BM sisteminde acil reform çağrısı
Dünyadaki savaşlar ve krizlerle birlikte Batı’nın “kurallara dayalı küresel sistemi” çökerken liderler, BMGK’de “uluslararası sistemde reform” çağrısı yaptı. Rus Bakan Lavrov ise “Değişim Batı tekelinde olmamalı” uyarısında bulundu.
Dış Haberler
İsrail’in Gazze Şeridi ve Lübnan’daki saldırılarıyla Batı’nın Birleşmiş Milletler’i (BM) merkezine oturttuğu “kurallara dayalı düzenin” çöktüğü gün yüzüne çıkarken uluslararası sistemde değişim çağrıları yükseliyor. ABD’nin New York kentinde düzenlenen 79. BM Genel Kurulu’nda (BMGK) konuşan liderler küresel kurumların etkisiz kaldığı uluslararası sistemde reform çağrıları yaptı.
ENGEL OLABİLİRLER
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, açılış konuşmasında küresel eşitsizliklerin küresel kurumlara yansıdığını belirterek bunun değişmesi gerektiğini vurguladı. Finansal mimarinin de değişmesi gerektiğini belirten Guterres, güç sahibi ülkelerin engellemek isteyebileceğini söyledi.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio “Lula” da Silva “insanlığın acil sorunlarını ele almakta başarısız olan” BM Şartı’nın kapsamlı reformlardan geçmesi gerektiğini işaret etti. Lula, reformun, Genel Kurul'un yapısına, çalışma yöntemlerine ve veto yetkilerine odaklanması gerektiğini kaydetti.
Kolombiya’nın solcu Devlet Başkanı Gustavo Petro da “dünyada bir ülkenin gücünün insanı yok etme kapasitesine göre belirlendiğini” söyledi. Petro, “İnsanlığın geniş kesimlerini temsil etmemize rağmen onu yok edebilecek ülkeler tarafından dinlenmiyoruz” dedi.
Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, da reformun “birkaç ülkenin gücünü artırmak yerine küçük ülkeler de dahil tüm ülkelerin ihtiyaçlarını karşılaması” gerektiğinin altını çizdi.
Savaş, ayrımcılık, yoksulluk ve açlık gibi sorunların kökünden ele alınması için çok taraflı sistemin güçlendirilmesi gerektiğini belirten İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise BM’nin karar alma ve yönetim yapıları ile uluslararası finans kurumlarında acil reform çağrısı yaptı.
‘OYUNA DÖNÜŞTÜRMEYİZ’
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise 79. BM Genel Kurulu’na katılmak için ABD’ye yapacağı seyahat öncesi konuya ilişkin açıklamalarda bulundu. “Rusya ve Çin’in BMGK’de yapılacak olası reformların tehlikeli oyunlara dönüşmesine müsaade etmeyeceğini” söyleyen Lavrov, “bazı ülkelerin BMGK reformunu suni bir şekilde hızlandırmaya çalıştığını” kaydetti. BMGK reformlarını onaylayan ülkelerin “marjinalleşeceğini” belirten Lavrov, “Onlar için BMGK’nin meşruiyeti güçlenmek yerine azalacak” dedi. Çin'in bu konuda Rusya'yla tamamen aynı görüşte olduğunu anlatan Lavrov, iki ülkenin BM'nin bölünmesi yerine ortak mutabakat sağlanması için çabalayacağının altını çizdi.
ABD’DEN ‘ÇIKAR’ İTİRAFI
ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, geçen hafta yaptığı açıklamada “Washington'un BMGK’de veto yetkisini kendi çıkarlarını desteklemek için kullandığını ve bunun için izahat sunmayacağını” söylemişti. “ABD ve müttefiklerinin BMGK’deki sandalye çoğunluğuyla veto yetkisini çıkarları için kullandığını” belirten Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Dmitri Polyanski ise “ABD dünya ülkelerini iki kategoriye ayırıyor: Kendilerini ‘kainatın efendileri’ ilan edenler ve diğer tüm ülkeler” demişti.
