‘Bulduğumuz yanlış sonuçların bilimsel bir açıklaması yok’

CAN UĞUR canugur@birgun.net @canugur1987

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından kamuoyunun en çok tartıştığı konuların başında seçimler öncesinde anket şirketleri tarafından özellikle Cumhurbaşkanı Adayı Erdoğan'ın oy oranının oldukça yüksek gösterilmesine rağmen seçimlerde bu orandan çok daha düşük oy oranına sahip olması geliyor. Seçim öncesinde anket şirketleri tarafından kamuoyuyla paylaşılan ve Erdoğan'ı yüksek oy oranlarına sahip gösteren tahminlerin AKP'li olmayan kesimlerde seçimlere katılımı düşürdüğü yorumları yapılıyor. Seçimlerdeki tartışmalı anketlerden bir tanesi de Gazeteci Yazar Tarhan Erdem'in yönetim kurulu başkanı olduğu KONDA araştırma şirketine aitti. Erdem KONDA'nın oy oranı tahminleri ile açıklanan oranlar arasındaki uçurumu BirGün'e yorumlarken bu farkın bilimsel olarak savunulamayacağını söyledi.

>>Anket şirketlerinin (Konda da dahil olmak üzere) seçim tahminleri ile seçim sonuçları arasında ciddi bir fark var. Nedeni sizce nedir?
Kamuoyu araştırmaları sonuçlarının, seçim sonuçlarından farklı olması ile araştırma şirketlerinin bulguları arasındaki farkların nedeni çok değişik olabilir.
Biz, başka kurumların sonuçlarını ilke olarak irdelemiyoruz. KONDA'nın son araştırması bulguları ile seçim sonucu arasında çok ciddi fark vardır. Hayret ve üzüntüyle karşıladığımız farkın nedenlerini anlamak için çalışma başlattık. Bu çalışmanın sonucunu açıklayacağız.

>>Bilimsel anlamda bu farkın bir karşılığı var mı?
Teknik olarak bulgu ve sonuç arasındaki fark hata payından çok olmamalıdır. Son araştırmamızın (07.08.2014 tarihli açıklamada da belirttiğimiz gibi) hata payı ± 2,6'dır. Ama karşılaştığımız fark (-9,1) dir. Bunun bilimsel karşılığı yoktur.

>>Bu tahminler sandığa giden seçmeni etkiledi mi?
Kamuoyu araştırmalarının seçmeni etkilediği iddiası çok yaygındır.  Bizim Nisan 2014 araştırmamızda, deneklerin yüzde 7'si, "oy verirken tercihimi araştırma sonuçlarına göre yapıyorum" demiştir.
"Sonuçlara göre tercih yapmak" araştırma bulgusuna uymak mı, uymamak mı anlamına geliyor pek belli değildir.

>>Yine bu veriler sandığa gitme konusunda kararsız olan seçmende olumsuz bir etki yarattı mı? Buna dönük çok ciddi eleştiriler var.
Ciddi eleştiriler yaygındır. Araştırmaların kararsız seçmende "olumsuz bir etki" yaratıp yaratmadığı konusunda bizde bir bilgi yok. Yayımlanan araştırmalarda, R.T. Erdoğan'ın alacağı oy oranının  (48 ile 58) arasında  olacağı bildirilmişti. Kimin, hangi araştırmadan, hangi, yönde etkilendiğini bilmek için geniş bir araştırmaya ihtiyaç vardır.

***

NE OLMUŞTU?
KONDA, ilk turu 10 Ağustos Pazar günü yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimleri için tahminlerini geçen perşembe günü açıklamıştı. KONDA, yüzde 99 güven aralığında hata payını artı-eksi yüzde 2,6 olarak duyurduğu son araştırmasına dayandırdığı oy oranlarına ilişkin tahminlerini, Tayyip Erdoğan için yüzde 57, Ekmeleddin İhsanoğlu için yüzde 34, Selahattin Demirtaş için de yüzde 9 olarak açıklamıştı.