Beş yılda 17 bin projeye onay
Bakanlık tarafından son beş yılda, 14 bin 891 proje için ‘ÇED gerekli değildir’ ve 2 bin 231 proje için de ‘ÇED olumlu’ raporu verilerek çoğunluğu çevre katliamına yol açan projeler hayata geçirildi.
Hüseyin Şimşek
Ülkenin dört bir yanı yaşamı, doğayı talan eden projelerin kıskacı altında. Endüstri bölgelerine dahil edilecek alanlar için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecini baypas etme hazırlığındaki iktidar partisi, son yıllarda bu süreci tartışmalı binlerce proje için ‘Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) olumlu” ya da “ÇED gerekli değildir" kararlarına imza atarak aştı.
CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, TBMM Başkanlığı’na sunduğu yazılı soru önergesinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından kaç projenin ÇED sürecini geçtiğini sordu. Bülbül, son beş yıllık bilançonun açıklanmasını istedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, CHP’li Süleyman Bülbül’e gönderdiği yanıtta, beş yılda 14 bin 891 proje için “ÇED gerekli değildir” raporunun verildiğini ifade etti. Bakan Kurum’un yanıtına göre, 2017’de 3 bin 323, 2018’de 3 bin 62, 2019’da 2 bin 429, 2020’de 2 bin 840 ve 2021’de de 3 bin 237 projeye “ÇED gerekli değildir” raporu verildi. Kurum’un yanıtına göre, “ÇED olumlu” kararı verilen proje sayısı ise 2017’de 490, 2018’de 432, 2019’da 496, 2020’de 426 ve 2021’de de 387 oldu.
ARAŞTIRMADAN ONAY VERİYOR
Bakan Kurum’un kendisine gönderdiği yanıtı BirGün’e değerlendiren CHP’li Bülbül, şöyle konuştu: “Bakanlık, projelerle ilgili hiçbir çevresel etkiyi, halk sağlığına etkilerini araştırmadan onay veriyor. JES, maden, HES gibi projelerde bölgenin kümülatif etki değerlendirmesi hakkında çıktıların ortaya konulması ve bu kapsamda bölgenin stratejik olarak değerlendirilmesi gerekir. Ancak ne yazık ki ÇED olumlu ya da ÇED gerekli değil kararları verilmeye, stratejik, bütünsel ve kümülatif etki yaklaşımları olmaksızın devam edilmekte.”
AKP’nin bu kararlarının ilgili bölgelerde çok ciddi sağlık ve çevre sorunları da doğurduğunu anlatan Bülbül, “Yaşam alanlarına, ekolojiye ve insana zarar veren projeler iptal edilmeli, her proje için ÇED süreci doğru ilerletilmelidir. Doğaya, suya, toprağa saygısı olamayan iktidarın bu ülkenin yurttaşlarına da saygısı yok” diye konuştu.
***
ÇED kararları ne anlama geliyor?
ÇED Olumlu: Projenin çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonrasında kabul edilebilir düzeylerde olacağını ifade eder. ÇED Olumlu kararı sonrasında gerekli izinler alınarak yatırıma başlanabilir.
ÇED Gerekli Değildir: Projenin önemli çevresel etkilerinin olmadığı ve ÇED Raporu hazırlanmasına gerek olmadığını belirten karar. ÇED Gerekli Değildir kararı alınması sonrası yatırıma başlanabilir.
ÇED Olumsuz: Projenin çevre üzerindeki olumsuz etkileri dolayısıyla uygulanmasında sakınca olduğunu belirten karar. Yatırıma başlanamaz.
ÇED Gereklidir: Projenin çevresel etkilerinin daha detaylı incelenebilmesi amacıyla ÇED Raporu hazırlanması gerektiğini belirten karar. ÇED Olumlu kararı alınmadan yatırıma başlanamaz.