Beykozlu Niyazi Dalyancı
Gazeteci Niyazi Dalyancı’yı 25 Mart 2023 Cumartesi sabahı kaybettik. 27 Mart Pazartesi günü, önce Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde (TGC) sonra da Paşabahçe Camii’nde yapılan iki törenden sonra Paşabahçe Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Niyazi Dalyancı Burgazada’da yaşıyordu. Peki, o zaman neden Paşabahçe’ye defnedildi?
Bunu en iyi kendisi anlatabilirdi. Zaten anlatmıştı da… 2004-2008 yılları arasında yaptığım Beykoz Sözlü Tarihi çalışmam sırasında Niyazi Dalyancı uzun ve detaylı biçimde bana anlatmıştı. Ben de üç kitaplık çalışmamın ikincisi olan Hayatım Beykoz’da yazmıştım. Şimdi buradan devam edebiliriz.
Beykoz’dan söz edildiğinde akla önce dalyanlar gelir. Beykoz Koyu’nda direkler arasına yayılan ağların her toplanmasında yüzlerce insanı sevince boğan bereketli balık avlarının en ünlü ailesini Dalyancılar oluşturur. Onlar soyadlarını meslekten alıp nüfusa kaydettirdiler.
Dalyancı Ailesi’nin balıkçılıktaki ününü, uluslararası gazetecilik alanına taşıyan evladı Niyazi Dalyancı, aynı zamanda 12 Eylül dönemine damga vuran Barış Derneği Davası’nın başı dik sanıklarından biridir. Dernek Başkanı Büyükelçi Mahmut Dikerdem savunmasına başlarken şöyle diyordu:
-Bu davada Türkiye’nin seçkin entelektüelleri yargılanıyor. Biz bu iddianameyi hiç ciddiye almıyoruz. Ama iddianamenin taşıdığı zihniyeti çok ciddiye alıyoruz, yargılama süresince bu zihniyeti teşhir edeceğiz!
O karanlık günlerde “Darbecileri mahkûm edeceğiz” diyen bu yürekli çıkışın arkasında dimdik duranlar arasında Niyazi Dalyancı da vardı!
Niyazi Dalyancı ile ilgili çıkan haberler, duyurularda nedense(?) bu yönü ısrarla görmezden gelindi. Dalyancı diğer arkadaşları gibi üç yılı aşkın süre tutuklu kaldı askeri hapishanelerde… Bu süre sonunda hep birlikte beraat ettiler. Böylesi davalar yargılananlar için onurdur! Yargılayanlar için kara leke olabilir!
Şimdi Dalyancı’nın dalyancılığına gelebiliriz. Niyazi abinin babası İsmail, 1907’de Beykoz’da doğmuştu. Büyükbabası Niyazi Kaptan 1877’li ama Beykoz’a ilk gelen de o değil. Niyazi Kaptanın babası Hacı Mehmet Ali ailenin Boğaziçi’ndeki ilk temsilcisi…
Aile büyüklerinin tümü balıkçı… Zaten Beykoz’da balık bol olduğu için burayı seçiyorlar. Büyükbaba Niyazi Kaptan uzun boylu iri yapılı, (torunu gibi) baba yiğit bir Beykozlu… İlk iki eşinden çocuğu olmayınca Ayşe Hanım ile üçüncü evliliğini yapacak. Düğün gecesi damat ortalarda yok!.. Arkadaşları Ethem Reis ile balıkçı Andrikos, Ermeni mahallesindeki Rum sevgilisiyle “veda partisi” yaparken buluyorlar da Niyazi Kaptan’ı, düğün kazasız belasız bitiyor.
Niyazi abi, babasıyla annesinin tanışmasını da anlatmıştı. Baba balıkçı ama İtalyan lisesine de gidiyor… İstanbul’un işgal yıllarında İstiklal Caddesinde İngiliz askerleriyle dalaşınca, okula veda edip balıkçılığa gaz veriyor. Annesiyse Sultanahmet’te yaşıyor. Notre Dame de Sion Fransız kız lisesi mezunu… Niyazi Abiye tanışma hallerini bizzat annesi anlatmış:
-Benimle bir dans etti, kendine âşık etti!
Niyazi Dalyancı 12 Kasım 1943’te Paşabahçe’deki Tekel İspirto ve Rakı Fabrikası’nın yanında bulunan ahşap yalıda dünyaya geliyor. Deniz kenarında yaşayan her Beykozlu gibi iyi yüzüyor, kürek çekiyor. Babasının dalyanında tayfalık da yapıyor. Orkinos balıklarının avlanması sırasında ayağına sıkı bir kuyruk darbesi de alıyor.
Niyazi Abi büyükbabasını anlatırken (27 Mart 2023) onunla buluşacağı yerin adresini de söylemişti:
-Büyükbabam Niyazi Kaptan Paşabahçe Mezarlığı’nda yatıyor!
Niyazi Dalyancı çok iyi bir gazeteci, çok babacan bir yönetici, Barış Derneği üyesi, zulüm karşısında eğilmeyen onurlu bir aydın biliniyor. Benim için abim Cengiz Alpman’ın yakın arkadaşıdır. Tabii bir de aile kökeni vardır:
-Beykozlu Niyazi Dalyancı!