Bir dönüşüm hikayesi: Doğal solucan gübresi

SEVİL ASLAN

Türkiye’de bomba yapımında kullanıldığı gerekçesiyle nitrat gübrenin yasaklanması çiftçileri alternatif yollara yönlendirdi. Henüz yurt genelinde çok bilinmeyen humuslu solucan gübresi gündeme girmeye başladı. Bitki köklerini besleyen organik solucan gübresi yavaş yavaş gündeme girerken doğal yollarla üretilmesiyle uzun yıllar içinde toprağa zarar vermemesi ile dikkat çekecek.

“Bu ülkede tarımın ayağa kalkmasında, küçük çiftçinin yoksulluğunun bitirilmesinde solucanların önemli bir role sahip olacağını düşünüyoruz” diye konuşan BioHumus Organik Solucan Gübresi üreticisi Erdinç Çeliköz sorularımızı yanıtladı.

Solucan gübresi nedir, nereden çıktı?

Solucan gübresi, 1960'lardan beri Amerika ve Rusya'da kullanılan bir organik gübredir. Zamanında Amerika'da dönüşüm adı altında yanmış sığır gübresini solucanlara verip buradan gübre humusu elde etmişler ve bu gübre çok verimli bir gübre. Özellikle Bulgaristan'da köylünün yaşam alanına girmiş. Bulgaristan'daki köylüler, ahırlarından elde ettikleri hayvan gübresini kurutup solucanlara verirler ve buradan elde ettikleri gübre humusunu ise tarlalarında kullanırlar. Böylece döngü devam eder. Bulgaristan'da beyaz bayraklı köyler vardır, bu suni gübre girmemiş köy anlamına geliyor.

Türkiye’de çok bilinmiyor? Değil mi?

Şimdi Türkiye'de insanlar yavaş yavaş duymaya başladı. Bence Türkiye için stratejik öneme sahip bir durumdur. Daha çok yayılması gerekiyor. Çünkü işin içinde sağlık var. Suni gübre ile verimi arttırdıklarını sanıyorlar fakat şimdiki döneme baktığımız zaman çocuklarımız başta olmak üzere hepimizde hastalıklar artıyor. Bunun sağlıklı beslenme ile ilgili olduğunu söylemek zor değil.

Türkiye'de solucan gübresi ne durumda?

Türkiye'de solucan gübresi ile ilgili kurumsallaşmış firmalar var. Solucan gübresi üreticileri bir yıl sonrasının gübresini üretiyorlar ve bunların hepsini rahatlıkla satabiliyorlar. Biz talebe yetiştiremiyoruz. İki yıl sonrasının gübresi bile satılmış durumda.

Çiftçinin ilgisi yüksek yani!

Henüz o kadar değil. Tabana yeni yayılıyor. Daha çok fidancılar, büyük çiftlikler vs. alıp kullanıyor. Bizim isteğimiz ise küçük çiftçinin bundan yararlanması.

Kimyasal gübrelerin yasaklanmasına nasıl bakıyorsunuz?

Devlet gübreyi yasakladı. Keşke başka şekilde yasaklamasaydı. Bomba yapılıyor diye değil topraklarımız kirleniyor diye yasaklanması gerekirdi. Tarım alanlarımız bu politikalar nedeniyle kısıtlanıyor. "Biz bu gübreyi halk organik tarıma geçsin diye yasaklıyorum" desinler.

Bu alanda özellikle Kırmızı Kaliforniya Solucanı tercih ediliyor. Neden?

Amerika California'da bir kaç tür solucanı almışlar ve test etmişler. Solucanların neye daha dayanıklı olduğuna ve hangisinin daha çok ürediğine bakmışlar. Kırmızı California Solucanı işlerliği bakımından en verimli solucan olarak belirlenmiş. Solucanlara pazar artıklarını verseniz bile tüketir.

Solucanlar bir dönüşüme de vesile oluyor? Nasıl artırılır bu durum?

Burada belediyelerimize çok iş düşüyor. Gerekirse insanlar bilgilendirilmeli, çöplerdeki sebze artıkları ayıklanmalı. Bu solucanlara tesis kurulmalı. Solucanlar, 10 ton gübre üretse o beldede müthiş bir dönüşüm olabilir. Yoksulluğu bile bitirebilir.

Bitki gelişimine nasıl faydalı oluyor?

Solucanlar gübre humusunda solem diye bir madde katıyor, bu da bitki gelişimini arttırıyor ve olgunlaşmayı erken yapıyor. En önemlisi de bitkilerdeki aromatik tatlar yerine geliyor. Bitkilerde yüzde yetmişe kadar verim sağlayabiliyor.

Solucan humusu süngerimsi bir yapıya sahip. Bu durum sulama açısından da kolaylık sağlıyor. Ve solucan gübresinin hep nemli kalmasını sağlıyor.

Çiftçiler solucan humusunu öğrenmek için ne yapmalı?

Bize gelip danışmanlık alabilirler, biz her zaman kendi bilgilerimizi paylaşmaya hazırız. Gerekirse belediyeler bize gelsin, ortak bir proje hazırlayalım. Muhtarla beraber bir sinevizyon gösterimi verip halkı bu şekilde de bilgilendirebiliriz. İnsanlar vereceğimiz eğitimlere sponsor da olabilir. Çünkü insanların sağlığı söz konusu. Köylüyü kurtarıp toprağı da verim kazandırabiliriz. Yeterki yapmak istesinler.

Solucan gübre üretmeye ne zaman başladınız?

İki sene önce başladım. 100 bin solucan ile başladım. İstanbul’da yaşıyorum. Çiftlik yalova’da. Haftasonları gidip bakmamız yeterli olabiliyor.

Kırmızı California solucanı sıcaklarda çok hızlı üreyen bir hayvandır. Solucanların sayısı üç ay sonra 180 bine kadar ulaşıyor.

Toprağı ne oranda dönüştürüyor?

Size Rusya’dan örnek vereyim. Çernobil felaketinden sonra toprağı temizlemek için Rusya buralara solucan gübresi vermiş. Radyasyonu yok etsin diye. Solucan gübresi toprak düzenleyici bakımından da verimlidir. Hayvan gübresi zaten değerli ama solucan gübresi ile bu verimliliği kat kat daha da arttırıyorsun.

Bilgi için:Facebook: BioHumus Organik Solucan Gübresi