Bu plan da yazıldığıyla kaldı
Adalet Bakanlığı, İnsan Hakları Eylem Planı’nda öngörülen hedeflerin yarısından fazlasını bile hayata geçiremedi. Savcı ve hâkimlerin işyükü beklentinin aksine artarken cezaevlerinin sayısı da yükseldi.
Mustafa KÖMÜŞ
Adalet Bakanlığı 2022 Yılı Faaliyet Raporu yayımlandı. Rapora göre kapatılan cezaevinden daha çok cezaevi açılırken Mart 2021’de Erdoğan tarafından duyurulan İnsan Hakları Eylem Planı’ndaki öngörülen faaliyetlerin yarısının dahi hayata geçmedi. Öte yandan hâkim başına düşen dosya sayısının azaltılması hedeflenirken artış gerçekleşti.
Rapora göre geçen yılın başında ‘İnsan hakları eylem planının gerçekleşme oranı’ 90 olarak hedeflendi. Ancak yılsonu değeri yüzde 62,60’ta kaldı. Gerçekleşme oranı ise yüzde 69,55 oldu. Hedefe ilişkin yapılan açıklamada ise planda yer alan 393 faaliyetin sadece 192’sinin hayata geçirildiği açıklandı. Raporda şunlar denildi: “İnsan Hakları Eylem Planı 2 Mart 2021 tarihinde Sn. Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyuna açıklanmıştır. İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında gerçekleştirilmesi öngörülen 393 faaliyetten 192’si hayata geçmiştir. Bu bağlamda öngörülen faaliyetlerin gerçekleşme oranı yüzde 48,85’tir. Önümüzdeki süreçte takdir edilecek bir tarihte, Eylem Planı’nın etkin bir şekilde uygulanması ve izlenmesi için 2021/9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile oluşturulan ‘İnsan Hakları Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulu’nun ilk toplantısının yapılması planlanmaktadır.”
DOSYA SAYISI ARTTI
Önceki dönemde 672 olan hâkim başına düşen dosya sayısı ise geçen yıl 621 olarak belirlendi. Buna karşın yıl sonunda hâkim başına dosya sayısı 785’e yükseldi. Benzer bir durum savcı başına dosya sayısında da oldu. Önceki dönem bin 409 olan savcı başına düşen dosya sayısının bin 313’e düşürülmesi hedeflenirken bu sayı bin 543’e yükseldi. Yine 100 bin kişi başına düşen hâkim ve savcı sayısında da azalma hedeflenmesine rağmen artış gerçekleşti. Ayrıca yıl içinde bin 500 yeni hâkim ve savcı atamayı hedefleyen bakanlık sadece bin 35 yeni atama yaptı.
CEZAEVLERİ ARTTI
Rapora göre geçen yıl 6 cezaevi kapatıldı. Kapatılan cezaevlerinin kapasitesi 2 bin 469 oldu. Buna karşın 13 bin 859 kişi kapasiteli 22 cezaevi açıldı. Yılın başında 18 olarak belirlenen yeni cezaevi hedefi böylece aşılmış oldu.
Raporun zayıflıklar bölümünde de dikkat çekici ifadeler yer aldı. Bu kısımda yargı mensupları ve organlarının işyükünün fazlalığına dikkat çekildi.
Zayıflıklar kısmında yer alan ifadeler şöyle:
• Yargı organlarının iş yükünün fazla olması,
• Adalet personelinin özlük haklarının yetersiz olması
• Hâkim, savcı ve personel sayısının henüz iş yükü ile orantılı olmaması
• Bütçe imkanlarında daralma.
***
Raporda kelime oyunu
Raporda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) yer alan dosyalara da değinildi. Verilen 73 ihlal kararı ise olumlu karşılandı. Geçen yıl AİHM’ye Türkiye aleyhine 12 bin 551 başvurunun yapıldığı belirtilen raporda bu sayının da nüfus yoğunluğu açısından az olmasıyla adeta övünüldü. Geçen yıl aleyhine en çok başvuru yapılan ülkenin Türkiye olmasına ise değinilmedi. AİHM’nin raporuna göre geçen yıl mahkemeye yapılan başvuruların yüzde 26,9'u Türkiye’den olmuştu.