Bir akıl oyunu hikâyesi

Küresel salgın nedeniyle bir yıl ertelenen Yaz Olimpiyat Oyunları Japonya’nın Tokyo kentinde başladı. Açılış töreni, Olimpiyat Komitesi’nin belirlediği kurallara ilave olarak geleneklerine bağlılıklarıyla tanınan Japonların kültürel değerleriyle süslendi. Japonya Ulusal Stadı’nda gerçekleşen seremoninin sloganı “Yarını Keşfet”ti. Pandemi nedeniyle hayatını kaybedenlerin onuruna saygı duruşu gerçekleşti. İlk kez 1964 Tokyo Olimpiyatları’nda kullanılan piktogramlar bu yıl performans sanatçıları tarafından canlandırıldı. Olimpiyatların ‘daha güçlü’, ‘daha yüksek’, ‘daha hızlı’ başlıklı sloganları birleşip ‘BİRLİKTE’ mesajı ile bütünleşti.

İlk kez 1920’de okunan ve yıllar içinde üzerinde çeşitli düzenlemelerin yapıldığı olimpiyat yemininde bu yıl cinsiyet eşitliği gözetildi. Kadın ve erkek sporcular metni birlikte okudu.Sporcuların alana girişi ülkelerindeki atmosferin, demokrasi anlayışının, savaş, barış, kaos ya da istikrarın, üzerine giydikleri insan hakları giysisinin, neşe, güven, kırgınlık, gösteriş ya da alçak gönüllülüğün birer yansıması gibiydi. Bu yıl ‘Sığınmacı Olimpik Sporcular Takımı’nda Suriye, Kongo, Sudan, Eritre, İran, Irak, Venezuela, Afganistan ve Kamerunlu sporcular vardı. Olimpiyat bayrağıyla törene katıldılar. Mücadele mesajı verdiler. Almanya’da yaşamını sürdüren ve Suriye adına yarışan triatletin, sığınmacı olimpik sporcular takımında yer alan yüzücü kardeşiyle kucaklaşması bir basın mensubunun “hayat bundan daha gerçeküstü olamaz” yorumu eşliğinde tarihe geçti. Olimpiyatlarda 206 ülke, 11 binden fazla sporcu yer alıyor ve hikayeleri birbirinden ayrı. Her sporcu performansını kendi hikayesi ile harmanlıyor. Dayanıklılığı ölçüsünde emeğini taçlandırıyor. Bir sporcunun elde ettiği halde hoşnut olmadığı sıralama bir başka sporcunun sevinçle karşıladığı nihai hedef olabiliyor. Olimpiyatta ülkemizi 50 kadın 58 erkek sporcu temsil ediyor. Açılışta Türkiye bayrağını en genç olimpik sporcularımız Berke Saka ve Merve Tuncel birlikte taşıdı.Gençlerimizi ve geleceğimizi onurlandıran bir andı. Kadın erkek birlikte, tüm ırklar ve inançlar birlikte güçlü! Bu amacı kalıcı kılmak ve çocuklarımıza benimsetmek için olimpiyat oyunları iyi bir elçi.

Olimpiyatın ev sahibi Japonlar olunca dört bin yıl önce Çin’de ortaya çıkan fakat batılıların Japonlar sayesinde tanıştığı ve dünyanın en eski strateji oyunu kabul edilen Go hakkında yazı yazmak istedim. Go oyununun ve felsefesinin çevremizde yaygınlaşmasına katkı sunmayı amaçlayarak İstanbul Go Okulu kurucusu Mehmet Emin Barsbey ile birlikte bir çocuk kitabı hazırladık. Mayıs ayında okurla buluştu. Bugün izninizle sizlere kendi kitabımızdan bahsetmek istiyorum.

