Bihter Dinçel: Erkek oyuncuların dilimi bizimkinden daha büyük

Derya Aydoğan

Devrim Yakut ve Bihter Dinçel'in oynadığı Manik Atak oyunu dünya prömiyerini Beşiktaş Kültür Merkezi (BKM) sahnesinde yaptı. Bihter Dinçel ile yazdığı oyunu Barış Dinçel yönetti. Oyunun yazarı ve oyuncusu Dinçel ile Manik Atak hakkında konuştuk. Dinçel, oyunla ilgili "Bu oyun sadece iki kadın oyuncunun hikâyesi değil. Sektörlele ilgili, kadın olmakla ve iişkilerle ilgili bir oyun" dedi.

► Oyun çok evrensel bir konuya temayı değiniyor. Yazarken nasıl yola çıktın?
Bu yola aslında Devrim Yakut ile olan sohbetlerimizde girdik. Bir şeyler yapacaktık ama bir fikrimiz yoktu. Önce birbirimizi tanıdık ve birbirimizi çok sevdik. Sektörle ve kadın olmakla ilgili dertleri konuşurken kafamda bir şeyler şekillenmeye başladı. Devrim’in de bana bir şeyler anlatmasıyla hikâye oluşturduk. Çatıyı oluşturduk. Oyunun yarısından sonrası Devrim’e de sürpriz oldu aslında. İkimizin de geçmişinden hikâyeler var ama hepsi birebir değil, ufak göndermeler var. Daha içeriden meseleler var. Yılmaz Erdoğan okudu ve çok sevdi oyunu. Çok uzun yıllar çalıştım BKM’de, ilk iş yerim burası. Buranın olması adım adım oldu. Çok şanslıydım, partnerim, yönetmenim ve geriye kalan bütün ekip oyuna hizmet etti. Bu yüzden keyifli bir iş oldu.

► Oyun yıllardır bu işi yapan ve 10 yıl ara vermiş bir kadın oyuncu ile onun karşısında ilk defa oyuna çıkan bir kadın oyuncu diyaloğu ile başlıyor. “Başrolü oynayan kadın oyuncunun yönetmenle ilişkisi vardır” önyargısına da değiniyorsun.
Evet hiç böyle bir şey yok denilecek değil. Yeşilçam sinemasından beri böyle meseleler vardır ama böyle bir algının olması ve sıkıntılar olduğunda geri kalan oyuncuların böyle konumlandırılması tatsızlığı da çok kötü bir şey. Her türlü gol yiyen biz oluyoruz. Kadın oyuncuların tıpkı futbolcular gibi 30 yaşından sonra oyuncu koçu olacak. Hikâyeler genelde erkek hikâyeleri oluyor. Dünyada bu erkek hikâyeleri yeni yeni kırılıyor. Her türlü iş kolunda çalışan kadın var ve hiçbirisi anlatılmıyor. Ne bir asker kadın görüyoruz ne karakterli bir komşu görüyoruz. Hikâyelerde kadın hep kenarda kalan rollerde. 36 yaşındayım. Genç gösterdiğim için anne rolünün olmayacağı 30 yaşının altındaki roller için de daha genç oyuncu seçiyorlar. Piyasada benim yerim yok ve benim gibi birçok kadın oyuncu var. Erkek oyuncu niye bunu yaşamıyor. Çünkü erkek oyuncuların pastası çok büyük kadınların dilimi çok küçük ve biz bunu paylaşmaya çalışıyoruz. Her şeyi çok okuyor ve takip ediyorum. Benim gibi birçok kadın oyuncu arkadaşım var. Neden doya doya işimi yapmayayım ki?

► İkiyüzlülük de var sanki… Ne hissediyorsun bu konuda?
60-70 yaşlarındaki bir erkek oyuncunun 24 yaşında bir kadınla ilişkisi yaşaması dizilerde normalken kadının yaşı büyük erkeğin yaşı küçük olursa yeni bir hikâye olmalı, yasak aşk veya bütün ailenin istemediği kişi oluyor. Ama gerçek hayatta bunun karşılığı var. Aşkın yaşı ve cinsiyeti olmaz. Aşk denkleminin standarda bağlamışlar. Seyirciye güzel şeyler anlattığın zaman seyirci işin gerçekliğine ve samimiyetine bakıyor. Oyuncu hikâyesi değil oradan çıkıp bir yolculuğa başlıyoruz. Senin ve benim hikâyemde neler var, geçmişinden neler taşıyorsun, senin ve benim hikâyem nerede örtüşüyor, çantamda taşıdığım miraslar neler buna bakıyorum. Uzun zamandır etrafımdaki genç insanların kullandığı anti depresanlar ile uğraşıyorum. Mücadele etmeyi, savaşçı olmayı bilmeden büyüyen bir nesil var. Evet, acı, dert var. Ölüm korkusu var. Hepimiz yaşıyoruz bunları ve bunlarla yaşayıp mücadele edip büyüyüp bir kimlik kazanıyoruz. İçki, ilaç değil bunun sığınağı diyorum. Bu iki kadının hikâyesinden kopup kendi parçalarını birleştirmeye başlıyor.

