Belçika’da Parlamento, korona yüzünden taşınıyor
Egehan Ünlü/ Berlin
Belçika’da uzun süren görüşmelerden sonra kalıcı bir hükümet kurulması ümitleri arttı. Hükümet kurulursa beyannamesi Avrupa Parlamentosu’nda okunacak.
Federal Parlamento Başkanı Patrick Dewael (Open VLD) Cuma günü yaptığı açıklamada 150 milletvekillinin hepsinin Korona tedbirlerine uygun şekilde takip edebilmesi için, hükümet beyannamesinin Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda okunacağını duyurdu. Bu konuda Avrupa Parlamentosu yetkilileriyle iletişime geçtiklerini ve olumlu yanıt aldıklarını söyleyen Dewael, durumun Belçika tarihinde bir ilk olduğunu belirtti.
Hükümet Kuruluyor mu?
Belçika Kralı Filip Mayıs 2019’dan beri hükümet kurma çabalarının sürdüğü ülkede, son olarak Valonya’dan sosyal demokrat Paul Magnet (PS) ve Flemenk bölgesinden liberal Alexander De Croo’yu (Open VLD) hükümeti kurmakla görevlendirmişti. Magnet ve De Croo da Valon liberallerinin kabul etmesinden sonra “Vivaldi koalisyonu”nun (Vivaldi’nin dört mevsimine atfen: liberaller, sosyal demokratlar, yeşiller ve Hristiyan demokratlar) 1 Ekim’e yetişmesi için müstakbel koalisyon ortaklarıyla yoğun çalışmalara başladı. Koalisyon görüşmelerinde bölgelerinde en çok oyu alan Flemenk milliyetçileri (NVA ve Vlaams Belang) yer almıyor. Başbakanın kim olacağı ise henüz kamuoyuna duyurulmuş değil. Mevcut Korona hükümetinin aldığı vekalet 1 Ekim’de son bulacak.
Göç Tartışması Erken Seçim Getirdi
Birinci Michel Hükümeti 2018 sonunda, Birleşmiş Milletler Göç Paktı konusunda yaşanan anlaşmazlık üzerine Flemenk milliyetçisi NVA’nın çekilmesiyle çoğunluğunu kaybetmiş Mayıs 2019’da seçilen 150 sandalyeli meclise, vekil sayıları 2 ila 25 arasında değişen 12 parti girmeyi başarmıştı. Ancak kalıcı bir çoğunluk hükümeti yeni parlamentoda da kurulamadı. Böylece zayıf azınlık hükümetleri müstafi Başbakan Michel’in (MR) 2019 sonunda Avrupa Konseyi başkanı olup partidaşı Wilmes’in yeni bir geçici hükümet kurmasıyla devam etti. Bu durumda 2010 seçimlerinden sonra da 20 aya yakın bir süreyle barış zamanında en uzun süre hükümetsiz kalma rekorunu elinde tutan ülke, seçimden 10 ay sonra dahi kalıcı bir hükümete kavuşamadı. Korona krizi ise meclis gruplarını tam bir hükümet programı olmaksızın yalnızca Korona kriziyle mücadele etmek için bir acil durum hükümeti kurmaya zorlamış bunun sonucunda da Mart’ta Wilmes’in başbakanlığında yeni bir azınlık hükümeti kurulmuştu.
Son haftalarda yaşanan gelişmeler, seçimden 16 ay sonra kurulacak hükümet ile ilgili umutları yeşertti. Ülkede Euro Bölgesi ortalamasından daha fazla olan bütçe açığı ve özellikle yaşlı bakım evlerinde büyük trajedilere sebep olan salgınla mücadele için ise istikrarlı bir hükümetin gerekliliği vurgulanıyor.
Üç Dil, Tek Ülke
Anayasal bir monarşi olan Belçika’da Hollandaca konuşan Flemenkler, Fransızca konuşan Valonlar ve çok az sayıdaki Almanca konuşanlardan oluşan nüfus, komplike bir siyasi yapıyla temsil ediliyor. Flemenk, Valon (Alman azınlık dahil) ve her iki grubun temsil bulduğu Brüksel bölgelerinin her birinin kendi yerel parlamento ve hükümetleri bulunuyor. Dış ilişkiler, yargı aparatı, savunma, sosyal güvenlik ve para politikası gibi alanlardan sorumlu Federal Hükümeti seçen Federal Parlamento ise Flemenk, Valon ve Brüksel bölgelerinden ayrı ayrı seçilen vekillerden oluşuyor. Halk Kamarası (De Kamer van Volksvertegenwoordigers) adı da verilen meclisteki gruplar buna binaen istisnalar dışında sadece aynı dili konuşan vekillerden oluşuyor.
Siyasi Yapı İstikrarsızlık Getiriyor
Mayıs 2019’da seçilen, hiçbiri %20’lik bir koltuk oranına sahip olmayan ve anadiline göre ayrılan 11 meclis grubunun oluşturduğu 150 kişilik mecliste de hükümet kurmanın matematiği oldukça zorlayıcı. Buna ek olarak daha müreffeh Flemenk bölgesinde özellikle son seçimlerde (aşırı) sağın güçlenmiş olması ve endüstri ve madenciliğin önemini kaybettiği Valon bölgesinde liberal ve özelikle sol partilerin çoğunlukta oluşu, hükümet kurmanın önündeki diğer büyük engel. Böylece hem parlamentonun hem de parlamentoda bulunan iki dil grubunun ayrı ayrı çoğunluğunu elinde bulunduracak federal bir hükümet kurmak imkânsız hale geliyor. Neticede dört hatta beş partiden oluşan kısa süreli hükümetlerin yönettiği ülkede sık sık siyasi krizler yaşanıyor. Halen yaşanan siyasi krizden çıkış yolu olarak görülen hükümetin ise dil sınırının iki tarafından gelen 7 partiden oluşması bekleniyor.