Bu yangın bir an önce sönmeli

İsmail ARI

Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi ve Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Genel Sekreteri Prof.. Dr.Serap Şimşek Yavuz, BirGün’ün sorularını yanıtladı.

Prof. Dr. Yavuz, “Bilim Kurulu toplantılarında dile getirdiğim önerilerin çok az bir kısmının uygulandığını görüyorum. Çok fazla aşılama yaparak ve ciddi kapanmayla bu yangını söndürebiliriz” dedi.

Tam kapanma kararının yerinde bir karar olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, “Bu süreçte ekonomik yönden mağdur olanlara devlet desteği sağlanmalı” ifadelerini kullandı.

SEMPTOM GÖSTERENLERE TEST YAPILIYOR

Son günlerde hem test hem vaka sayısında bir düşüş var, nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye’de esas olarak sadece semptom gösterenlere test yapılıyor. Düzenli test yapılan yaşlı bakım evleri gibi az sayıda kurum var. Dolayısıyla vaka sayısı azaldığında test sayısı da azalıyor. Ayrıca genellikle hafta sonuna ve haftanın ikinci yarısına doğru vaka sayısı daha az, hafta başında daha fazla oluyor.Test pozitiflik oranında da bir düşüş var. Test pozitiflik oranı yüzde 20’lerdeydi, şimdi yüzde 14’lerde. Ama hem vaka sayısındaki hem de test pozitiflik oranındaki düşüşe rağmen rakamlar halen çok yüksek ve durum ciddiyetini koruyor. Kontrollü bir durumdan söz edebilmek için test pozitiflik oranları yüzde 3-5’in, yüz binde görülen haftalık vaka sayıları da şu andaki gibi 400-500, hatta bazı illerde olduğu gibi 800 değil, 50-100’ün altına inmeli. Yine 500 binin üzerine çıkmış aktif vaka sayısı da çok yüksek. Bunlar çok iyi bir durumda olduğumuzu göstermiyor.

Sadece semptomu olanlara test yapılması sizce doğru mu?
Ne kadar çok test yaparsınız o kadar çok vaka tespit etme şansınız olur. Ne kadar çok vakaları bulup izole derseniz de salgını o kadar kontrol etme şansınız var. Türkiye, test yapma bakımından dünyada ortalama düzeyde. Örneğin, İngiltere ve ABD bizden üç kat daha fazla test yapıyor; biz de Brezilya, Hindistan, Arjantin ve İran gibi ülkelerden üç kat daha fazla test yapıyoruz.

Aşılama hızı yeterli mi?
Aşı bulduğumuz zaman gayet iyi hızda aşılama yapabiliyoruz. Sorun aşılama hızımızda değil aşı tedariğinde oluyor. Aşı tedariği sorunu sadece Türkiye'ye ait bir sorun değil. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Öncelikle risk grupları aşılansın” dedi, bunu sağlamaya çalıştı; ama birçok ülke DSÖ’nün çağrısına pek gönüllülük göstermedi. Bu süreçte kendi aşımızı yapmamız gerektiğini öğrendik. Bu korkunç salgından kendi aşımızı yapabilir hale gelerek çıkmak en büyük kazancımız olacak diye düşünüyorum. Şu anda Covid-19 için kullanımda olan aşıların hepsi ağır hastalığı ve hastane yatışlarını önlemek konusunda oldukça etkili, dolayısıyla onay almış hangi aşıyı bulursak hiç vakit kaybetmeden olmalıyız.

YER BULMAK BÜYÜK BİR SORUN

Sağlık sisteminde tıkanma söz konusu mu? Yoğun bakımlar tamamen dolu mu?
Birkaç haftadır ciddi bir doluluk oranı var ve yer bulmak sorun olabiliyor. Bir taraftan hastaneler Covid dışı hastalara da hizmet vermeye devam ediyor. Hem özel hastanelerde hem devlet hastanelerinde yoğun bakım yatağı bulmak büyük bir sorun. Özel hastaneler arasında salgından kâr elde etmek isteyenler var ve bu hiç doğru bir şey değil. Önlemler alınmalı ve salgın kimse için bir fırsat olmamalı. Salgın, ekonomik bir çıkar elde edilebilecek bir alan olmamalı.

