Bir 'Hatıra Kitabı' sergisi
Genç sanatçı Aslı Çavuşoğlu, 'Romanya'daki günlerini anlattığı kurgu - hatıra kitabı 'Caiet de Geografie'yle, Masa'da... Sergi ise, giderek sayısı azalan, sınırlı sayıda basılmış bir sanat kitabı olarak Masa'nın üzerindeki yerini alıyor
Aslı Çavuşoğlu 1982 doğumlu sanatçı, Marmara Üniversitesi Sinema ve Televizyon Bölümü mezunu. İroni dolu işleriyle kadın sanatçılar kuşağının hınzır bir temsilcisi olma yolunda ilerliyor. Çavuşoğlu'nun tüm derdi bilgiyle... Bilgi toplumu, bilgi çağı olarak ilan edilen günün ve günümüz sanatının en temel nesnesinden yola çıkıyor, bilgiden... Sanat nesnesini bilgi haline getirse de, onu, gerçekten bilginin bilgi olarak tanınmadığı ama tanınacağı ortamlara sokuyor. Çavuşoğlu'nun bu uğurda ilk işi aslında var olmayan bir insana biyografi yazmak olmuş. Yerel seçimler boyunca yarattığı bu sahte-sanal kişilikle ilgili hazırladığı el ilanlarını kentin duvarlarına yapıştırıyor. Olmayan bir insanı, kurgu bir karakteri, kentin kendine ait sokak dilinin bir parçası haline getiriyor ve bu dilde yaşamasını sağlıyor.
Çavuşoğlu'nun yine böylesine kamusal alanda gerçekleştirdiği bir iş de 2004 tarihli bir billboard işi... Bu kez var olmayan bir filmi, var olan diğer filmler gibi pazarlamaya çalışıyor. Var olmayan filmin sahte-loırgu afişini şehrin billboardlarına taşıyor. Böylelikle var olan diğerlerinin arasında, neyin gerçek neyin de sahte olduğunun karıştığı bir göstergeler dünyasına bir gerçek 'simülacr' daha armağan ediyor. Olmayan yönetmenin isminin ve tüm oyuncu ekibinin yer aldığı afişi 18 billboardda sergiliyor. Bununla da kalmıyor. Çavuşoğlu; sahte filminin gerçek pazarlamasını film hakkında günlük gazete ve dergileri söyleşiler vererek gerçekleştiriyor. Olmayandan hareket eden Çavuşoğlu, aslında bilgiye benzeyen, bilgi gibi bir başka bilgiyi nesnesi haline getirdiğinde 'bilgi toplumunun' tam ortasına sağlam bir yumruk atıp onun bilgiye değil, aslında bilginin biçimine bağımlılığını ortaya seriyor. Onun bilgiye dayanmayan yüzünü aydınlatıyor.
Genç sanatçının bir başka projesi de Adalar başlığını taşıyor. Adanın o ütopik eski anlamını ona geri armağan etmek üzere harekete geçiyor. Uydurduğu yine var olmayan adalar hakkında hikâyeler uyduruyor. Burada Aslı Çavuşoğlu en çok bilim-loırgu yazarlarını andırıyor. Ursula K. Leguin'in Yerdeniz Takımadalarınım en çok... Mesela Gont'u...
"Gont, Yerdeniz Takımadalarının kuzeydoğusunda bir adadır. Gont her şeyden önce çoğu Yerdeniz Adaları hükümdarlarına hizmet etmiş olan büyücüleriyle ünlü bir ülkedir. Bütün köylerin bozulan şeyleri tamir etmek için tılsım yapabilen ve duruma göre aşk ya da kıskançlığıyla yol açan iksirler ha-zırlayabilen cadılar vardır. İklimcilere de sık rastlanır ve yağmur bulutlarının yağmurlarını boşaltmak için denize gönderilmeden önce adanın bir bölümünden diğerine sürüklendiğini görmek sıra dışı bir olay değildir.
