Biriken borçlar halı altına süpürülüyor
Gelirsiz kalan yurttaşlar, KOBİ'ler ve esnaf kredilere sarıldı. Ekim sonu itibariyle 4 milyona yakın KOBİ’nin ve 33 milyon yurttaşın bankalara borcu var. Tüketici kredileri 700 milyar liraya dayanmış durumda, hükümetten ise yeni bir destek paketine ilişkin ses seda yok
Havva GÜMÜŞKAYA
SALGIN nedeniyle yaşanan gelir kayıpları krediler aracılığıyla borçlanarak giderilmeye çalışıldı. Dokuz aydan fazla süredir koronavirüs salgını nedeniyle yurttaş zor zamanlar yaşıyor. Açıklanan ekonomi paketleri ise gelir yerine geleceğe borçluluk yarattı. Hal böyle olunca ekonomik krizden çıkışın geçici yolu krediler oldu. Dokuz ayda kredi talebinde patlama yaşandı. Bu süreçte vadesi gelen borçlar da ödenemedi ancak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) bu borçların takibe alınmaması için adımlar attı. Son olarak 31 Aralık’ta sona eren kredi borçlarını öteleme kararı Haziran 2021’e kadar uzatıldı. Kredi borçlarının takibe düşmesinin önüne geçen bu karar ile mevcut borçlar halı altı edilmeye devam ediyor.
KOBİ’LERİN ÖDEYEMEDİĞİ BORÇ 58 MİLYAR LİRA
Salgın sürecinde en fazla etkilenen küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBI), 2019 yılının ekim ayında 59,1 milyar liralık ödeyemediği borçları vardı, bu rakam bu yılın ekim ayında 58,7 milyara düşmüş görünüyor. Ancak KOBI’lerin bankalara olan kredi borçları 27 Kasım itibariyle 865 mil- yar liraya ulaşmış durumda.
BDDK’nin verilerine göre KOBI’lerin bankalara olan kredi borçları 20-27 Kasım haftasında 4 milyar lira artarak 861 milyar liradan 865 milyar liraya yükseldi. KOBI kredilerinin 136,4 milyar liralık kısmı döviz kredilerinden oluşması ise KOBI’ler için kur riskini artırıyor. Öte yandan toplam KOBI kredileri yılbaşından bu yana yüzde 40,6 arttı ve 250 milyar liralık bir büyüme yaşandı. KOBI’lerin zamanında ödeyemediği kredi borçları da 58,7 milyar lira oldu.
Ayrıca ekim sonu itibariyle 3 milyon 799 bin KOBI’nin bankalara kredi borcu bulunuyor. Bunlardan 288 bin 396’sı ise kredi borcunu zamanında ödeyemediği için bankaların takibinde bulunuyor.
YÜZBİNLERCE KİŞİ TAKİPTE
Yurttaşın durumu da işletme- lerden farklı değil. Zira ocak-ekim döneminde 337 bin 469 kişi bireysel kredi borcunu,
347 bin 117 kişi de bir ya da birden fazla kredi kartı borcunu ödeyemediği için bankalar tarafından yasal takibe alındı. Geçen yıl aynı dönemde bu sayı 1 milyon 315 bin kişi olmuştu. Bu yıl yaşanan azalma, daha önce 90 gün olan takibe alınma süresinin, 180 güne çıkarılması, salgına karşı alınan önlemler çerçevesinde tüketici kredilerinin vadesinin uzatılıp faiz oranlarının düşürülmesi nedeniyle yurttaşın kredi kullanmasının kolaylaştırılması gibi etkenlerden kaynaklanıyor.
BDDK’nin kararı bu rakamın artmasını şimdilik ötelese de sorunlu kredilerin ileriki dö- nemde daha da artacağını gösteriyor. Çünkü sal- gın ile ilgili belirsizlikler sürerken ötelenen veya yapılandırılan kredilerin vadesi geldiğinde borç krizi derinleşecek.
33 MİLYON KİŞİ BANKALARA BORÇLU
Son beş yılda kredi kartı veya bireysel kredi kartı borcunu öde- yemediği için bankalar tarafından takibe alınan ve borcu halen devam eden vatandaş sayısı ise ekim ayı itibariyle 3 milyon 485 bin kişi ola- rak gerçekleşti. Risk Merkezi’nin verilerine göre takipteki vatan daşların borcu 22,7 milyar lira düzeyinde bulunuyor.
Bankalara borcu bulunan vatandaş sayısı ise son bir yılda 2 milyon 268 bin kişi artarak 33 milyon 643 bin kişiye çıktı.
***
ANTEP’İN YARISI İCRALIK
18 yıllık AKP iktidarlığı döneminde yurttaşın bankalara ödediği toplam faizin 591 milyar liraya ulaştığını belirten CHP Gaziantep Milletvekili Opr. Dr. Bayram Yılmazkaya, “Türkiye’de her 3 kişiden biri borçları yüzünden icralık” ifadelerini kullandı. Yurttaşın borç içinde yüzdüğünü belirten Yılmazkaya, bankalara borcu bulunan kişi sayısının son bir yılda 2 milyon 268 bin kişi arta- rak 33 milyon 643 bine çıktığını belirtti.
Yılmazkaya, “Gaziantep’te bile her aileden mutlaka icralık olan veya borcu olan birileri var. 2020 verilerine göre Gaziantep’te açık icra dosyası
sayısının 654 bin dolayında olduğu görülmektedir. 2 milyon nüfuslu ken- tin 0-18 yaş aralığında 650 bin 700 bin dolayında çocuk nüfusu olduğuna göre geriye kalan 18 yaş üstü nüfusun yarısı yani Gaziantep’in yarısı icralık demek oluyor. Sadece bu veriler bile ülkenin geldiği durumu, vatandaşın yaşadığı büyük sıkıntıları ortaya koymaktadır” dedi.
Insanların içinde bulunduğu ekonomik durumun çok kötü olduğunu vurgulayan Yılmazkaya, AKP Hükûmetlerinin kötü ekonomik yönetimlerinin faturasını vatandaşın ödediğini belirtti.