AÇILMANIN ÇILGIN OLDUĞUNU SÖYLEMİŞTİM

1 Mart’ta kademeli normalleşmeye geçilmesi doğru muydu?
Ben salgının başından beri hem Bilimsel Danışma Kurulu’nda hem de diğer tüm platformlarda bilimsel gerçekleri ifade etmeye çalışıyorum; ama siyasetçiler, basın, vs. sadece ne duymak istiyorsa onu duyuyor. 1 Mart’taki açılmanın yanlış olduğunu, vakalar yukarı doğru çıkarken ve çok daha bulaşıcı bir varyant yayılıyorken açılmanın çılgınlık olduğunu hem öncesinde, hem sonrasında TV’lerden, basından, sosyal medya gibi çok sayıda kanaldan ifade ettim.

Alpay Azap’ın Bilim Kurulu’ndan ayrılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Alpay Azap çok çalışkan, son derece düzgün ve alanında çok bilgili bir bilim insanıdır ve Bilimsel Danışma Kurulu’ndan ayrılması da çok büyük bir kayıptır.

ÖNERİLERİMİN ÇOK AZI UYGULANIYOR

Bilim Kurulu toplantılarında ifade ettiğiniz önerilerin büyük kısmının uygulandığını düşünüyor musunuz?
Kendi adıma yanıt verirsem, Sağlık Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu toplantılarında dile getirdiğim önerilerin az bir kısmının uygulandığını görüyorum. Salgının en başından beri gerek Bilimsel Danışma Kurulu’nda gerekse fikrimin sorulduğu TTB, belediyeler, uzmanlık dernekleri, basın, televizyonlar gibi diğer tüm platformlarda görüşlerimi sözlü ve yazılı olarak paylaşıyorum ve güncel bilimsel verilerle önerilerde bulunuyorum, bunların uygulanması için ısrar ediyorum. Ayrıca İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji alanının uzmanlık derneği KLİMİK olarak da önerilerimizi düzenli bir şekilde yüksek sesle hem üyelerimize hem de tüm topluma yazılı olarak duyuruyoruz.

Ama sonuçta salgının yönetiminde yer almıyoruz. Biz İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji hekimlerinin dünyasında ‘önerilerimizi uygulamıyorsunuz size artık bir şey söylemeyeceğiz’ diye bir şey yoktur. İnfeksiyon kontrolünün başarısının, bilimsel gerçekleri bıkıp usanmadan anlatarak işin yöneticilerini, ikna etmekten geçtiğini, bu işin bir tür iğneyle kuyu kazmak olduğunu çok iyi biliriz. Ek olarak salgın hastalık kontrolü herkesin bir arada olmasını, dayanışmayı gerektirir, suçlamaların yeri yoktur salgın kontrolünde. Hem kendim hem de derneğimiz bu dayanışmayı göstermek için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Türkiye'de salgın kontrolünde yaşadığımız en önemli sorunlardan biri de bu dayanışmayı gösterememiş olmaktır bana kalırsa.

EKONOMİK DESTEK DE SAĞLANMALI

Tablo ortada… Bu yangını söndürmek için ne yapılmalı?
Bu yangının bir an önce söndürülmesi gerekiyor. İngiltere’de Ocak 2021’de aynı varyant nedeniyle bizden daha fazla sayıda vaka görülmesine karşılık onlar şu anda salgını büyük oranda yendiler ve bunu çok fazla aşılama yaparak ve etkili kapanma yöntemleriyle sağladılar. Biz de çok fazla aşılama yaparak ve ciddi kapanmayla bu yangını söndürebiliriz. Yazı kurtarmak istiyorsak böyle yapmamız gerekiyor.

Tam kapanma kararına ilişkin neler söylersiniz?
Tam kapanma kararının çok uygun ve yerinde bir karar olduğunu düşünüyorum. 17 günün sonunda geldiğimiz durumu göreceğiz. Tam kapanma sürecinde kritik işlerde olanların çalışması lazım. Diğer ülkelerde de tam kapanma sürecinde gıda, elektrik ve ulaşım gibi sektörler çalışmaya devam ediyor. Kritik olmayan üretim sektörlerinin ise kapanması gerekiyor. Yine bu süreçte ekonomik olarak mağdur olan grupların desteklenmesi lazım. Ekonomik yönden mağdur olanlara devlet desteği sağlanmalı.