Çin kültürü küresel gündemin etkisiyle çocukların ilgisini eskisinden daha fazla çekiyor. Çin tarihi günümüzden 3 bin 500 yıl öncesine uzanıyor. Hanedanlıkları, imparatorları, teokratik devletleri, inançları, benzersiz alfabesi, bir-cin-var-uzakta-801587-1.köklü gelenekleriyle dünyanın en eski kültürlerinden biri. Kadim anlatılarında kaostan düzene geçişin, yer ile göğün, ‘yin’ ile ‘yang’ın uyum içindeki tezatlığı göze çarpıyor. Yaratıcı Pangu’nun kanı, nefesi, teri, üstündeki pireleri, tanrıça Nü Wa’nın toprağa batırıp çevirdiği ıslak ipi ve etrafa sıçrattığı çamurların izleri mitlerinin birer parçası. Tabiat ve insanın varoluşu türlü biçimlerde anlatılıyor. Tarihçi Sima Qian’ın MÖ.109’da yazdığı tarihçinin kayıtları (Shi Ji) adlı eserinin hacmine bakılırsa derinliklerine daldığımızda yüzeye çıkmanın pek de kolay olmadığı; cennet, dünya ve insanlık öyküleriyle örülmüş bir medeniyet. Çin’in dünya siyaseti ve ekonomisindeki rolü yadsınamayacak ölçüde büyük. Nüfusu, insan gücü ve üretim potansiyeli ile her alanda varlığını hissettiren Çin aynı zamanda savaş stratejilerini akıl oyunlarına dönüştürme ustası. Her medeniyetin kendini var ettiği, parladığı, ayağının takılıp sendelediği, başka kültürlere çelme taktığı zamanlar var. Tanımak, yakınlık kurmak, dostluk geliştirmek gayesi dünya insanı olma yolunda en samimi adım belki de. Sanat anlayışının ve yaşam felsefelerinin olgunlaştıran ışığında çocuklarımızı bir kitap sayfası çevirerek uzak doğunun kalbine, Çin’e götürebiliriz. Bu hafta paylaşacağım kitaplar bu niyetin birer örneği olsun istedim.

BULUT KUŞbir-cin-var-uzakta-801588-1.

Çin el işi sanatları dendiğinde ilk akla gelen gereç kağıttır. Kağıt katlama, bilinen ve uygulanan en yaygın teknik olsa da estetik incelikleri barındıran bir sanat dalı daha var. O da kâğıt kesme! İki ya da üç boyutlu dünyaların kapılarını aralayan, hayatın pek çok alanında uygulamaları bulunan bir sanat. Kağıt kesme sanatında, belirlenen desen lamba tütsüsü kullanılarak renkli kağıtlara aktarılır, ardından makas ve bıçaklar yardımıyla kesilip çıkarılır. Bulut Kuş bu teknik ile resimlenmiş bir kitap. 2013 Şanghay Uluslararası Kitap Fuarı Uluslararası Özgün Kitap Büyük Jüri Ödülü’nün de sahibi. Felsefi bir aidiyet öyküsü eşliğinde çocuğunuzu kağıt kesme sanatı ile tanıştırabilirsiniz. Bir papağan bir gün ormanından ayrılıp çitin üstüne konuyor. İki çocuk ona yakınlık gösteriyor. Gösterilen yakınlığın etkisiyle papağan çocuklardan ayrılmıyor. Birlikte keyifli dakikalar geçirirken papağan kendini tuhaf hissetmeye başlıyor. Kuşun keyfinin kaçtığını gören çocuklar onu keyiflendirmek için nasıl bir gayret gösteriyorlar dersiniz? Papağanın kaybettiği önemli bir şey var! Onu nerede bulabilir? Hayatlarındaki coşkunun eksildiğini hissedenler kitabı okuyunca içinde bulundukları koşulları gözden geçirmek isteyebilirler. Tüm canlılar için bulut gibi bir özgürlüğün hayalini kurmadığımız sürece ormanlardan kulağımıza şarkılar ulaşmayacak belli ki! Bulut Kuş’a göre her kuşun kendi şarkısı var! Her kültürün de kendine özgü müşfik değerleri…

ATEŞİN DEREYİ KURTARDIĞI GECEbir-cin-var-uzakta-801589-1.

