Bir haftalık yasal iznimize göz koyuyorlar
Soru: Özel bir şirkette çalışıyorum ve bir yılım doldu. Bundan bir ay öncesinde yıllık izin için tarih istendi bizden ve bize şöyle bir bilgi verdiler:
“Yıllık izniniz bir hafta, iki yılınız dolduktan sonra iki hafta kullanacaksınız.”
Böyle bir şey var mı? Ve ben bir hafta dedikleri halde, yıllık iznimi bir hafta kullanmak istediğim halde bir hafta izin kullanamazsın diyorlar. Yani niyetleri beni iki gün izne çıkarmak geri kalan 5 günü daha sonralara bölmek böyle bir yetkileri olabilir mi. 14 gün bile hakkımızı vermemelerine rağmen 1 haftalık yasal iznimize göz koyuyorlar. Bunun için nasıl bir yol izlemem gerekiyor hakkım olan izni kullanmam için ne yapmam gerekiyor? İlk yıllık iznim olacak.
Cevap: İçinde bulunduğumuz yaz aylarında çalışanların tıpkı sizin gibi YILLIK ÜCRETLİ İZİN hakkına ilişkin pek çok sorusu oluyor. Bu nedenle bir kez daha hem konuya genel hatlarıyla değinelim, hem de sizin sorunuzu yanıtlamış olalım.
Öncelikle yıllık ücretli izin hakkını elde edebilmek bakımından mevcut (çalışılan) işyerinde en az 1 yıllık kıdeme sahip olmak gerekiyor. Bunu belirtmemizin sebebi çalışanların “en az 6 ay çalışıp yıllık iznin yarısına hak kazanılır” gibi bazı yanlış bilgilere sahip olmalarıdır. İşçilerin kullanabileceği izin süreleri işyerlerindeki kıdem (çalışma) sürelerine göre değişmektedir. Buna göre kıdeme göre değişen izin süreleri aşağıdaki gibidir:
Çalışma Süresi;
1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 gün,
5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün,
15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 gün izin verilecektir.
(*) 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle, 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.
Dolayısı ile size işyerinizden söylenen “Yıllık izniniz bir hafta, iki yılınız dolduktan sonra iki hafta kullanacaksınız” söylemi yasal değildir. Sizin şu anda 14 gün izin hakkınız bulunmaktadır. Yıllık ücretli izin hakkının kullanılması bir yönetmelikle düzenlenmektedir. Bu yönetmeliğin uygulamaya yönelik 6. Maddesi aşağıdaki gibidir:
Yıllık Ücretli İznin Uygulanması Madde 6:
•Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Bu iznin 53 üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur. Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere (Değişik ibare:RG-18/8/2017- 30158) bölümler halinde kullanılabilir.
•İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.
•Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
•Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.
•İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde İş Kanununun 17’nci maddesinde belirtilen bildirim süresi ile 27’nci maddesi gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri, yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.
•İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır
Tekrar sorunuza dönecek olursak yönetmeliğin yukarıdaki ilgili maddesinden de açıkça anlaşılabileceği gibi; yıllık ücretli iznin bölünebilmesi ancak işçi ile işverenin karşılıklı anlaşması ile mümkündür. Bu anlaşmanın olduğu durumda dahi kullanılacak iznin bir bölümü 10 günden aşağı olmayacaktır. Dolayısı ile siz onay vermediğiniz sürece izniniz bölünemez ve kesintisiz olarak kullandırılmalıdır. İşverence yıllık ücretli iznin kullandırılmaması, eksik kullandırılması gibi olumsuzluklar işçiye haklı nedenle iş sözleşmesini sona erdirme hakkı verebileceği gibi bu gibi konulardaki şikâyetleri Çalışma Bakanlığına bağlı Türkiye Çalışma ve İş Kurumu (İŞKUR) şubelerine yapmak mümkündür.