Bisiklet Günlükleri: Şehir hayatından keyifli bir kaçış

Ahmet Yeşil - ahmetyesil08@gmail.com

Son aylarda kapandığımız evlerimizden yavaş yavaş çıkıyoruz ama dışarı çıkmanın verdiği özgürlük duygusuna virüse yakalanma korkusu ket vuruyor. Evden dışarı adım attığımız ilk anda gidilecek yere ulaşmak gibi basit bir edim kâbusa dönüşüyor. Toplu taşıma virüs yayılımı için büyük bir risk. Bu durumda herkes bir otomobil sahibi olsun diyecek değilim.

Salgın süreci bazı alışkanlıkları değiştirmeyi zorunlu kılıyor. Zorunluluklar hayatımızı zorlaştırsa da bazen kendimiz için güzel başlangıçlar yapmaya vesile olur. Dikkat ettiniz mi çevremizdeki birçok kişi bu süreçte ulaşım için bisikleti tercih etmeye başladı ki özellikle şehir hayatının insanı sıkan cenderesinden keyifli bir kaçıştır bisiklet.

Bisiklet ve bu mucize aracın güzelliklerinden bahsetmek onlarca kitaba sığmaz. Şimdilik bisiklete başlamak isteyen ama bu başlangıcı nasıl yapacaklarına dair soruları olan okurlarım için küçük bir bisiklet seçim rehberi hazırladım. Temel bisiklet türlerinin artılarını eksilerini bu yazıda bulacaksınız. Aklınızda bulunsun: Doğru bisiklet seçimi bisikletle daha mutlu, sağlıklı ve uzun süreli ilişki kurmak için olmazsa olmazdır.

► YOL-YARIŞ BİSİKLETİ

Ülkemizde genelde yarış bisikleti olarak adlandırılan yol bisikleti asfalt zeminde hızlı, akıcı bir sürüş gerçekleştirmek için tasarlanmış. İnce lastikleri sürtünme direncini düşüreceğinden asfaltta hızla yol almanızı sağlar hafif ve rijit malzeme tüm gücümüzün bisikletin ilerlemesine harcanmasına sebep olur. Kadro geometrisi sebebiyle aerodinamik bir sürüş pozisyonu rüzgâr direncini azaltır. Kısaca kendileri için hız canavarları tabirini kullanabiliriz. Ancak ince lastiği kasisli-çukurlu yollarda sürücünün tehlikelerle karşılaşmasına yol açabilir. Daha çok düz yollarda hızlı gitmeye göre tasarlandıkları için şehir içi kalabalık ortamlarda manevra becerisini kısıtlamakta. Yine aerodinamik oturuş pozisyonu günlük kıyafetlerle bisiklet sürmeyi zorlaştırmakta. Ayrıca bu türlerin birçoğu bagaj ya da çamurluk takılmasına müsait değil. Hafifliğe dayalı bu bisikletler için her bir gram hafiflik oldukça önemlidir. En hafif malzemeler bisikletin maliyetini de fazlaca artırmaktadır.

► KATLANIR BİSİKLET

Şehir içi ulaşım için doğru tercihlerden birisidir. Kadro geometrisi (yani şekli) günlük kıyafet hatta takım elbiseyle bile kolaylıkla sürüş yapmayı sağlar. Genellikle 20” teker çapıyla üretilen bisikletler ağırlık merkezinin arka dişliye (ruble) yakın olması sebebiyle kolay hızlanır, aynı zamanda maşaya dikine uzanan gidon yapısı ile şehir içinde kolay manevra yapmayı sağlar. Katlanır bisikletin en büyük avantajı elbette katlanarak küçücük hale geliyor olmasıdır. Böylelikle toplu taşıma araçlarına rahatlıkla sokulabilir. Ayrıca bisiklet park yeri olmayan yerlerde gidilen mekânların içerisine kolaylıkla girebilir. Şahsen gittiğim bir lokantada bisikletimi katlayıp masanın altına bile sığdırdığım oluyor.

Tabi bu bisikletler de tam anlamıyla kusursuz olmuyor. Katlanabilir aksamlar ve kadro, bisikletin boyutuna göre ağır olabiliyor. Daha çok düz ve hafif yokuşlu şehirler için tasarlanmış bu bisikletlerin vites donanımları maalesef dik yokuşlarda bisikletçiyi yorabiliyor. Eğer çok dik yokuşlar günlük güzergahınız içerisinde olacaksa buna uygun bir ruble/aynakol (bu da pedalın bağlı olduğu dişli) seçeneğini bisiklet satıcınızla görüşmeli yokuşlara uygun bir vites dişli değişimini yaptırmalısınız.