Çin ressamlarının resme hayat verme felsefesini anlatan bir kitap. Masalsı ve mistik öğeler taşıyan kitapta kaplumbağanın üstüne oturmuş Yang Çoğ ile karşılaşıyoruz. Yaşlı adam köyün deresinden kalan son su birikintisini izliyor. Dere günden güne kararıyor. Çevre ıssızlaşıyor. Kendine yiyecek arayan turna dışında bir canlı kalmıyor. Rüzgârdan yan yatmış sazları, balıkların gümüş ayrıntılarını en iyi bilen kim? Su, siyah mürekkep ve kaplumbağa pullarının anlamı ne? Yaşlı adam bir ressam. Yaktığı ateşin içine neler atıyor? Ateşin Yang Çoğ’a bir mesajı var. Dere, turnanın ayak izleri ve sebebi açık bir üzüntü, ayrıntılara sahip çıkan bir sanatçının yeteneğinde şahlanıyor. Hatırayı yeniden gün yüzüne çıkaran ilham, basit bir dürtü mü yoksa ruhani bir görev mi? Dere şimdi ne halde dersiniz? Sanat, gerçekliği ideal olana dönüştürebilir mi? Derenin kahkahasını işitmek isterseniz yaşlı Yang Çoğ’a eşlik edebilirsiniz. Kaplumbağanın kabuğundaki izler kaligrafiye dönüşürken kuşlar düşlerinizdeki sazlığa yuva yapabilir.

Bir Çin halk masalından uyarlanan HÂLÂ DOST MUYUZ? adlı kitap çocukların ilgisini çekecek bir illüstrasyonla başlıyor. Çin hayvan takvimiyle. Birbirine yakın dost olan fare ile kedinin öyküsü. Gökyüzünün hâkimi Yeşim İmparator tüm hayvanları takvim yarışmasına davet ediyor. Kazanan ilk on iki hayvanın takvimde yer alacağını söylüyor. Fare haberi heyecanla dostu kediye ulaştırıyor. Uykuya düşkün olan kedi yarışma günü uyanamayacağından emin. Fare söz veriyor. Sabah kediyi uyandıracak! Fakat unutuyor. Yarışmada farenin aldığı derece ne? Kedinin fareye verdiği tepki oldukça hiddetli. Dostluk bozulursa neler olabilir? Farenin danıştığı kirpinin önerileri neler? Farenin kullandığı gözlüklerin algıladığı boyut, gördüğü renkler gerçekleri değiştirebilir mi? Peki ya mizah ve eğlence? Eski çağlardan bu yana kedi ile farenin bizden sakladığı bir şey var! Kitabı okuyanlar fare kovalayan bir kedi gördüğünde tebessüm edebilir. Kedi ve fare kitabın sonunda go oynarken resimlenmiş. Go Çin’de ortaya çıkmış olan çok eski bir strateji oyunu. Günümüzde Japon ve Kore kültürlerinin de birer parçası. Çinliler bu oyuna weiqi diyorlar. Çocuklarım beş yıldır go eğitimi alıyor ve oynuyorlar. Kitaptaki bu minik ayrıntı ailece hoşumuza gitti.

Çocuklar! Gözü pek bellekleriyle farklı kültürleri tanımaya hazırlar. Gerçekliğin göreceliğinde çevrilmeyi bekleyen bir ip, zıplamaya hazır bir merak var. “Kültürel Hayalperestlik” olsun oyunun adı. İpin bir ucunu biz tutalım diğer ucunu onlar.