Borç, desteği beşe katladı

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçe teklifi, iktidarın çiftçiyi topraktan koparan tarım politikalarına ayna tuttu. Çiftçiyi 2024 yılında üretimden uzaklaştıran kayıtsızlığın, 2025 yılında da süreceği gözler önüne serildi. Çiftçilerin borcu her geçen sene katlanarak artarken tarımsal destek ödemelerinin eridiği belirlendi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi ve CHP Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu’nun çalışması, çarpıcı tabloyu ortaya koydu. Bakırlıoğlu, tarımsal destek ödemelerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla içindeki payının çiftçinin giderek artan borçlarına karşın 2023 yılı itibarıyla yerinde saydığını söyledi.

HER YIL AZALDI

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerine göre, 2025 yılında tarımsal destek ödemeleri için yalnızca 135 milyar TL ayrıldı. CHP’li Bakırlıoğlu, tarımsal desteklemenin bütçeden aldığı payın düştüğünü kaydetti. 2011 yılında yüzde 2,2 olan destekleme ödemelerinin oranının, 2024 yılında yüzde 0,8’e kadar gerilediği belirlendi.

Çiftçilerin ağır girdi maliyetlerine karşın borçlanarak üretime devam ettiğinin altını çizen Bakırlıoğlu, “Bütçe, çiftçilere derman olmaktan çok uzakta” dedi. Bakırlıoğlu, destek ödemelerinin bütçeye oranına yönelik şu değerlendirmelerde bulundu:

“Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2023 bütçesi 6 trilyon 588 milyar TL iken tarımsal destekleme ödemesi 63 milyar 326 milyon TL idi. 2024 bütçesi 11 trilyon 213 milyar TL iken ise tarımsal destekleme ödemesi 91 milyar 500 milyon TL olarak belirlendi. 2025 yılında da tablo değişmedi. 2025 bütçesi 14 trilyon 731 milyar TL olarak belirlenmişken tarımsal destek ödemesi 135 milyar lira TL’de kaldı. Tarımsal destek ödemesinin bütçeye oranı son üç yılda binde 9, ödemenin GSYİH’ye oranı da binde iki oldu. 2023’ten bu yana desteklemelerde en ufak bir artış yaşanmadı. Çiftçinin borcu ise 2023 yılının başında 329 milyar TL’den, 2024 yılının sekizinci ayı itibariyle 746 milyar 508 milyona TL’ye fırladı. Yanlış tarım politikaları nedeniyle eskiden maliyet yüksekliği ve çiftçiye desteklemelerin yetersizliği nedeniyle tarlalar boş kalacak diyorduk; artık maalesef tarlalar satılacak diyoruz.”