bedelini yoksul ödedi, zenginin parası cebinde
OECD’nin yayımladığı rapora göre Avrupa ve Asya’daki OECD ülkeleri içinde en kötü gelir dağılımına sahip ülke Türkiye. BDDK’nin açıkladığı kişi başına düşen tasarruf tutarlarına göre ise 2018’in ilk dokuz ayında Türkiye’de kişi başına düşen tasarruf yaklaşık 15 bin lira oldu
OZAN GÜNDOĞDU
Türkiye’deki gerek vergi adaletsizliği gerek sermaye sahiplerine verilen teşvikler gerekse enflasyonun sabit gelirlilerin sırtına binmesi sonucu gelir dağılımı verileri oldukça kötü. Son açıklanan Gini katsayısı verilerine göre Tükiye’nin Gini katsayısı 0,405 olarak gerçekleşti.
Türkiye’nin kişisel geliri yoksullara ne ifade ediyor?
Bir ülkenin elde ettiği toplam gelirin nüfusa oranlanması ile kişi başına düşen yıllık gelir bulunuyor. IMF raporlarına göre 2018 sonunda Türkiye’nin kişisel gelirinin 8716 dolar olması tahmin ediliyor. Başka bir ifade ile Türkiye’de herkesin payına yılda 8716 dolar düşüyor. Peki bu rakam yoksullar için ne anlama geliyor?
***
4 kişilik aile bu yıl 60 bin lira biriktirmiş
Ocak ayında para biriktirmeye başlayan 4 kişilik aile ekim ayında ortalama 60 bin TL biriktirdi.
Türkiye’de dar gelirli ücretlinin tasarruftan haberi dahi olmazken, dün BDDK Türkiye’deki kişi başına tasarrruf rakamlarını derledi. Buna göre 2018’in Ocak- Eylül ayları arasında kişilerin elde ettiği gelirinden tüketilmeyen ve tasarruf edilen tutar 1,2 trilyon lira oldu. Nüfusu 80,8 milyon olan Türkiye’de böylece kişi başına düşen tasarruf 15 bin TL’ye yaklaşmış oldu. Buna göre Ocak ayında para biriktirmeye başlayan 4 kişilik ailenin ekim ayında yaklaşık 60 bin TL’si bulunuyor.
***
Yoksul borçla geçiniyor
Sabit gelirli ücretlinin para biriktirmek şöyle dursun bankalardan borçla ancak tüketim harcamalarını finanse ederken vergisi ay başında maaşından kesiliyor. Zengin ise teşviklerden ve vergi ayrıcalıklarından faydalanıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın derlediği verilere göre Türkiye’de vergi borcu en yüksek olan 100 kişinin toplam vergi borcu 30,7 milyar TL. Bu rakam 6 milyon asgari ücretlinin bir yıl boyunca ödediği gelir vergisinden fazla.
***
Bu rakamlara göre Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin cebine giren ortalama aylık tutar yaklaşık 16 bin tl’dir. Halk gerçekliği ile ilgisi olmayan bu rakam gelir dağılımındaki adaletsizliğin boyutlarını gözler önüne seriyor.
***
Milyonerler artıyor
Halkın geniş kesimleri ekonomik kriz ve enflasyonla boğuşurken, ocak- ağustos ayları arasında milyoner sayısı 53 bin kişi artarak 192 bin kişiye ulaştı. Tasarruf sahipleri kriz ortamında dolar, avro, altın alarak veya %26’lık getiri oranları olan vadeli mevduata yönelerek krizde parasına para katarken, yoksulun payına artan enflasyonla mücadele etmek düştü.
***
Gini Katsayısı nedir?
Ülkelerin gelir dağılımı adaletsizliğini ölçen temel veri Gini Katsayısı’dır. Katsayı 0 ila 1 arasında değer alır. Gini Katsayısı’nın 0 olması herkesin eşit gelire sahip olduğu 1 olması ise toplam gelirin 1 kişinin elinde toplandığı durumları ifade eder. Dolayısıyla Gini Katayısı’nın büyümesi gelir dağılımındaki adaletsizliğin artması anlamına geliyor.