Borsa büyüsü

Havva GÜMÜŞKAYA

Borsadaki yükseliş tarihi rekor seviyeye çıkarken yatırımcı sayısındaki artış da dikkat çeken boyutlara ulaştı. Çalışarak kazanılan para temel ihtiyaçları karşılamakta dahi yetersiz kalınca ‘kolay yoldan, daha çok para kazanma hayali’ cazibe kazanıyor. Özellikle sosyal medyada bazı hisseler üzerinden dönen paylaşımlar ise borsaya henüz adım atmayanların kafasını karıştırıyor. Ayrıca döviz kurundaki ‘yatay seyir’, kur korumalı mevduatın (KKM) tadının kaçması, kripto para piyasalarındaki çalkantı, düşük faiz politikasından ötürü mevduat faizlerinin enflasyonun altında kalması gibi durumlar borsaya ilgiyi artıran nedenlerin başında geliyor.

GENÇLER BORSAYA GİDİYOR

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) geçen hafta itibarıyla borsadaki yatırımcı sayısının 3 milyon 48 bine ulaştığını bildirdi. Bu sayı 2021 yılsonuna göre yüzde 29’luk bir artış yaşandığını ortaya koyuyor. Fakat yerli yatırımcıların sayısı rekor düzeyde artarken yabancıların payı azalıyor. Yabancı yatırımcıların hisse senedi piyasalarındaki payı yüzde 30’un altında, tarihin en düşük seviyesinde seyrediyor. Gençlerin hatta çocukların borsadaki sayısındaki artış da dikkat çekiyor. Veli kontrolünde hesap açılarak borsaya yatırım yapılan 0-14 yaş grubundaki yatırımcı sayısı 2021 yılsonuna göre yüzde 59 artarak 5 bin 583’e ulaştı. 15-19 yaş grubundakilerin sayısı yüzde 31,13 artarak 20 bin 129’a çıktı. 18 yaşından küçük çocuklar için borsada işlemler vasi tarafından yapılabiliyor.

SAĞLIKLI DEĞİL

Borsada 0-19 yaş grubundaki yatırımcı sayısı 2021 sonunda 18 bin 851 iken ekim sonu itibarıyla 25 bin 712’ye çıktı. Bu yaş grubundaki yatırımcı sayısındaki artış oranı ise yılbaşından bu yana yüzde 36,4 oldu. Son günlerde borsaya artan ilgi ve küçük yaştaki yatırımcı sayısındaki artışı değerlendiren Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre, pandemiden sonra borsaya girişlerin hızlı bir ivme kazandığını hatırlattı.

Kripto piyasaların heyecanını almış gençlerin borsaya döndüğünü belirten Cibre, “Kripto piyasaları darmadağın oldu. Hem fiyatlar düşüyor hem batan kurumları duyuyoruz. O finansal piyasaların heyecanını almış gençlik bu sefer de borsaya döndü. Zaten belli başlı hisselerde kripto piyasasındaki hareketlerden çok da farklı bir şey görmüyoruz. Dolayısıyla, ilgilerini çekiyor olması çok normal. Onlar için heyecan verici” şeklinde değerlendiriyor.

“Son dönemlerde mevduatını bozup, kredi alıp hatta arabasını satıp borsaya girenleri duymaya başladık” diyen Cibre, bunun nedenlerini şöyle açıklıyor: “Birikimlerin enflasyon altında ezilmesi… Şu an tek alternatif olarak gözüken hızla yükselen borsa. Hâlbuki borsanın yükselişini de çok sağlıklı görmek mümkün değil çünkü hisse senetlerine baktığımızda artan senetlerin piyasadaki ağırlığı yüksek 5-10 oluyor. Örneğin, 400 hisse senedi var diyelim, 400 hisse senedinin 100’ü çıkarken 250’si düşüyor. Bu durum sağlıklı bir piyasadan bahsetmemizi de engelliyor. Fakat sürekli yükselen borsa, yatırımcının da gözlerinin borsaya daha çok dönmesini sağlamış oluyor.”

Hem enflasyonun hem de sosyal medyada sürekli borsa konuşulmasının insanları tetiklediğini belirten Cibre, şöyle konuştu: “İnsanlar diyor ki, ‘benim birikimim TL’de eriyor, dolarda eriyor, başka bir alternatif bulamıyorum.’ Hem enflasyonun üstünde bir getiri sağlayacağını düşünüyor hem sosyal medyada özellikle sürekli gördüğümüz alım-satım, piyasaya girin şeklindeki telkinler de etkili oluyor. Şu da var, bazı hisse senetleri çok ön plana çıkıyor. Hepsi bir araya gelmiş oluyor hem telkinler hem ön plana çıkan bazı hisse senetlerindeki yukarı gidişler hem de enflasyonun altında ezilen vatandaş.”
düşüşe izin verilmez

Ekonomi yönetiminin göz boyamak için tek kapısının borsa olduğunu belirten Cibre, yüksek enflasyon nedeniyle alım gücünün azalmasından gelir dağılımın giderek bozulmasına kadar hemen her alanda işlerin kötüye gittiğine dikkat çekerek: “Borsanın düşmesini engellemek istemeleri çok doğal. Bu yüzden seçime kadar da beklenmedik bir durum olmadığı sürece borsada çok ciddi bir geri çekilme beklemiyorum. Şu an ekonomide geçer not aldığımız tek nokta borsa.”

Hisselerin elde tutulma süresinin 18 gün olduğuna dikkat çeken Cibre, “Bu oran kayıp oranını artıyor. Çünkü hisse senedi alımı bir şirkete olmak demektir. Bu bilincin taşınması gerekiyor. Uzun vadede yatırım yapmak ve şirkete ortak olunduğunun bilincinde olmak gerekiyor. Kimse karşısındakine boşu boşuna para kazandırmak istemez. Mutlaka edeceği kârı düşünüyordur” ifadelerini kullandı.

AVLANAN SİZ OLACAKSINIZ

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, sosyal medya hesabından Borsa İstanbul’da yaşananlarla ilgili açıklamalarda bulundu, ‘Küçük yatırımcıyı soymaya hazırlanıyorlar’ uyarısı yaptı. Kılıçdaroğlu, mesajlarında "Küçük yatırımcıyı da uyarıyorum. Tasarrufunuz enflasyona ezilmesin diye borsaya giriyorsunuz ama asıl yem, bu gördüğünüz şişirilmiş değerlerde. Maalesef avlanan siz olacaksınız" dedi.