Bıçak kemiğe dayandı, dayanamıyoruz! #MüziğeSesVer

Işıl ÇALIŞKAN

Müzik sektörü pandeminin başlangıcından bu yana ekonomik sıkıntılarla boğuşuyor. Bir milyon civarı kişinin istihdam edildiği sektör neredeyse çökme noktasına geldi. Enstrümanını satan, memleketine dönenlerin yanı sıra intihar haberleri durumun vahametini gün yüzüne çıkarıyor.

Kültür Bakanlığı’nın opera, bale ve tiyatrolar için yayınladığı kontrollü normalleşme genelgesine müzik dahil edilmezken “yok sayılan” müzisyenler ekonomik sıkıntılar bahanesiyle kaşelerinin yarıya düşürüldüğüne dikkat çekiyor. Temel problemin örgütsüzlük olduğunu vurgulayan müzisyen ve müzik emekçilerinin sorunlarını kendilerinden dinledik.

SADECE SAHNE SANATLARINI YASAKLAYARAK OLMAZ

Müzisyen Orçun Sünear: En önce müzik susar. Bu her zaman gerçek oldu ve bu durum biz müzisyen ve müzik emekçilerini çok üzdü. Kendi adıma söyleyebilirim ki; beni basta manevi olarak çok uzuyordu, maddi olarak da üzmeye başladı. Ve pandemi geldi. Eve kapanmalıydık, sosyal devlet olmalı ve eksikleri tüm sektör ve hizmet için kontrollü yapmalı ve yerine getirmeliydi. Yoksa yüksek bulaşma oranında deli miyiz konser isteyelim! Bütün sektörler duracak ki hep birlikte koronadan uzak duralım fakat o kadar vergiler verdiğimiz elektrik, su bazen kiralar, eğitim ücretleri durmuyor. Müzik sektöründe intihara teşebbüs eden ve hata eden o kadar arkadaşımız var ki… Çok üzücü, uygulanan yönetim yanlış. Sadece sahne sanatlarını yasaklama ile bu iş olamaz.

ENSTRÜMAN BİLE LÜKS TÜKETİM!

Gitarist Murat Çekem: Bol bol kredi borcu ile ve sürekli dostlardan para bulmaya çalışarak geçiyor süreç. Her şey iptal. Ben aynı anda birkaç iş yapabilen biriyim. Hem şarkı yazıyorum hem stüdyom var kayıt, mix, mastering yapıyorum. 7-8 sepetten beslenmeme rağmen çok kötü durumdayım. Müzisyenler ellerindeki aletleri satıyor. Kredi kartı borçlarını, kirasını ödemek için. Televizyon dizileri yapanlar da fiyatları düşürmeye çalışıyor. Piyasada kriz var diyor. Eskiden 10 bin liraya yaptığın işi 5 bin liraya yap diyor. Dolar oldu 3 katı. Ve bizim müzik aletlerimiz dövizle, dolarla artıyor. Devlet de bunların üzerine yüzde 30 ek vergi koydu. Amerika’da 1000 dolara alınan şeyi biz burada 2 bin 2 bin 500 liraya almak zorunda kalıyoruz. Üstelik lüks tüketim olarak geçiyor. Doktorların aldıkları lüks tüketim olarak geçmiyor, bizimki lüks tüketim! Dolayısıyla ne kendi sektörümüzden ne devletimizden hiç ses çıkmadı. Demek ki herkes iyi gün dostuymuş….

YA İZİN VERECEKLER YA YARDIM EDECEKLER

Ses mühendisi ve baterist Arıkan Sırakaya: Biz zaten Ocak ayından beri çok durgunuz. İlk önce bizim sektör kepenk indiriyor üstüne bir de bu gelince gerçekten çok kötü oldu. Enstrümanlarını satanları duymaya başladım ben. Ben normalde ayda 10 – 12 konser çalıyorum. Şubat ayından beri toplam 4 konser çaldım. Meslektaşların kayıt altında olmaması sektörün en büyük yarası. Bir Cumhurbaşkanlığı konserleri yapıldı göstermelik. Orada bir 300 – 500 insan gelir sağladı. Patronlar artık ekonomik durumları bahane edip normal kaşelerinin 3’te 1’ini 4’te 1’ini teklif ediyor. Zor durumda olanlar bunu kabul etmek zorunda kalıyor tabii. Otel sahipleri, restoran, kafe sahipleri normalde telif bedeli altında her yıl lisanslama bedeli ödüyorlar. Bunlar zorunlu. Şimdi patronlar biz zaten para kazanamıyoruz size telif veremeyeceğiz diyorlar. Biz Meslek Birlikleri’nden telif ödemesi bekliyoruz. Meslek Birliği de diyor ki ben paramı tahsis edemedim. Sana da az para veriyorum. Her taraftan kuşatılmış durumda müzisyenler.

Hem müzisyenin çalıştığı alanı kapatıp hem de başının çaresine bak demeye hakkı yok devletin. Ya çalışmasına izin verilecek ya da yardım edecek. Başka bir çözüm yok!

EN BÜYÜK SIKINTI YETERİ KADAR ÖRGÜTLENEMEMEK

Müzik-sen Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Aldemir: Müzisyenler, intihar ediyor, enstrümanlarını satıyor, başka mesleklere yöneliyorlar, ailelerinin yanına geri dönmek zorunda kalıyorlar, mesleklerini bırakmak zorunda kalıyorlar.