Hep bir ayrım yapmak zorundayız

İkinci perdede başka bir dinamik var. Birbirlerine yaptıkları sürprizler var. Oyunun finalinin dostlukla birlikle birbirini tokatlasan da o tokat attığın eli tuttuğun zaman neler olabileceğini çok istedik. Sonunda kadınlar, insanlar bir arada olduğunda böyle olur demek istedik. İnsanlar kavga etmeye çok meyilli ve bizlere sürekli kavga dayatılması var dizilerdeki insanlar birbirini vuruyor, silah çekiyor. Eğlence, yemek programları kavga ve gürültü üstüne. Haliyle sokaktaki insanlar da herhangi bir kavgada böyle gürültülü davranıyor. Yurt dışındaki hiçbir yemek programı böyle değil. Kavgasız ve çok eğleniyorlar. Bizde hala kavga toplumu var kimse kimsenin politik görüşüne saygı duymuyor. Kimse kimsenin dinlediği müziğe, izlediği filme saygı duymuyor. Festival filmi yapanlar gişe filmi yapanlardan nefret ediyor. Gişe filminde oynayan asla festival filminde oynayamıyor. Sanki gişe filminde oynadığım için cezalandırılmışım gibi para kazanmam yasaklanmış gibi. Hep bir ayrım yapmak zorundayız.

► Ailesi ile çocukluktan sorunu olanlar sanatsal meslekleri tercih eder ve alkışlanmaya ihtiyaçları vardır gibi bir önyargı vardır. Bununla ilgili bir araştırma yok ama siz de oyunda ufaktan bir değiniyorsun.
Bu konuda da oyunculuğun dışına çıkabiliriz. Yapılan her meslek grubunda insanların hem seçimleri hem de yapmak istedikleri var. Bizim ya da bir ressamın, müzisyenin ayrıcalıklı tarafı sevdiğimiz işi yapmamız. Çok isterim herkesin sevdiği işi yapmasını fakat hayatta bunun bir karşılığı yok. Birçok insanın ekonomik sıkıntısı var. Bunun dışında insanın onay alması, gurur duyulması var. Bir dizide oynarken yolda yürüyemezken, 2 ay sonra önüne baksana diyen birileri olabiliyor. Sabun köpüğü bir meslek yapıyoruz. Birinin seni tanıyor olmasının sevilmekten öte bir durumu yok. Diğer insanlardan hiçbir farkımın olmadığını bilerek yaşarsam o zaman tek bir şeye ihtiyacım var; ailemin alkışı. Sonsuza kadar bana o sevgi lazım çünkü o sevgi olmazsa tamamlanamıyorsun. Ne yaparsan yap bütün dünyada seni alkışlasa olmuyor. Amy Winehouse’un belgeselini izlerken o kadar çok ağlamıştım ki keşke ailesinden birisi olsaydım dedim. Babası ile ilgili öyle büyük problemi var ki altından kalkamıyor. O yaşta dünyada yapılmamış birçok şeyi yapıyor. Olağanüstü bir sese sahip olsa da bir şeyleri onaramıyor ve böyle birçok örnek var. Mesele kanayan yaraları konuşmak değil onları tedavi etmeyi konuşmak olmalı.

► Sanatla ilgilenen insan bunu yapabilmeli, sanatla ilgili olan insan açık görüşlü olmalı düşüncelerini derdi olup paylaşan insanlar da yapıyor. Sen de oarakteri yönetmen olarak hikâyeye eklemişsin.
Evet, o da bir metafor. Direkt ona işaret etmedik ama bir öznemiz olması gerekiyordu ve öznemiz o oldu. Barış’ın yaptığı yönetmenlik bunu çok güzel karşılıyor. O kadar gerçek bir şey yaratmak istedik ki burası benim evim mi hissi yaşatsın istedik. Yönetmen kendi ego ve dertlerinden arındığı zaman böyle bir durum olmuyor zaten. Can yakma meselesi de yönetmenliği ile ilgili değil kadın olmakla, dönüştürmekle, bir insanın yarası ile oynamakla bir derdi yok. Sadece kendi konuşulsun istiyor. Bu durum sadece yönetmenlerle alakalı değil. Bir işin her parçasındaki insanlar için geçerli. Yaptığımız işle ilgili ne güzel dekor şu oyuncu şöyle denilen şeylerden Barış’ın mutlu olduğunu hiçbir zaman görmedim. Oyun bittiğinde iyi ki bir aradasınız, bir bütün gördük sahnede cümlelerini duyduk. O zaman doğru yolda olduğumuzu anladık. Benim birinden ekipteki birinden daha iyi bir şey yapmam bana gurur vermez. Biz bir bütün işi yapıyoruz. Tiyatro bir bütündür.

Oyun programı
1 Kasım -Baba Sahne
12 Kasım- Gazanfer Özcan Sahnesi
22 Kasım- Mall of İstanbul MOİ Sahne
23 Kasım - artısahne Mecidiyeköy
28 Kasım - BKM sahne