Besiciler perişan

Berkay SAĞOL

Tarım üreticileri ve hayvancılıkla uğraşan çiftçiler artan maliyetlerden dolayı para kazanamadıkları gibi aksine borçlanıyor. Besiciler süt getirisinin yem masraflarını karşılamadığını belirtirken daha ucuz olması için pancar küspesi almaya çalışıyor ama o da yetersiz kalıyor.

1 kilogram saman 2 TL, 50 kilogram yem 350 TL, bitki besin gübresi olan DAP gübrenin fiyatının ise 1000 TL civarında olması nedeniyle üreticiler yem bitkisi üretemiyor. Besiciler yem ihtiyaçlarını en ucuz ürün olan pancar küspesiyle karşılamaya çalışıyor. Uşak Şeker Fabrikası’na giden çiftçiler, küspe almak için uzun kuyruklar oluşturuyor.

Büyükbaş hayvan besiciliği yapan Bekir Karataş, pancar küspesinin 1 tonunun Uşak Şeker Fabrikası’nda 900 TL olduğunu söyledi. Karataş, “Biz her sene düzenli olarak küspe alıyoruz. Ancak bu yıl ekstra bir yoğunluk var çünkü yem çok pahalı. 50 kilogram yemin 350 TL olduğu yerde pancar küspesi besiciler için çok avantajlı. Erken saatlerde kuyruğa girenlere randevu verdiklerini ve 20 Ekim’de fabrikadan küspelerini alabileceklerini söylediler. Bize ise hiçbir şey söylemediler” dedi.

Randevu verilen besicilerin de randevularının iptal edildiğini öğrendiklerini dile getiren Karataş, “Bize kısa mesaj atacaklarını söylediler ama randevular iptal oldu. Şu anda bir karışıklık var ve ne olacağı belli değil. Ben Afyon’a geldim ve buradan almaya çalışacağım. Burada tonu 1200 TL bir de nakliye parası var ama yine de yeme göre daha uyguna geliyor. Burada da alamazsam Burdur’u aradım orada tonunun 900 TL olduğunu öğrendim ancak ulaşım maliyetinden dolayı Afyon’dan almaya çalışacağım. Eğer hiçbir yerde küspe bulamazsam mecburen yem alacağım ve bu rakamlarla ciddi şekilde zarar edeceğim” diye konuştu.

ÖZELLEŞTİRME HER ÜRETİCİYİ ETKİLEDİ

Geçen hafta Uşak’ta üretici mitingi gerçekleştirerek çiftçilerin sorunlarını ve taleplerini dile getiren SOL Parti’nin Uşak Merkez İlçe Başkanı Feridun Metin, “Küspe hayvanda süt verimini çok fazla artırıyor. Süt yemi son zamlarla beraber çok pahalı olduğu için hayvan yetiştiricileri küspeyi satın almak zorunda ama o da şu anda yeterli değil. Uşak’ta ortalama olarak 350 bin hayvan var. Herkes küspe almak için şeker fabrikasına başvuruyor ama çoğu besiciye küspe yetmiyor. Nakliye maliyetleri yüksek ve satış fiyatı daha pahalı olduğu için başka şehirden küspe almanın da bir anlamı kalmıyor. Tarım politikaları büyük şirketlere göre planlanıyor. Şirketlerin önü açılıyor ve küçük üreticiler zor durumda kalıyor” dedi.

Birçok besicinin süt ineklerini kesime gönderdiğini hatırlatan Metin, şunları söyledi: “Satılan sütün parası yem parasını bile karşılamıyor. Küçük üreticinin direkt olarak desteklenmesi gerekiyor. Aile üretimi yapan kişiler teşvik edilerek, yem, elektrik ve gübre maliyetleri karşılanmalı. Şeker fabrikaları özelleştirilmeden önce kapasite daha yüksekti pancar satışı daha fazla olduğu için insanlar çok daha rahat küspe alabiliyorlardı. Özelleştirmeden sonra kapasiteler düşürüldü ve bu sorun ortaya çıktı. Hayvan yetiştiricileri yanlış politikaların kurbanı oldu. Çocukların süte, peynire, yoğurda ulaşması çok zor olmaya başladı. Tarımda bir reform gerekiyor. Yerli üreticiye yerli tohum verilerek aile tarımının tüm maliyet giderleri devlet tarafından karşılanmalı. Hayvancılık yapan üreticilere meralar açılmalı.”

***

Küspe nedir?

Şeker yan sanayisinin bir ürünü olarak öne çıkan küspe, kuru ve yaş olarak hayvanlarda yem şeklinde kullanılıyor. Özellikle yüksek enerji veren bir yem olarak öne çıktığı için, günümüzde tarımcılık açısından birçok farklı alanda gereksinim duyuluyor.