Müzisyenler arasında “Bana dokunmayan yılan bin yaşasın” anlayışı var. En büyük sıkıntı sendikalaşmamak! Siyasilerle görüşme talebinde bulunuyoruz bakıyorlar daha biz kendi aramızda örgütlenememişiz. O yüzden ciddiye alınmıyoruz.

Müzik-sen olarak bağımsız bir sendikayız. Müzisyenlerin içinde her etnik kökenden, her inanıştan insan var o yüzden bir siyasi görüşe aidiyet hissetmiyorlar. Bu görüş bizi maalesef bertaraf eden bir görüş. Sendikalaşmaktan imtina ediyorlar. Taraf olmayan bertaraf olur. Çıkıp acılarını, kaygılarını anlatmak yerine müzisyenler tarafsız ve sessiz kalmayı tercih ediyor.

Müzisyenlerin örgütsüzlüğü daha da artarak devam edecek ve işte o zaman daha net göreceksiniz intihar eden, enstrümanını satan, meslek değiştiren müzisyenleri. Hala daha sendikaları olduğunu bilmiyorlar. Kafasını kuma saklamış birçok müzisyen var. Sanırsınız ki sosyal güvencesizlik, fakirlik yok.

***

KENDİ ÇABAMIZLA KURTULAMAYIZ

Zor günler geçiren ve konserleri iptal edilen müzisyenler, sosyal medyada yeni bir kampanya başlattı. #MüziğeSesVer etiketi ile bir çağrıda bulunan sanatçılar, sektörün şalteri kapatma noktasına geldiğini vurgulayarak, "Mevcut ekonomik hasardan kendi çabalarımız ile kurtulmamız imkansızdır" dedi.

O açıklamada şu ifadeler kullanıldı:

‘HER TÜRLÜ ÖZVERİYİ GÖNÜLDEN YAPACAĞIZ’

► Küresel bir salgın olan ve maalesef ülkemizde de görülmeye başlanan corona virüsü ile ilgili gelişmeleri önce insan olarak, sonra da uzun yıllardır tökezleyerek ilerlemeye çalışan bir sektörün çalışanları olarak derin üzüntü ve büyük endişe ile izlemekteyiz.

► Tüm insanlık olarak, içinde bulunduğumuz durum son derece tedirgin edici boyutta. Bu salgının ülkemize bu kadar geç sirayet etmesinde, devletimizin gösterdiği iradeyi canı gönülden kutluyor ve destekliyoruz. Müzik sektörü çalışanları olarak, bu krizde elimizden gelen her türlü özveriyi gönülden yapacağımızın bilinmesini istiyoruz.

‘MÜZİK SADECE EĞLENCE DEĞİL’

► İnsan hayatının mevzu bahis olduğu bu sağlık krizinde, pek çok sektörde olduğu gibi müzik sektöründe de derin ekonomik hasarlar oluşmakta. Uzun bir süredir ülkemizde yaşanan deprem, maden faciası, yurt içinde ve yurt dışında yaşanan terör saldırıları olaylarında kepenk kapatan ilk sektör olarak müzik camiası, bu krizlerde ekonomik batağa saplanmış olmasına karşın elinden geleni yapmış; müziğin sadece eğlence olmadığını, insanların müzik ile bir araya gelip, birbirine el uzatıp can verdiğini göstermiştir.

► Van depremi için pek çok organizatör, mekân, işletmeci ve müzisyen bir araya gelip yardım konseri yapmış ve Van'a bir okul hediye etmiştir. Şehitlerimizin haberi geldiğinde ilk önce mekânlar ve müzisyenler tepkilerini göstermiş, sahnelerini susturmuş, bir kısmı gelirlerini ihtiyaç sahiplerine bağışlamıştır. Her dönemde yaşanan ekonomik kriz sonrasında hiçbir devlet kurumunun desteği olmadan, tamamen kendi imkanlarıyla tekrar ve tekrar ayağa kalkmıştır.

‘BİR MİLYON KİŞİ İSTİHDAM EDİLİYOR’

► Müzisyenler, bağımsız yapım firmaları, bağımsız menajerlik firmaları, konser mekânları gibi başlıklar altında toplanabilecek müzik sektörü, garsonlardan güvenlik elemanlarına, komilerden sesçilere, kulis sorumlularından teknik ekibe, müzisyenlerden rodilere, aşçılardan temizlik elemanlarına, firmalardaki sekreterlerden asistanlara yaklaşık 1 milyon kişiye istihdam sağlamaktadır.

► Devletin önemli gelir kaynaklarından olan bu sektörün SGK ödemelerinden stopaja, KDV'den personel maaşlarına, mekân kiralarından seyahat sigortalarına kadar ciddi bir ödeme yükü vardır. Hali hazırda bir ekonomik darboğazda olan ve gelinen noktada tamamen şalteri indirme konumuna gelen sektörün, mevcut ekonomik hasardan kendi çabaları ile kurtulması imkânsızdır. Müzik, eğlence sektörü ve sahne sanatçıları emekçileri kısaca Türk müzik sektörü çalışanları herkesi birliğe ve sesimizi duyurmaya davet ediyoruz.