Bir sermaye grubu anatomisi: AKP’li Nasıroğlu’nun Fernas Holdingi
Somalı madenciler, AKP’li Nasıroğlu’nun şirketi Fernas Grup’a karşı bir haftadır hakları için direnirken kolluk kuvvetlerinin müdahalesine uğruyor. İhale zengini Fernas Holding’in vukuatları bununla da sınırlı değil.
Bilge Su YILDIRIM
Manisa’nın Soma ilçesinde Bağımsız Maden İşçileri Sendikası’na (Bağımsız Maden-İş) üye olmalarının ardından işten çıkarılan madencilerin bir haftadır verdiği mücadele, tüm baskı ve engellemelere rağmen hız kesmeden devam ediyor.
Fernas Madencilik’e ait maden ocağında Bağımsız Maden-İş üyesi olmalarının ardından 19 Ağustos’ta 3 madenci işten çıkarılmış, ocakta çalışmaya devam eden madenciler ise iş bırakmıştı. Maden ocağı önünde direnişlerini sürdüren işçiler, önceki gün aileleriyle birlikte yine kolluk kuvvetleri müdahalesine uğradı.
Ailelerinin eylemine destek vermeye gitmek isteyen madenci yakınlarının yolu jandarma ekiplerince kesildi, engellemelere tepki gösteren madenciler ve madenci yakınları ise müdahaleye uğradı. Jandarmanın fiziksel şiddetine maruz kalan iki madenci ve bir madenci eşi olmak üzere toplam 5 kişi gözaltına alınmıştı. Madenciler, yaşananlara “Devletin zenginin değil bizim yanımızda olması lazım. Ferhat Nasıroğlu arayınca neler yapıyorsunuz” diyerek tepki göstermişti.
10 YILDA 7 MİLYAR LİRALIK İHALE
Maden ocağının sahibi Fernas Group’un Yönetim Kurulu başkanı olan AKP Batman Milletvekili Ferhat Nasıroğlu’na tepki gösteren madenciler, “Fernas patronu Ferhat Nasıroğlu Mecliste yasa yapıyor, işyerinde yasayı çiğniyor” pankartı açmıştı.
Ferhat Nasıroğlu’nun da madencilik faaliyeti sürdüren Fernas Grup’un da vukuatları bunlarla sınırlı değil. 1982 yılında kurulan, Nasıroğlu ailesinin şirketi Fernas Grup, özellikle AKP iktidarı döneminde devlet ile ilişkilerini güçlü tutan toplamda 7 ayrı sektörde faaliyet gösteren bir holding grubu. Otomotiv, enerji, turizm, taahhüt, inşaat malzemeleri, maden ve gıda alanında yatırımları bulunan holdingin 2011 ile 2022 yılları arasında aldığı 20 ihalenin toplam değeri 7 milyar TL. Öte yandan holdingin en fazla ihaleyi aldığı devlet kurumları Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Karayolları Genel Müdürlüğü.
Fernas Şirketler Grubu’nun sahibi Nasıroğlu ailesinden Ferhat Nasıroğlu şu an AKP Batman Milletvekili. Buna karşılık AKP’den vekil olan ilk Nasıroğlu da Ferhat Nasıroğlu değil. 22’nci dönemde CHP’den Batman milletvekili seçilen Mehmet Nezir Nasıroğlu da 2003 yılında CHP’den AKP’ye geçmiş bir isim. Öte yandan şirketler grubunun kurucusu Necat Nasıroğlu adına 2023’te açılan Necat Nasıroğlu Külliyesi’nin açılışına AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek katıldı.
CHP Milletvekili Aykut Erdoğdu tarafından, 2012 yılında Meclis’e verilen gensoru önergesinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın, yasaya aykırı bir biçimde ihale açarak Eti Maden’e ait bor madenlerini çıkarma işini Fernas’a verdiği belirtilerek, şirketin ortaklarının, 2005 yılında Enerji Bakanlığı’nda ortaya çıkarılan ihale yolsuzluğu ve rüşvet olayından ötürü yargılandığı belirtilmişti. Bunun ardından şirket yöneticilerinin CHP’li Aydoğdu’ya 1 milyon TL’lik tazminat davası açmıştı.
2022 yılında CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca da doğal kekik ihracatının yüzde 80’inin karşılandığı Denizli’nin Güzelpınar mevkiinde Fernas İnşaat’ın taşocağı projesi için onlarca ağacın kesildiğini açıklamış, “Buradan alınacak taş, Fernas İnşaat’ın Denizli-Aydın Otoyol Projesi için dolgu malzemesi olacakmış” demişti.
Nitekim Eylül 2023’te Bakanlık tarafından 107,3 milyon dolar tutarında ilave borç üstlenim taahhüdü verilen Denizli-Aydın Otoyol Projesi de Fernas İnşaat’ın oldu.
