Yıl sonunda 138,9 milyar lira olarak hedeflenen bütçe açığı yılın ilk 9 ayının sonunda 140,6 milyar liraya ulaştı. Bütçe harcamalarının yüzde 12,4’ünü oluşturan faiz giderleri bu yılın ilk 9 ayında 107,8 milyar lira oldu.

Bütçede hedefler yine hayal oldu

EKONOMİ SERVİSİ

Hazine ve Maliye Bakanlığı Eylül ayına ilişkin bütçe verilerini yayımladı. Buna göre eylül ayında Hazine 108,6 milyar lira para harcarken, 78,9 milyar lira gelir elde etti. Böylece bütçe sadece eylül ayında 29,7 milyar lira açık verdi.

Eylül ayı verilerinin açıklanmasıyla beraber bu yılın ilk 9 ayındaki toplam bütçe açığı da ortaya çıkmış oldu. Yılın başında 12 ay boyunca toplam 138,9 milyar lira bütçe açığı vermeyi planlayan Hazine ve Maliye Bakanlığı, yılın ilk 9 ayında yıl sonu hedefini aşarak 140,6 milyar lira açık verdi. Geçen yılın ilk 9 ayında verilen 85,8 milyar liralık açık da böylece yüzde 64 oranında artmış oldu.


Öte yandan bütçe açığındaki artışın Covid-19 pandemisinin etkilerinden kaynaklandığı algısı yaygın olsa da bütçe giderleri içinde aslan payını faiz ödemelerinin almış olması açığın büyümesine neden oldu. Ocaktan eylüle kadar bütçeden toplam 870 milyar liralık harcama yapılırken bu tutarın 107,8 milyar lirasını faiz ödemeleri oluşturdu. Geçen yılın aynı döneminde faiz ödemelerinin tutarı 81,5 milyar liraydı.

Faiz ödemelerinin toplam harcamalar içindeki payında da artışlar yaşanması dikkat çekiyor. Geçen yılın ocak-eylül döneminde toplam 739,6 milyar liralık harcamanın yüzde 11’i faize giderken, bu oran bu yılın aynı döneminde yüzde 12,4’e yükseldi.

Yıllara göre faiz harcamalarının toplam harcamalar içindeki payı tablodaki gibi (Ocak-Eylül dönemi)

butcede-hedefler-yine-hayal-oldu-793268-1.

***

26 ayın 19’unda açık verdi

Hazine ve Maliye Bakanlığı yıl başında 2020 yılı bütçe açığı hedefini 138,9 milyar lira olarak açıklamıştı. Buna karşılık 9 ayın sonundaki bütçe açığı 140,6 milyar lira oldu. Berat Albayrak Hazine ve Maliye Bakanı olduğu 26 aylık dönemin 19 ayında bütçe açık verdi. 26 aylık dönemin toplam bütçe açığı ise 338 milyar.

***

Gizli harcama 1,5 milyar tl’yi geçti

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın örtülü ödenek harcamaları 9 ayın sonunda 1,5 milyar TL’yi geçti. Ağustos ayında 21,5 milyon TL ile hız keserek 2020’nin en düşük seviyesine gerileyen “gizli hizmet harcamaları” bir ay sonra 254,2 milyon TL oldu. Böylece dokuz ayında sonunda Erdoğan’ın hesap vermeden harcadığı tutar 1 milyar 558 milyon TL’ye ulaştı.


Erdoğan’ın önce Başbakan sonra da Cumhurbaşkanı olarak kullandığı, bir dönem Cumhurbaşkanlarına tanınan bu harcama yetkisine yasa değişikliği ile ortak olduğu örtülü ödenek harcamalarının 18 yılın sonundaki tutarı 18 milyar TL oldu.

2003 yılında 98 milyon TL olan örtülü ödenek harcaması, 2012 yılından itibaren 1 milyar TL’nin altına hiç inmedi. 2019 sonunda yıllık 2 milyar TL’yi aşan gizli hizmet giderleri adı altında yapılan harcama 2020’de de hız kesmeden kullanıldı.

***

Otomobillerin ÖTV’si rekor kırdı

Eylül ayında vergi gelirleri içinde ağustos ayına göre en hızlı artış motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV kaleminde oldu. Ağustosta motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV tutarı 3,83 milyar lirayken, eylül ayında yapılan ÖTV zammıyla ve artan taşıt satışlarıyla birlikte bu tutar 5,30 milyar liraya yükseldi. Söz konusu tutar bu zamana dek bir ay içinde motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV rekoru olarak kayda geçti.