Bu hafta ne bulduk, ne öğrendik? Havada güzel olaylar
24-30 Eylül tarihleri arasında havada bazı ilkler yaşanıyor. Türkiye’nin ilk sivil pilotlarından Vecihi Bey’in hikâyesi okunmaya değer...
24 Eylül: Giffard zeplinle göklerde
Zeplin tarihte en fazla kullanılan hava araçlarından biri. Bu araçla ilk başarılı uçuş ise Fransız mühendis Henri Giffard tarafından 24 Eylül 1852’de gerçekleştirildi. Giffard, Paris’ten Trappes’e 27 km’lik motorlu ve kontrollü uçuş seyahati yaptı.
Ancak motor, Giffard’ın dönüş yolculuğunda rüzgara karşı uçmasını sağlayacak kadar güçlü değildi.
Bu uçuştan yıllar sonra, I. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından Paris ve Londra zeplinlerle bombalandı. Zeplin günümüzde daha çok reklam için kullanılıyor. Dünyanın birçok büyük firması bugün bile ‘zeplin reklam’ tercih ediyor.
25 Eylül: Ozon için ilk uyarı
Takvim yaprakları 25 Eylül 1974’ü gösterdiğinde bilim insanları, aerosol spreylerin ozon tabakasını tahrip ettiği konusunda uyarıda bulundu. Aerosol, bir katının veya bir sıvının gaz ortamı içerisinde dağılmasıdır. Duman, sis ve spreyler örnek olarak gösterilebilir. Aerosoller; itici gaz, çözücü ve aerosol kabından oluşur. Aerosol kabı sprey kabı olarak da bilinir. Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmeler uyarınca, 25 Mayıs 2006 günü “Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece ozon tabakasını incelten maddelerin herhangi bir aerosol ürününde kullanılması o tarihten itibaren yasaklandı.
27 Eylül: Vecihi Bey havalandı
İlk Türk sivil pilotlardan Vecihi Bey (Soyadı Kanunu ile beraber Hürkuş soyadını almıştır), 27 Eylül 1930’da kendi yaptığı uçağıyla Göztepe’den Yeşilköy’e uçtu. Hürkuş ilk uçuşunu büyük bir kalabalığın önünde yaptı. Uçak iki kişilik, tek motorlu spor ve eğitim uçağıydı. Uçağı ile birlikte uçarak Ankara’ya döndü, Ankara üzerinde bir gösteri yaptı ve Başbakan İsmet İnönü ile bazı komutanlar tarafından uçağı incelenerek tebrik edildi. Hürkuş ‘uçabilirlik sertifikası’ almak için İktisat Bakanlığı’na müracaat ederek müsaade istedi. 14 Ekim 1930’da, “Tayyarenin teknik vasıflarını tespit edecek kimse bulunmadığından gereken vesika verilmemiştir” cevabını aldı. Hürkuş, bunun üzerine bakanlık nezdinde yapılan girişimler sonucu uçağa istenen belgenin alınması amacıyla Çekoslovakya’ya gönderilmesi için müsaade aldı. Uçak Ankara’da söküldü; demiryoluyla Prag’a gönderildi. Hürkuş 23 Nisan 1931’de Çekoslovakyalı yetkililer tarafından civardaki bir gazinoda düzenlenen bir törenle, başköşesinde “Yaşasın Türk Tayyareciliği” yazılı bir pankartla onurlandırılarak uçuş müsaadesini aldı.
29 Eylül: Londra’da elektrikli tramvay
Dünyanın en eski elektrikli tramvaylarından biri, bazı kaynaklara göre ilki olan Londra’daki Blackpool Tramvay Hattı 29 Eylül 1855 günü faaliyete geçti. Tramvay ilk seferini Cocker Sokağı’ndan Dean Sokağı’na gerçekleştirdi. Günümüzde de çalışmakta olan ve Blackpool Transport (BTS) tarafından işletilen tramvay hattı,18 km’lik bir güzergaha sahip. Tramvay, Mart 2016 ile Mart 2017 tarihleri arasında 5,1 milyon yolcu taşıdı. Blackpool Tramvayı dünya üzerinde hala sadece çift katlı olan kullanan birkaç tramvaydan biri. Diğer çift katlı tramvaylar Hong Kong ve Mısır-İskenderi’yede kullanılıyor.