► CYCLOCROSS BİSİKLET

Ülkemizde son yıllarda yaygınlaşmaya başlayan bir tür cyclocross. “Bisikletli koşu” diye çevrilebilir ama çevrilmese daha mı iyi olur acaba? Bu bisiklet türü, yol bisikletçilerinin kışın da yarışma arzusundan ortaya çıkmış. Uzaktan yol bisikletine benzese de sağlamlaştırılmış kadro, çamurlu ve engebeli yolda sorun çıkarmayacak tırtıklı ve daha kalın lastikler, sürerek tırmanmaya elverişli olmayan yolda bisikleti sırtlayan sürücünün bisikletin kablolarına temas etmemesi için kadro demirinin altı yerine üzerine monte edilmiş kablolar, çamurdan etkilenmemesi için telli ya da disk fren sistemi bu türü yol bisikletinden ayıran temel özelliklerdir.

Cyclocross bisikletler yukarıda yazdığım özelliklerinden dolayı yol bisikletine göre sürüş konforu ve güvenlik için şehir içi kullanımda tercih sebebi olabilirler. Ayrıca kadro geometrisi ile yol bisikleti kadar olmasa da hafifliği ve donanımı sebebiyle oldukça da hızlıdırlar. Yine bu tip bisikletleri üreten firmaların çoğu bisikletlerine bagaj ve çamurluk takılmasına uygun olarak üretim yapmaktadırlar.

► ŞEHİR-TUR BİSİKLETİ

Bisikletli ulaşım için tercih edilecek en iyi türdür demek abartılı olmaz. Zaten adı üzerinde şehir bisikleti. Rahat oturuşa izin veren geometrisi, istenildiğinde bagaj taşımaya elverişli olması, güçlü kadrosu, her türlü yolda yükümüzle ilerlemeye izin verecek vites yapısı bu türün tercih sebebidir.

Özellikle tur bisikletleri, sürücüsünün yanında onlarca kilo ağırlığı taşıyabilir. Kadrosu üç adet suluk taşımaya izin verebilir. Kimi markalar hem disk hem de v fren takılacak şekilde tasarlanmıştır. Çelik kadro yapısı çok uzak şehirlerde dahi kırılmalarda tamiri olanaklı kılar. Çoğu iyi tur bisikletlerinde patlamaya karşı korumalı zırhlı lastikler kullanılır. Bu bisikletler diğer türlere göre ağır araçlardır ancak tur bisikletçisi için ağırlık değil işlevsellik daha önemlidir. Şehir/Tur bisikletleri güvenli, rahat bir ulaşım için çok doğru bir tercihtir.

► DAĞ BİSİKLETİ

Ülkemizde maalesef tüketicilere en çok sunulan bisiklet türüdür. Dağ bisikletleri engebeli yollarda gitmek için harika araçlar olsa da asfalt üzerinde sürücüyü zorlamaktadır. Tırtıklı lastikleri asfalt için yoğun dönme direnci oluşturur, engebeli arazi için faydalı olan amortisörleri pedal çevirirken esneme yaparak güç kaybına sebep olur. Ayrıca yine engebeli arazi için güçlendirilmiş kadro yapısı ortalama bir yol için sürücüye fazladan ağırlık getirir. Adı üstünde dağ için yapılmış, temel kullanım amacı bozuk zeminde sürüş olan bu bisiklet türünün mağazalarda en çok sunulan ürün olması bisiklet türleri hakkında çok bilgisi olmayan kullanıcılar için büyük şansızlıktır.

Yukarıda beş farklı tür bisikleti temel kullanım amaçları doğrultusunda olumlu ve olumsuz yönleriyle anlatmaya çalıştım. Elbette tercih yaparken kullanış amacından alıcının maddi durumuna kadar birçok kıstas mevcut. En doğru tercih için bisikleti nerede, hangi amaçla kullanacağımız temel belirleyici olacaktır. Bisiklet alımından önce varsa bisikletçi arkadaşların bisikletlerini denemek de tercih için belirleyici olabilmektedir. Bu sebeple iyi düşünmeli, farklı bisikletler denenmeli, acele edilmemeli.

Şimdi bisiklete binme zamanı!