Gont halkı icra ettikleri sanatın gerisindeki ilkeler hakkında az şey bilinir ve onlardan daha çok bayağı amaçlarla yararlanırlar. İki Gont deyişi köy cadılarının sihrinin doğasını gösterir:
Bir kadın büyüsü kadar zayıf ve bir kadın büyüsü kadar habis..."
Aslı Çavuşoğlu, adalarının maketlerini yapıyor, polyester malzemeden. Ve bu polyester plastik malzemeli adaları gerçekten de denizin üzerinde yüzdürmeyi deniyor.
Koffer Land, 1 salon 1 ada başlıklı 2004 tarihli işler, fotoğraflandıklarında arkalarından geçen gerçek vapurun imgesiyle kurgu ve gerçeğin birbirine karıştığı kimlik meselesini de gündeme getiren işler oluyorlar. Plastik oturma odası denizde yüzerken yersiz yurtsuzluk kavramına işaret ediyor. Göçebelik ve yerleşiklik, gerçek ve kurgu, dış mekân iç mekân gibi modern özneye dair çatışmaları çağrıştırıyor.
Bir de Aslı Çavuşoğlu'nun mektuplardan oluşan mektupla başlayan ve sürecin kendisinin sanatın nesnesi olduğu işleri bulunuyor. Örneğin bir mektubunu Şili Cumhurbaşkanı'na bir mektubunu MİT'e yazıyor:
Sayın Şili Cumhurbaşkanı Ricardo Lagos Escobar;
Devletinizin sınırları dahilindeki Diego Ramirez Adaları'nm, büyük büyük dedem Alfonso La Marre tarafından, 1620 yılının kasım ayında, adaların kaşifi olan Bartoleme ve Gonzalo Garcia de Nodal'dan satın alınmış olduğunu elime ulaşan belgeler sayesinde yeni öğrenmiş bulunuyorum. Bu belgeler, ıçoş ölen anneannemin annesi Menşure Kolomov'un mirası olan küçük bir sandığın ailemize teslim edilmesiyle ortaya çıktı. Bu belgeler (kopyasını ekte görebilirsiniz) doğrultusunda bundan 384 yıl önce yapılan bu anlaşmaya bağlı kalacağınızı umarak Diego Ramirez Adaları'nm aileme verilmesini talep ediyorum.
Saygılarımla,
Aslı Çavuşoğlu
Böylelikle Aslı Çavuşoğlu son kuşak genç kadın sanatçılar arasında yerini alırken bu kuşağın hayattan ve ironiden beslenen eksik tarafını tamamlayacağa benziyor. Çavuşoğlu, Kadıköylü bir sanatçı olarak da Kadıköy'ün bohem ruhundan, sokak kültüründen besleniyor. Bu ay ise genç sanatçı Ma-sa'daki sergisiyle çıkıyor. Masa, bildiğiniz gibi tasarımcı sanatçı Vahit Tuna'nın bir masa üzerinde kurduğu bir güncel sanat mekânı. Tuna, güncel sanat müzelerine inat, bağımsız bir tavırla her ay burada güncel sanat sergileri düzenliyor. Geçtiğimiz sergi, İzmirli genç sanatçı Borga Kantürk'ün Zida-ne'ın İntikamı başlıklı sergisiydi. Çavuşoğlu, Masa'ya bu ay itibariyle Caiet de Geogra-fie başlıklı çalışmasıyla katılıyor. Bu çalışmada Caiet de Geografie isimli hatıra defteri izlenimi verilmiş kitabında, Romanya'da geçirdiği iki aylık zamanı, turistler sayesinde Komünizm Müzesi haline gelmiş bir Balkan ülkesi deneyimini, iddiasız ve tarafsız bir turist bakışı alternatifiyle aktarıyor. Yazı yazma eyleminin belleğe etkisinin araştırıldığı bu kitap, Çavuşoğlu'nun ikinci sanat kitabı. Tıpkı bir galeri mekânı işlevini gören kitap, sergi boyunca masada satılacak.
www.masaprojesi.com 1 Aralık 2006 -3 Ocak 2007 (Kafika'nın üstü) Beyoğlu/İstanbul