Böyle kriz yok
Kış aylarına girdiğimiz günlerde hayat pahalılığı sebebiyle yurttaşlar kıyafet ve ayakkabı dahi alamayacak noktaya geldi. Ayakkabı tamircileri, son 10 yılda en çok ayakkabı tamiri yaptıkları dönem olduğunu söyledi. Terziler ise son aylarda iki kat kıyafet tamiri yaptıklarını kaydetti.
Berkay SAĞOL
Son dönemde birbiri ardına yaşanan kur artışları ve enflasyon nedeniyle her ürün sürekli zamlanıyor. Özellikle ayakkabı ve kıyafet fiyatları her geçen gün artıyor. Spor ayakkabılarının fiyatları 500 TL’nin üstüne çıkarken, kış ayı öncesinde alınan botların fiyatları da bin TL’nin üzerine çıktı. Fiyatlar bu derece yükselince yurttaşlar soluğu ayakkabı tamircilerinde ve terzilerde alıyor. Ayakkabı tamircileri artık tamiratlara yetişemeyecek duruma geldiklerini söylerken, terziler ise sürekli sipariş ve tadilat işi aldıklarını söyledi.
47 yıldır ayakkabı tamirciliği yapan Kenan Uzunay, “Ayakkabıların fiyatları inanılmaz yüksek, her şey çok pahalı. Son yıllarda ciddi bir tadilat talebi var. 10 yıla baktığımda en çok bu dönem tamir için ayakkabı getiriliyor. Gün içinde bazen yetişmekte bile zorlanıyoruz. Gün içinde bazen 20 bazen 30 ayakkabı geliyor. Vatandaşlar ayakkabılarını tamir ettireceğine ayakkabı boykotuna yönelmeli. Bakalım o zaman ne olacak?” dedi.
24 yıllık ayakkabı tamir ustası olan İbrahim Taşpınar, “Belki 20 yıldır bu kadar çok insan geldiğini hatırlamıyorum. İnsanlar 500 TL'ye ayakkabı almaktansa tamir ettirip kullanma derdinde. Para olmayınca bunu yapmak zorundalar. 2001 krizinde bile böyle bir süreç yaşamadık. İnsanlar o zaman da tamire yönelmişti ama şu an durum daha farklı. Şimdi hammadde de çok pahalı. Malzemelerin fiyatları inanılmaz derecede arttı. Denlaks diye bir yapıştırıcı var. 20 gün önce 550 TL’ye almıştım şimdi 700 TL. Tadilat maliyeti olarak bize yansıdığı gibi vatandaşa daha çok yansıyor” diye konuştu.
İşlerinin artmasına rağmen geçim sıkıntısı yaşadığına vurgu yapan Taşpınar, “Her geçen gün tamir bedelleri de artıyor ama kazandığımız para azalıyor. Paranın değeri kalmadı. Sadece ayakkabı değil, valiz ve çanta da tamir ediyorum. Aynı zamanda çilingirlik de yapıyorum. Bunları yapmazsam evimi geçindiremem” dedi.
Terzilerin durumu da ayakkabı tamircilerinden farksız değil. Terzi Çiğdem Aşık, maliyet ve işçilik ücretiyle beraber tamir ücretlerinin arttığını belirtti. Aşık, şöyle konuştu: “10 yıldır dükkanımda terzilik yapıyorum. Özellikle son 3 yıldır tadilat talebinde artış oldu. Pantolon, elbise, ceket, mont insanlar birçok kıyafetini tamire getiriyor. Hatta bazı kişiler eskiyen kıyafetleri getirip 'Bundan yeni bir şey çıkarabilir miyiz?' diye soruyor. Bunların yanında bizim aldığımız tadilat malzemelerinin fiyatları çok arttı. Önceden bir montun fermuarını işçiliğiyle beraber 15 TL’ye değiştiriyordum ama şimdi sadece fermuarı 20 veya 25 TL'ye alıyorum. İnsanlar 400 TL'ye yeni mont almaktansa 50 TL'ye fermuarını yaptırıp en azından 1 sene daha giymeyi tercih ediyor.”
Bir diğer terzi İlknur Altın da şunları söyledi: “Son dönemde kıyafet tadilatı çok gelmeye başladı. Özellikle mont, kazak veya gömlek tamiratında çok fazla artış var. Normalde de olurdu ama bu dönem 2 kat arttı. Bizim işler açıldı ama sanki daha az kazanıyorum gibi. Böyle de tezat bir durum var. Ben de kıyafetlerimi, ayakkabılarımı, botlarımı tamir ediyorum. En kötü bot olmuş 750 lira. Nasıl alalım… Öyle bir alım gücüm yok. 15 senedir terzilik yapıyorum böyle kötü bir dönem görmedim. Bazı müşterilerim haftaya öderiz diyor 50 TL’yi. Tanıdık oldukları için bir şey diyemiyorum ama çok üzülüyorum.”