Yurttaşların sesi ülkedeki baskı nedeniyle sokağa pek yansımasa da bazı illerde kredi borcu, tasarrufun 5 katını geçmiş durumda. Bir gözü dolarda olan yurttaş Türk Lirası’na güvenmiyor. Altın ve dövize rağbet artıyor

Borçlandır-İşsiz bırak-Yönet

OZAN GÜNDOĞDU

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) eylül ayına ilişkin bankacılık verilerini yayımladı. Finansal okur yazarlığı zayıf olan ve bilinçsizce ihtiyaç, konut ve taşıt kredi borçlarına batırılan halk kesimleri bugün bir de işsizlikle boğuşuyor. Boğazına kadar borca batan, ensesinde işsizlik tehdidi bulunan yurttaşların gözü kulağı döviz kurunda ve faizde. Halk tarihinde hiç görülmemiş seviyelerde borçlu.

İşte BDDK verilerinin ayrıntıları:

Verilere göre eylül ayında kamu bankalarının maliyetin altında konut kredisi dağıtmasıyla halkın konut kredisi borcu 1 ayda 2 milyar dolar attı. Böylece ağustos ayında 31,2 milyar dolar olan konut kredisi borcu eylül ayında 33,2 milyar dolara yükseldi. Zararına verilen konut kredilerinin kamu bankalarında yarattığı görev zararı henüz bilinmiyor. Ancak kamu bankalarının bu şekilde kredi dağıtmasıyla eylül ayında müteahhitler rahat nefes almış görünüyor. Öte yandan AKP dönemi boyunca halkın konut kredisi borcu 2003 Eylül’den 2019 Eylül’e kadar dolar bazında dahi 141 katına çıktı. Tutarlar tablodaki gibi.

TÜRKİYE’NİN HER ŞEHRİ BORÇ İÇİNDE

AKP döneminde çığrından çıktı

KONUT KREDİSİ BORCU

2003 Eylül: 234 milyon dolar
2019 Eylül: 33,2 milyar dolar

TAŞIT KREDİSİ BORCU

2003 Eylül: 579 milyon dolar
2019 Eylül: 1 milyar dolar

İHTİYAÇ KREDİSİ BORCU

2003 Eylül: 1,6 milyar dolar
2019 Eylül: 40,9 milyar dolar

BİREYSEL KREDİ KARTI BORCU

2003 Eylül: 4,5 milyar dolar
2019 Eylül: 20,5 milyar dolar

EN BORÇLU İL SİİRT, EN BORÇSUZ İL DERSİM

BDDK verilerine göre neredeyse tüm illerin tasarrufundan fazla borcu bulunuyor. Bazı illerde ise kredi borcu tasarrufun 5 katına çıkabiliyor. Sadece Dersim’de ilin tasarruf mevduatı kredi borcundan daha fazla. İşte en borçlu iller ve bu illerde kredi borcunun tasarruf mevduatına oranı

1- SİİRT: 5,3 katı
2- GAZİANTEP: 5 katı
3- ERZURUM: 4,1 katı
4- KAHRAMANMARAŞ: 3,8 katı
5- DENİZLİ: 3,4 katı

DÖVİZ TASARRUFU EN ÇOK BULUNAN İLLER

İller tasarruf mevduatının ne kadarını döviz ne kadarını Türk Lirası cinsinden saklıyor? BDDK verilerine göre döviz cinsinden mevduatı en çok seven il Aksaray. Aksaray’ın bankada tuttuğu tasarruf mevduatının yüzde 63,1’i döviz cinsinden. Döviz mevduatının oranı en düşük il ise tasarrufunun yüzde 28’ini döviz olarak tutan Ardahan. Döviz mevduat oranı en yüksek iller ve toplam mevduat içinde döviz mevduatı oranı şu şekilde;

1- AKSARAY: yüzde 63,1’i
2- NEVŞEHİR: yüzde 62,1’i
3- YOZGAT: yüzde 60,2’si
4- KAYSERİ: yüzde 57,1’i
5- İSTANBUL: yüzde 57’si

YURTTAŞLAR ALTINA KAÇIYOR

Yurttaşın Türk Lirası’ndan kaçışının bir yolu dolar, avro ise diğer yolu altın. Son 1 yıl içinde altın cinsinden tutulan mevduatlar 38 milyar liradan 65,2 milyar liraya yükseldi. Tüm Türkiye’de altın mevduatı en az artan il olan Sinop’ta dahi altın mevduatı yüzde 50 arttı. Öte yandan altına en çok rağbet gösteren il altın mevduatı yüzde 100 artan Iğdır olurken, Iğdır’ı döviz mevduat oranı da en yüksek il olan Aksaray takip etti. Gerçek kişilerin tuttuğu altın mevduatı en çok artan iller ve son 1 yıldaki değişim şu şekilde;

1-IĞDIR: yüzde 106 arttı
2- AKSARAY: yüzde 90,9 arttı
3- NİĞDE: yüzde 90,7 arttı
4- DÜZCE: yüzde 87,6 arttı
5- ERZİNCAN: yüzde 87,4 arttı

Konut kredisi borcu sadece Düzce’de azaldı

BDDK FinTürk verilerine göre 2019 yılının 3’üncü çeyreğini oluşturan dönemde 81 ilin 80’inde konut kredisi borcu arttı. Konut kredisi borcu artmayan tek ilin ise 1999 depremini yaşayan Düzce olması dikkat çekti.

cukurda-defineci-avi-540867-1.