Bürokratlar şirketle mükâfatlandırılmış

AKP iktidarları döneminde bakanlık bürokratları başta olmak üzere, çok sayıda kamu görevlisi özel şirketler ile tartışmalı ilişkiler kurdu. Eski Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın, Covid-19 salgını döneminde eşinin şirketi üzerinden bakanlığa milyonlarca liralık dezenfektan satın alması ile iyice görünür hale gelen bürokrat-şirket ilişkileri, eski Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Bakanı Cahit Turhan’ın göreviyle yeniden tartışılır oldu.

Cahit Turhan’ın, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı döneminde astronomik ilave araç geçiş garantisi verdiği Kuzey Marmara Otoyolu İşletmesi’nin CEO’luğunu üstlendiği tespit edildi. Turhan’ın, kamuoyunda, “Beşli çete” olarak bilinen şirketlerden Kolin, Limak, Cengiz ve Kalyon’un oluşturduğu işletmeye bakanlığı döneminde verdiği ilave araç geçiş garantisi sayısının 1 milyar 338 milyon adet olduğu belirlendi. Ulaşılması imkansız garanti sayısı ve Turhan’ın şirketin CEO’luğuna getirilmesi, “Bakanlığı döneminde yaptıklarının ardından mükafatını aldı” yorumlarına yol açtı.

BAKANLIKLARDAN KALYON’A TANSFER

Kamuda kritik pozisyonlarda görev alan çok sayıda ismin, Turhan’ın bakanlıktan özel şirket CEO’luğuna uzanan kariyer öyküsüne benzer bir çalışma hayatı olduğu öğrenildi. Aralık 2013-Mart 2015 dönemlerinde Ulaştırma Bakanlığı, Kasım 2020-Aralık 2021 dönemlerinde de Hazine ve Maliye Bakanlığı yapan Lütfi Elvan’ın yeni görevi en çarpıcı örneklerden biri oldu.

Eski Hazine ve Maliye Bakanı Elvan, Eylül 2023’te Kalyon Holding’in Yönetim Kurulu (YK) Üyeliğine getirildi. Şirket görevlendirmeyi, “Lütfi Elvan’ın uzun yıllara dayalı yönetimsel tecrübe ve birikimlerinden en üst düzeyde faydalanacağız” açıklamasıyla duyururken Elvan ise yeni görevini, “Gerek eğitim hayatım gerek kamudaki çalışmalarım süresince edindiğim bilgi ve deneyimi özel sektöre taşımayı amaçlıyorum” ifadesiyle açıkladı.

KENDİ ŞİRKETİNE KREDİ SAĞLADI

Kamu-özel sektör arasındaki ilişkiler bunlarla da sınırlı kalmadı. Ziraat Bankası Genel Müdür Danışmanı ve Ziraat Katılım Bankası Yönetim Kurulu Başkan Vekili Fikrettin Aksu’nun, ortağı olduğu NSA isimli şirkete Ziraat üzerinden kredi tahsisi yaptırdığı öne sürüldü. CHP Milletvekili Cevdet Akay’ın iddiasına göre, NSA devletten 7,3 milyon TL’lik bir teşvik de aldı.

Devletteki görevinin yanı sıra özel şirketler aracılığıyla ticari faaliyet yürüten isimlerden bir diğerinin ise Hüseyin Keskin olduğu bildirildi. DHMİ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Keskin’in, “Keskin Custom Motor” isimli şirketin ortağı olduğu ortaya konuldu. Keskin, “DHMİ Başkanı beş koltuk sahibi” haberlerinin ardından 15 Şubat 2024 tarihinde ortağı olduğu şirketteki görevini bırakmak zorunda kaldı.

KAMUDAN ÖZELE ENERJİ HATTI

Kamudan özel sektöre gerçekleşen en çarpıcı transferler ise enerji alanında yaşandı. EPDK Tarifeler Daire Başkanı Nedim Korkut Ata, 2021 yılı için tarifeleri ve verilecek teşvikleri Ocak ayında belirledikten yalnızca bir ay sonra, Mart 2021’de DEDAŞ’ta Regülasyon Başkanı olarak göreve başladı. Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Siirt, Batman ve Şırnak’ta elektrik dağıtım işini özelleştirme ile alan şirketin, iktidara yakın Tivnikli ailesinin sahip olduğu Eksim Holding bünyesinde yer alması dikkati çekti.

EPDK’dan özel elektrik şirketlerine geçen diğer isimler ise şöyle:

• Ali Rıza Dinç: EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı’nda Tarifeler Grup Başkanlığı görevinden Şubat 2021’de istifa eden Dinç, istifanın hemen ardından Aksa Elektrik Satış A.Ş. firmasında Tarife ve Regülasyon Direktörlüğü’ne geçti.

• Sadık Çakı: EPDK’da Enerji Uzmanı olan ve Şubat 2021’de görevinden ayrılan Çakı’nın, GDZ Elektrik Dağıtım A.Ş. firmasında Operasyon Mükemmellik Müdürü olarak göreve başladığı Haziran 2021’de duyuruldu.

BUNUN ADI İKTİDAR SERMAYE ORTAKLIĞI

AKP’nin iktidara geldiği ilk günden bu yana sermaye ile sürekli sıkı bir ilişki içinde olduğunu belirten CHP Milletvekili Cevdet Akay, kamudan özele transferleri BirGün’e değerlendirdi. İktidarın, “İhalelerle ihya ettiği sermayedarlarla” ortaklık bağı varmış gibi hareket ettiğini belirten Akay, şunları söyledi:

“Hiçbir becerisi ve tecrübesi olmadığı halde yapılan liyakatsız atamalarla görevlendirilenler de bu süre zarfında boş durmadı, sermayeyi beslemeye ve kendi sermayelerini oluşturur hale geldiler. Emekliye sevk edilen AKP’li siyasetçiler iktidar kanalıyla özel şirketlerde işbaşı yapıyor, devlete ait kurumlarda üst düzey yöneticiler de kanunlara aykırı olarak kendi şirketlerine kamu kaynaklarını peşkeş çekiyorlar.

Bu isimler buz dağının görünen kısmı. Vatandaşlarımız açlığın gölgesinde kıvranırken AKP’li siyasetçilerin ve bürokratların zevki sefa içinde bir hayat sürmesi asla kabul edilemez. Cumhuriyet tarihimizde bu yapılanların başka bir örneği yok. Bu durum ne yasalarımız, ne siyasi ahlakımız ne de tarihimizle bağdaşıyor.”