Holdinge verilen ihalelerin bazıları şunlar:
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 21 Aralık 2020’de “Şanlıurfa Siverek İçmesuyu Tesisleri İkmali (İsale ve Arıtma)” adı altında düzenlenen 221 milyon 988 bin TL’lik ihale
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün Kamu İhale Bülteni’nde “Giresun İli Yukarı Havza Önlemleri (Tersip Bendi ve Sekiler)” adı altında duyurulan 47 milyon 732 bin TL’lik ihale
• Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından verilen, Konya’nın Taşkent ilçesi ile Karaman’ın Ermenek ilçesi arasındaki 957 milyon 567 bin TL’lik yol yapım ihalesi
YOLLAR ONUN CEBİNE ÇIKIYOR
Tüm bunların yanı sıra Fernas Holding’in projelerinin yalnızca bazıları şunlar:
• Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı
• Rusya-Türkiye Doğalgaz Boru Hattı
• Diyarbakır-Mardin Yolu
• Sinop-Ayancık Devlet Yolu
• Trabzon-Gümüşhane Yol Yapım İşi
• Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı
• Sinan-Batman Demiryolu
• Samsun Doğalgaz Bağlantı Hattı
• Erzurum Doğalgaz Boru Hattı
• Artvin-Meydancık Yolu
SOMA’DAKİ MADEN İLK VUKUATLARI DEĞİL
Diğer yandan Soma’da işçilere uygulanan şiddet Fernas Grup için ilk değil. Fernas İnşaat’ın ana firma olarak yapımını gerçekleştirdiği, taşeronluğunu ise İnceoğulları İnşaat’ın üstlendiği Denizli-Aydın otoyolunda çalışan 51 inşaat işçisi, mayıs ayında ücretlerini alamadıkları için bir haftadan fazla bir süre boyunca mücadele vermişti. Alacakları için eylem düzenleyen 51 işçi, taşeron firma tarafından kod-46 ile işten çıkarılmış, yönetimle görüşmek isteyen işçiler, şantiyeden jandarma zoruyla çıkarılmıştı. Ana firma Fernas İnşaat ile görüşmek üzere Mersin’den Aydın’a giden işçilerin firma yönetimiyle görüşmeleri ise polisin biber gazlı müdahalesiyle engellenmişti. Fernas’la da görüşemeyince kendi inşa ettikleri köprünün üstüne çıkarak oturma eylemi başlatan işçiler 5 gün boyunca köprü üstünde kalmış, işçilerden biri intihar girişiminde bulunmuştu.
***
ADAY ADAYLARI BİLE İHALE ZENGİNİ
Kamudan aldığı ihalelerle adından söz ettiren tek AKP’li isim Ferhat Nasıroğlu da değil. Devlet kurumları tarafından AKP’li siyasetçilere verilen ihale sayısı o denli fazla ki neredeyse 10 yıl önce gerçekleşen seçimlerde milletvekili aday adayı olan isimler bile şimdi ihale zengini olmuş durumda. Bu isimlerden bazıları şunlar:
AKP Iğdır Milletvekili Cantürk Alagöz’ün Sağlık Bakanlığı’na kuduz aşısı sattı. Sağlık Bakanlığı’nın 18 Ekim 2023’te 600 bin doz kuduz aşısının alımı için düzenlediği ihale 159 milyon TL’ye Alagöz’ün Keymen İlaç Şirketi’ne verildi. Alagöz, kamudan yaklaşık 43 ayrı ihale aldı. Keymen İlaç, bu ihalelerle yaklaşık 1 milyar 800 milyon TL'lik sözleşme yaptı.
AKP Gaziantep Milletvekili Mehmet Eyup Özkeçeci ile aile üyelerinin sahibi olduğu Ünal Sentetik Dokuma Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü’ne 24 Nisan 2024 tarihinde kömür torbası sattı. Türkiye Kömür İşletmeleri, şirkete 936 bin TL ödeme yaptı. Özkeçeci’nin şirketi 2011 ile 2024 yılları arasında kamudan 18 ayrı ihale aldı. Bu ihalelerin toplam büyüklüğü ise 53 milyon TL’yi aştı.
2018’de Siirt’ten AKP Milletvekili aday adayı olan Bedrettin Binbay, Balıkesir Karesi’de 458 konut, 12 dükkan, 1 cami inşaatı ihalesini de 1 milyar 95 milyon lira bedelle aldı. TOKİ’nin Kocaeli Körfez Yarımca’daki 564 konut ve 24 dükkan ihalesi de 1 milyar 130 milyon liraya Binbay’ın oldu. Binbay’ın son 6 yılda aldığı 40 ihalenin toplam bedeli 8 milyar lirayı geçti.
2015 seçimlerinde Elazığ’da AKP’den milletvekilli aday adayı olan Ziver İnşaat’ın sahibi Veysel Demirci son 12 yılda kamudan yaklaşık 10 milyar TL’lik ihale aldı. Karayolları tarafından Bingöl Elazığ ayrımı Kartal-Sancak il yolu ihalesinin 323 milyon 776 bin 543 TL’lik ihalesi Ziver İnşaat’a gitti. TOKİ’nin Elazığ Karakoçan İlçesindeki 309 adet konut ve Sarıcan beldesindeki 48 adet konut inşaatının 666 milyon 666 bin liralık ihalesinin kazananı da Ziver İnşaat oldu.