GO GO İGO - Bir Akıl Oyunu Hikâyesi. Küçük Teo doğum gününde klasik bir kutlama hayal ediyor fakat gün beklediği gibi başlamıyor. Ailesinin yürüyüş teklifini isteksizce kabul eden Teo’yu soluklanmak için kapısından içeri girdikleri Japon Bahçesi’nde şaşırtıcı bir tanışma bekliyor. Teo’nun ayağı Yoko adındaki beyaz Go taşına takılıyor. Daha önce Go oyunu hakkında bilgi sahibi olmayanlar için küçük bir parantez açmak isterim; Go oyunu 19x19=361 kesişim noktasından oluşan tahta üzerinde siyah ve beyaz taşlarla oynanan bir oyundur. Yoko kendini tanıtıyor ve Teo’nun soruları eşliğinde okurlar Go oyununun ana prensipleriyle tanışıyor. Go oynamak için nelere sahip olmak gerekir? Bir Go taşı nasıl nefes alır? Go tahtası üzerinde hamle yaparken taş esir almak mı, alan kazanmak mı daha önemlidir? Bir süre sonra Yoko’nun yanına siyah Go taşı Yumo geliyor. İki Go taşı birbiriyle nasıl iletişim kuruyor? 361 kesişim noktasının birbirini tekrar etmeyen hamle imkânı sağladığı oyunda Teo, “Birlikte daha güçlüyüz” ifadesinin karşılığına şahit oluyor. Bir Go oyunu sona erdiğinde rakipler nasıl davranır? Yoko ve Yumo’nun anlattığı kuralları unutmamak için Teo’nun yapması gereken en basit şey nedir? Kimonolu genç bir kadının Teo’yu küçük Japon evine davet etmesi ile sürprizli son yaklaşıyor. Hikâye bitince Go oyununun amacı ve faydalarının anlatıldığı bilgi sayfaları başlıyor. Ana kurallar, hamleler, alan oluşturma ve sonucu belirleme ile ilgili detaylar diyagramlarla gösteriliyor. ‘GO GO İGO’ nun ve pek çoğumuzun oyun konsolu adı olarak bildiği Atari sözcüğünün gerçek karşılığını öğrenmek ister misiniz? Ya da Alpha Go yapay zekâ yazılımını araştırmayı? Nobel ödüllü Matematikçi John Nash’in Go oyunu ile ilgisi nedir? Her yaştan okurda merak uyandıracağına inandığım kitabımız, dikkat süresini uzatmak, karar alma sürecini geliştirmek, zihinsel esneklik kazanmak, empati becerisini güçlendirmek isteyenlere de ilham verecektir.

Go öğrenmeye her yaşta başlayabilir, eğitmenlerin ve deneyimli oyuncuların sunduğu vizyonla seviyenizi ileriye taşıyabilirsiniz. Dijital platformdaki uygulamalardan faydalanabilirsiniz. Go oyuncusu olmak, yaşadığınız alanı aşıp uluslararası bir topluluğun saygın bir parçası olmak anlamına da gelmektedir. Üç oğlum da İstanbul Go Okulu’nda Japon kurallarına göre eğitim almaktalar. Okulun Japon Konsolosluğu ile birlikte Baltalimanı’ndaki Japon Bahçesi’nde düzenlediği turnuvalardan ilham alarak hikayemizi Japon Bahçesi’nde kurguladık. ‘Eline bir go taşı aldığında heyecanlanan tüm çocuklara’ ithaf ettik. Hikâyeyi çocuğunuzla okuyup bu büyülü oyunu birlikte keşfedebilirsiniz.

Go, yüksek zihin performansı gerektiren bir oyun. Profesyonel turnuvalarda oyuncuların fiziksel olarak büyük kalori harcadığı hatta kilo kaybettiği bilinmekte. Çok sayıda olasılık içerdiği için hesaplama becerisi kadar görsel algıyı ve sezgileri de güçlendiriyor. Felsefesindeki saygı, sabır ve iç görü nedeniyle Go oyuncularının bir sporcu disiplinine sahip olduğunu söylemek yanlış olmaz. Belki bir gün, Go, briç, satranç ve damanın profesyonelleri yalnız ‘dünya akıl sporları oyunları’nda değil yaz ve kış olimpiyatlarında da mücadele verirler.

Türkiye Go Oyuncuları Derneği bir turnuva sonrası çocuklara Go’nun ülkemizde kurucu ustası kabul edilen Alpar Kılınç anısına basılmış olan kitabı hediye etmişti. Gönderilen notta “Rekabet kılık değiştirmiş bir ortaklıktır. Kendimizi geliştirmek için bir rakibe ihtiyacımız var.” yazıyordu. Çocuklarım yeni rakipler kazanmak için kitapları arkadaşlarına hediye ettiler. Galiba bir alanda kendimizi geliştirmeye karar verdiğimizde “Go’nun gölgesi olan hayat’ taktiklerini ve fırsatlarını hazırlıyor. Yalnız olimpiyatlar değil hayatın kendisi de rekabette ilkeli tavırlar sergileyen oyuncular sayesinde anlam kazanıyor.

Go Go igo bir akıl oyunu hikâyesi
• Yazan: Betül Kanbolat, Mehmet Emin Barsbey
• Resimleyen: Derya Daştan Barsbey
• ​Beta Kids Yayınları