‘Beklentiler karşılanmadı para çıkışı yaşandı’

NESLİHAN KARATAŞ
neslihankaratas@birgun.net

Piyasalarda 7 Haziran seçimleri öncesinde artan geriliminde etkisiyle 3,05’ler seviyesini aşan, 1 Kasım sonrasında ise tek parti iktidarının çıkmasıyla düşen dolar yeniden tırmanışa geçti. ABD Merkez Bankası’nın (FED) 16 Aralık’ta faiz artırımına gidebileceği beklentileri Türkiye gibi gelişmekte olan ülke piyasalarını olumsuz etkiledi. Bir süredir gelişmekte olan ülke para birimlerinden daha iyi performans gösteren dolar 2,97’i aşarak yeniden 3 lira sınırına yaklaştı. Cuma günü güne 2,92 civarında başlayan dolar 2,98 seviyelerine kadar geldi. Dolar böylece 14 Ekim’den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Borsa İstanbul (BİST) 100 Endeksi ise dün önemli ölçüde düşüş yaşadı. Borsadaki kayıplar 2,30 oranına kadar yükseldi. Doların Fed toplantısı öncesinde hızlı yükselişini yorumlayan analistler, Türkiye’nin yüksek cari açığı nedeniyle yapılacak faiz artırımdan fazlasıyla etkilenebileceğini dile getirirken doların 3,15-3,25 seviyesini görebileceğini söyledi. Dolardaki hızlı tırmanışın önümüzdeki günlerde de devam edeceğini dile getiren Türkiye Araştırmaları Enstitüsü’nden Doç. Dr. Ümit Akçay, 64. Hükümet Eylem Planı’nın beklentileri karşılamadığını ve Türkiye’den bu nedenle para çıkışı yaşandığını bu durumunda dolardaki tırmanışı tetiklediğini dile getirdi.

İki seçenek de olumsuz

Önümüzdeki hafta yapılacak Fed toplantısında faiz artışı beklentisinin neredeyse kesinleştiğini dile getiren Akçay, Türkiye’nin Fed’in faiz artırımına uzunca süredir hazırlık yapmış olmasına rağmen hazır olmadığını dile getirdi. Akçay, “Erdem Başçı geçen hafta Başbakan’la görüştü. Bunun bir nezaket görüşmesi olduğu söylendi ama hazırlık görüşmesi olduğu daha büyük bir ihtimal. Burada hükümetin ve Merkez Bankası’nın iki açmazı var: Eğer faizler artarsa ekonomik büyümenin yavaşlayacağı bir ortam oluşacak. Faizler artmazsa da doların çok yükselmesi nedeniyle firma iflasları ve dolaylı olarak yine ekonomik büyümeyi yavaşlatan bir ortam oluşacak. Yani faiz artırılsa da artırılmasa da olumlu bir seçeneğin olmadığı bir durumla karşı karşıyalar’’ dedi.

‘Firmalar zora girecek’

64. Hükümet Eylem Planı’nın beklentileri karşılamadığına ve büyük bir hayal kırıklığı yarattığına vurgu yapan Ümit Akçay, açıklanan planın özellikle sermayenin beklentilerini karşılamadığını belirtti. Akçay şöyle devam etti: “64. Hükümet Eylem Planı’nda bir reform programı açıklanacağı bekleniyordu ancak açıklanan planda sermayenin beklentileri karşılanmadı. Sermayenin istediği çerçevenin dışında kalan bu plan nedeniyle ülkeden para çıkışları yaşandı. Net para çıkışları ve Fed toplantısında etkisiyle de dolar 2,98’e kadar ulaştı. Önümüzdeki günlerde bu tırmanışın devam edeceğini de söyleyebiliriz. Bu durumda özellikle yurtdışından dövizle borçlanmış firmaları zora sokacak.’’